به گزارش خبرنگار سياست خارجي باشگاه خبرنگاران، "مهدي سنايي" رئيس موسسه "ايراس"( موسسه مطالعات ايران و اوراسيا)، در همايش "ايران و همکاري‌هاي منطقه‌اي در اوراسيا" اظهار داشت: پيوندهاي تاريخي، ديني، فرهنگي، هويتي و جغرافيايي ديرپا در کنار تجربه بيش از دو دهه روابط دوجانبه و منطقه‌اي موثر و همسايگي مسالمت‌آميز با منطقه روسيه، قفقاز، آسياي مرکزي، افغانستان، پاکستان و به صورت کلي اوراسيا و موقعيت ويژه جغرافياي ايران در دسترسي جغرافياي منطقه به درياهاي آزاد و از همه مهم‌تر ظرفيت‌هاي اقتصادي، فني ايران در کنار زيرساخت‌هاي گسترده‌اي که در 20 سال گذشته در حوزه حمل و نقل در ايران ايجاد شده است، گنجينه گرانبهايي است که مي‌تواند به ايران و کشورهاي منطقه کمک کند.

وي ادامه داد: اين گنجينه گرانبها مي‌تواند در دهه‌هاي پيش رو، فرصت‌هاي اميدوارکننده‌اي براي رشد و توسعه بوده و نويددهنده ثبات و صلح که در سند چشم‌انداز 20 ساله جمهوري اسلامي ايران بر تقويت اين مهم تاکيد شده است، باشد.

رئيس موسسه مطالعات ايران و اوراسيا با بيان اين‌که از ابتداي استقلال دولت‌هاي منطقه، جمهوري اسلامي ايران با به رسميت شناختن اين دولت‌ها همواره روابط مثبت و سازنده‌اي با آن‌ها برقرار کرده است، تصريح کرد: طي 20 سال گذشته کشورمان يکي از شرکاي مهم منطقه در حوزه‌هاي اقتصادي؛ سياسي، امنيتي و فرهنگي بوده است.

سنايي افزود: زيرساخت‌هايي که جمهوري اسلامي در حوزه ارتباطات و حمل و نقل با کشورهاي منطقه از خليج فارس، درياي عمان و مرزهاي پاکستان، افغانستان و ترکمنستان، درياي خزر، آذربايجان، ارمنستان و ترکيه ايجاد کرده فرصت‌هاي بي‌نظيري براي منطقه به منظور ارتباطات منطقه در جهت رونق توسعه است.

وي به راه‌اندازي خطوط هوايي تهران با مراکز جمهوري‌ها، خط آهن سرخس- تجن براي احياي جاده ابريشم و عضويت کشورهاي منطقه در اکو در کنار ايران و ديگر اعضاي آن و همچنين عضويت ناظر ايران در سازمان همکاري شانگ‌هاي اشاره کرد و گفت: جمهوري اسلامي ايران از سال 1372 بر ضرورت شکل‌گيري سازمان کشورهاي ساحلي درياي خزر و از سال 1375 بر ضرورت شکل‌گيري يک نهاد همکاري منطقه‌اي در قفقاز با حضور 3 کشور منطقه و همسايگان آن يعني ايران، ترکيه و روسيه تاکيد داشته است.

سنايي ادامه داد: در عرصه امنيت و صلح نيز جمهوري اسلامي ايران طي سه دهه اخير بيش از هر کشور ديگري براي ثبات و هم‌زيستي منطقه کوشيده و در اين رابطه در قالب نقش ميانجي براي حل و فصل بحران‌ها و مشکلات امنيتي، گام‌هاي مهمي برداشته است.

وي تصريح کرد: جمهوري اسلامي ايران همواره در تلاش بوده تا مساعدت‌هاي لازم را به طرفين بحران به منظور کاهش تنش و درگيري و حرکت به سمت توافق و مصالحه ايجاد کند.

