* گفتگوی بی‌سابقه علنی مقامات رسمی ایران در نیویورک

نظر به اینکه دور بعدی مذاکرات هسته‌ای میان ایران و 1+5 چند روز دیگر برگزار می‌گردد، اندیشکده آمریکایی «آسیا سوسایتی» عالی‌رتبه‌ترین مقام ایرانی در امریکا یعنی محمد خزاعی، سفیر سازمان ملل متحد، و توماس پیکرینگ، معاون سابق وزیر امور خارجه امریکا در امور سیاسی، را گرد هم آورد تا در خصوص نحوه خروج از بن‌بست هسته‌ای و آینده روابط ایران-امریکا به بحث و گفتگو بپردازند.

نتیجه، یک گفتگوی بی‌سابقه علنی میان دو مقام آگاه و بانفوذ از ایران و ایالات متحده را رقم زد که در حد توان رسمی و شخصی خود به گفتگو پرداختند و روی مهم‌ترین چالش سیاست خارجی کنونی بحث نمودند. دیوید ایگناتیوس، نویسنده و روزنامه‌نگار برگزیده «واشنگتن پست»، مسئولیت اداره این گفتگو را بر عهده داشت.

اندیشکده آمریکایی «آسیا سوسایتی» در سال 1956 و توسط جان دی. راکفلر سوم تأسیس شد، انجمنی غیرانتفاعی و غیرحزبی است که دفاتر مرکزی آن در نیویورک، هنگ کنگ و هوستون قرار داشته و شعباتی وابسته نیز در لس‌آنجلس، مانیل، سیدنی، بمبئی، سانفرانسیسکو، سئول، شانگهای و واشنگتن دی. سی دارد.

* آشنایی با سابقه سیاسی و دیپلماتیک خزاعی، پیکرینگ و ایگناتیوس

محمد خزاعی نماینده ثابت جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد است. وی در سال‌های 2002 تا 2007، معاون وزیر در امور بین‌الملل و رئیس سازمان کمک‌های اقتصادی و فنی در وزارت اقتصاد ایران بوده است. او همزمان از روسای اوپک، بانک توسعه اسلامی و عضو هیئت مدیره بانک توسعه ایران-مصر، نیز بوده است. وی در گذشته نماینده ایران در بانک جهانی (از 1988 تا 2002) و همچنین یکی از اعضای مجلس (1981 تا 1988) بوده است.

توماس پیکرینگ، که در حرفه‌ای دیپلماتیک در تمامی قاره‌های بزرگ خدمت کرده است، به درجه «سفیر حرفه‌ای» ، که مهم‌ترین درجه در سرویس خارجی امریکاست نائل شد و به عنوان معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی در سال 2002 بازنشست گردید. وی در گذشته به عنوان سفیر ایالت متحده در روسیه، هندوستان، اسرائیل، السالوادور، نیجریه و اردن فعالیت کرده است. او همچنین سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد در نیویورک بوده است. وی اخیراً توسط کلینتون، وزیر امور خارجه، به رهبری هیئت بررسی و کنکاش حمله به سفارت امریکا در بنغازی (لیبی) گماشته شد.

دیوید ایگناتیوس، ویراستار و روزنامه‌نگار ممتاز واشنگتن پست است. وی همچنین خالق «پست گلوبال» ، یک فضای گفتگوی آنلاین در خصوص امور بین‌الملل در روزنامه واشنگتن پست می‌باشد. او 8 رمان نوشته که از جمله آن‌ها می‌توان به «یک مشت دروغ» اشاره کرد که ریدلی اسکات کارگردانی ساخت فیلمی از آن را بر عهده گرفته است. او تا کنون افتخارات متعددی کسب نموده، از جمله: لژیون افتخار جمهوری فرانسه، جایزه مطبوعات جهانی اوربینو از جمهوری ایتالیا، و جایزه یک عمر دستاورد از کمیته بین‌المللی روزنامه‌نگاری خارجی.

* ایران مذاکره با فشار اسلحه را نمی پذیرد

خزاعی در خصوص مذاکراتی که قرار است 26 فوریه در قزاقستان برگزار گردد اظهار داشت: «ایران به هیچ عنوان مخالف مذاکره نیست» ، اما هشدار داد که رویکرد امریکا در این زمینه، شانس موفقیت را کاهش می‌دهد. وی در ادامه گفت: «تا زمانی که فشار روی ایران وجود دارد، تا زمانی که اسلحه را به سمت ما نشانه بگیرید و خواستار مذاکره شوید، نمی‌توان نام مذاکره روی این درخواست گذاشت و بنابراین ایران نیز چنین چیزی را نخواهد پذیرفت».

 * شرط ایران برای مذاکره چیست؟

خزاعی در عین این که از پیشنهاد جو بایدن، معاون رئیس جمهور امریکا، برای مذاکرات دو جانبه مستقیم استقبال کرد، متذکر شد از آن‌جا که ایالات متحده به تلاش خود در اعمال «تحریم‌های تازه و شدیدتر» علیه ایران ادامه می‌دهد، نمی‌توان این پیشنهاد را چندان جدی تلقی نمود. خزاعی به مجموعه عواملی که برای یک مذاکره موفق مورد نیاز است اشاره کرد. از جمله: «احترام متقابل، احترام به حاکمیت ملی ایران، عدم مداخله در امور داخلی ایران، و کنار گذاشتن سیاست فشار و تعامل دو جانبه» .

 * گمان اینکه اقدام نظامی مشکلات دیپلماتیک را حل خواهد کرد اشتباه است

پیکرینگ، به منظور صحه گذاشتن بر ایده مذاکره مستقیم، اظهار داشت: «گفتگو نکردن با کسانی که از آن‌ها شناخت زیادی نداریم اشتباه بزرگی است؛ و گمان این که اقدام نظامی مشکلات دیپلماتیک را حل خواهد کرد نیز مسلماً اشتباه است. همان طور که نتایج جنگ اخیر عراق نیز این را نشان داده است» .

* راه حل کاهش نگرانی‌ها در خصوص غنی‌سازی ایران

پیکرینگ به نگرانی‌هایی که ادعا می شود میان   ایالات متحده و دوستان و متحدانش در خصوص تولید اورانیوم غنی‌شده 20 درصد در ایران وجود دارد اشاره کرد. این غنی‌سازی یعنی راه کوتاهی تا دستیابی به خلوص 90 درصد که برای ساخت تسلیحات مورد نیاز است! باقی مانده است. وی اضافه کرد: «ما می‌توانیم راهی پیدا کنیم (از یک طرف کاهش تحریم‌ها و از طرف دیگر محدود کردن غنی‌سازی) که به ایجاد اعتماد و اطمینان منجر شود.»

وی هیچ گونه اشاره به فتوای مقام معظم رهبری درباره حرام بودن ساخت بمب اتم نکرد.

* بی اعتمادی دو طرفه  است

هر دو سخنگو بی‌اعتمادی دیرینه‌ای که میان دو دولت وجود دارد را مانعی دانسته‌اند که باید از سر راه برداشته شود. پیکرینگ اظهار داشت: «به اعتقاد من مهم است که فرآیند ایجاد اعتماد اندک اندک آغاز و تکمیل گردد.» خزاعی خصوصاً با اشاره به افغانستان، عراق و امنیت خلیج فارس، به عنوان حوزه‌هایی که دو کشور در آن منافع مشترکی را دنبال می‌کنند، خاطرنشان شد: «درها به روی همکاری باز است» .

 * اشتباه بزرگیست که با مردمی که با آنها قطع رابطه کرده‌ایم صحبت نکنیم

توماس پیکرینگ در بخشی از سخنان خود عنوان کرد: ما در لحظه تاریخی مهمی قرار داریم. رابطه ایران و آمریکا 30 سال است که به خاطر سوء تفاهم و بی اعتمادی قطع شده و این مسئله مهمی است. از جنگ، حرف‌های آتشینی زده شده. و به نظر من این اشتباه بزرگیست. اشتباه بزرگیست که با مردمی که با آنها قطع رابطه کرده‌ایم صحبت نکنیم. و این اشتباه جدی است اگر تصور کنیم استفاده از  قدرت نظامی می‌تواند مشکلات دیپلماتیک را حل کنید، همان طور که اخیرا در ارتباط با عراق به این نتیجه رسیدیم.

* تا زمانی که شمشیر غرب روی گردن ایران قرار داشته باشد مذاکره‌ای در کار نخواهد بود

محمد خزاعی نیز اظهار داشت: کسانی هستند که می‌خواهند نتیجه بگیرند ایران با هر گونه مذاکرات مخالف است و به همین دلیل باید از گزینه‌های دیگر استفاده کرد. باید تاکید کنم که آنها کاملا در اشتباهند. ایران هرگز و به هیچ طریق با مذاکرات مخالف نبوده است.  باید بگویم تا زمانی که ایران تحت فشار باشد و شمشیر غرب روی گردن ایران قرار داشته باشد ، مذاکره‌ای در کار نخواهد بود. به همین دلیل ایرانی‌ها نمی‌توانند این شرایط را بپذیرند. ما در گذشته هم نشان دادیم که هرگز فشار خارجی را نمی‌پذیریم و تحت فشار به مذاکره تن در نخواهیم داد. به همین دلیل این پیش شرط را نمی‌پذیریم.

* شرط گفتگو: احترام متقابل، احترام به حق حاکمیت ایران، عدم دخالت در امور داخلی ایران

این مقام ایرانی گفت: اگر شرایط مناسب فراهم شود ما مطمئنیم که مذاکرات به نتیجه خواهد رسید و بدون شک برای ما مهم خواهد بود. به همین دلیل بنده اعتقاد دارم که برخی نکات لازم در شرایط مذاکره باید و یا می‌تواند اینها باشد: احترام متقابل، احترام به حق حاکمیت ایران، عدم دخالت در امور داخلی ایران، کنار گذاشتن سیاست دو طرفه فشار و تعامل، اعتقاد مثبت و عزم سیاسی برای درک متقابل، احترام به همکاری دو سویه در منطقه و تمرکز بر منافع گسترده‌تر مشترک دو کشور در منطقه.

* پیکرینگ: تحریم‌هایی که بر ایران اعمال شده برداشته شود

پیکرینگ در ادامه افزود: بسیاری، خصوصا ایران، پرسیده‌اند که این بازی در نهایت به کجا خواهد کشید. در نگاهی گسترده‌تر باید بگویم که ایران و آمریکا می‌توانند از طریق مذاکرات با هم روابط عادی داشته باشند ولی رسیدن به این نقطه زمان زیادی می‌طلبد. شاید برخی دوست داشته باشند در این فاصله سرانجام مشکل را بدانند. ایران بارها به طور علنی پرسیده که نظر آمریکا در مورد مقدمات لازم برای حل مسئله هسته‌ای چیست. من نمی‌توانم از زبان آمریکا صحبت کنم ولی می‌توانم نظر خودم را در این رابطه بگویم و آن این که چهار گام اصلی وجود دارد که هر دو طرف برای حل مسئله هسته‌ای باید به آن عمل کنند. به باور من مسئله هسته‌ای از سوی آمریکا با پیشرفت همراه خواهد بود؛ هم چنین واضح است که برای رسیدن به پیشرفت باید تحریم‌هایی که بر ایران اعمال شده برداشته شود.

 * پیکرینگ: آمریکا باید حق غنی‌سازی اورانیوم ایران را به رسمیت بشناسد

پیکرینگ ادامه داد: در عین حال مورد دیگری هم هست که هر چند انجام آن برای آمریکا مشکل به نظر می‌رسد ولی مهم است و باید در نظر گرفته شود و آن قائل شدن حق غنی سازی و ادامه برنامه هسته‌ای ایران برای اهداف غیرنظامی از نظر کیفی و کمی است. امیدوارم آمریکا اشتیاق ایران به گام برداشتن را ببیند. ایران باید آمریکا را متقاعد کند که تعهد این کشور به پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی و فتوای اخیر رهبر این کشور مبنی بر نادرست بودن تولید و استفاده از تسلیحات اتمی به یک واقعیت تبدیل خواهد شد و این امر از طریق پذیرش محدودیت کمی و کیفی بر برنامه اتمی این کشور تا حدی که برای مصارف غیرنظامی کافی باشد میسر است. در کنار این مسایل نکته چهارم مد نظر من این است که ایران بازرسان «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» را بپذیرد و ارزیابی آنها که نشان می‌دهد ایران از مصارف غیر نظامی به سوی تولید اسلحه گام برنمی‌دارد را محترم شمرد.

 * زمانی که یک کشور آماده مذاکره است، طرف مقابل از مذاکره خودداری می‌کند

«سوزان دی‌ماگی»، معاون برنامه‌های سیاست جهانی در اندیشکده «آسیا سوسایتی» ، که این نشست را سازماندهی کرده بود اظهار داشت: «همان‌طور که سال‌ها شاهد آن بوده‌ایم، زمانی که یک کشور آماده مذاکره است، طرف مقابل از مذاکره خودداری می‌کند. مکالمه میان خزاعی و پیکرینگ فرصتی بود که به ما اجازه می‌دهد به چگونگی یک راه حل سیاسی و روش رسیدن به آن فکر کنیم.»

 * دولت اوباما یک ائتلاف بین‌المللی نیرومند علیه ایران ایجاد کرده است

«سوزان دی‌ماگی»، در ادامه گفت: «دولت اوباما یک ائتلاف بین‌المللی علیه ایران ایجاد کرده است، که منجر به اقدامات زورگویانه شده است. آغاز دوره دوم، روزنه‌ای برای دستیابی به یک راه‌حل سیاسی را ایجاد نموده است. این امر نیازمند تغییر مانورهای تاکتیکی به استراتژی جامعی است که بر پایه دیپلماسی گام به گام بنا نهاده شده و مذاکرات مستقیم دو جانبه را در بر می‌گیرد. ».