نماينده مجلس شوراي اسلامي با بيان اين‌که کشورمان پس از استقلال کشورهاي قفقاز کوشيده تا در بحران قره‌باغ و جنگ داخلي تاجيکستان با رويکردي مسئولانه وارد عمل شود، اظهار داشت: طرح ميانجيگري جمهوري اسلامي ايران براي خاتمه بحران قره‌باغ منجر به برقراري آتش‌بس موقت ميان طرفين شده و همچنين ديپلماسي ايران براي کنترل اين بحران و کمک‌هاي انسان‌دوستانه به آسيب‌ديدگان جنگ و احداث اردوگاه‌هاي اسکان آن‌ها موجب کاهش مشکلات آنان شد.

سنايي به تداوم روابط متعادل ايران و کشورهاي منطقه در آن زمان اشاره کرد و افزود: از نگاه ايران هيچ راه حل جنگ‌طلبانه‌اي براي چنين بحران‌هايي وجود نداشته و تنها با اتخاذ موضع بي‌طرفي و تلاش براي ايفاي نقش ميانجيگري در بحران اوراسياي جنوبي، مي‌توان سياست مشخص جمهوري اسلامي ايران را در آن حوزه تلقي کرد.

وي سفر وزير امور خارجه کشورمان را به مسکو و تفليس و گفتگو با طرف‌هاي بحران در راستاي سياست بي‌طرفي فعال جمهوري اسلامي ايران دانست و ادامه داد: تحولات منطقه در قفقاز شمالي در چچن و داغستان نيز جمهوري اسلامي ايران همواره با سياست حمايت از صلح و ثبات و پرهيز از مداخله در امور ساير کشورها حضور موفقي داشته است.

سنايي تصريح کرد: در جنگ داخلي تاجيکستان نيز جمهوري اسلامي ايران با همکاري جمهوري روسيه توانستند طرف‌هاي درگير را به مذاکره و گفتگو فرا بخوانند که اين مهم، منجر به امضاي توافقنامه صلح ميان آن دو کشور شد و از آن زمان تاکنون، تاجيکستان از ثبات و امنيت نسبي برخوردار بوده است.

رئيس موسسه مطالعات ايران و اوراسيا به اقدامات ايران براي ايجاد ثبات و امنيت در افغانستان اشاره کرد و گفت: طالبان با حمايت برخي کشورهاي خارجي توانست بخش‌هاي زيادي از افغانستان را به‌ويژه از سال 1997 به بعد در اختيار خود گرفته و دولت قانوني افغانستان را از کابل بيرون کند که حکومت افغانستان تنها با حمايت دولت‌هاي ايران، روسيه و تاجيکستان توانست با تشکيل ائتلاف شمال در برابر طالبان مقاومت کند.

سنايي حضور طالبان در مرزهاي ازبکستان و ترکمنستان را در آن مقطع زماني، يک تهديد براي منطقه به ويژه ايران و روسيه تلقي و اظهار داشت: همکاري کشورهاي ايران، روسيه و تاجيکستان توانست از سرايت خطر طالبان به حوزه کشورهاي آسياي مرکزي در مقطع مذکور جلوگيري کند.

وي افزود: حزب نهضت اسلامي تاجيکستان طي 15 سال گذشته توانست با تلاش‌هاي ايران، تنها حزب اسلامي قانوني در حوزه کشورهاي آسياي مرکزي باشد.

نماينده مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: ايران همواره بر اصول معتبر منشور ملل متحد به ويژه اصل عدم مداخله در امور داخلي کشورها عدم توسل به زور و حفظ حاکميت ملي دولت‌ها تاکيد کرده است.

سنايي تاکيد کرد: چنان‌چه به آينده بنگريم مي‌توان از اين تجربيات مثبت و سازنده و نقش جمهوري اسلامي ايران براي نهادسازي اقتصادي و امنيتي و بسط و ترويج هنجارهاي حقوقي بين‌المللي بهره گيريم و منطقه را از يک محيط نيمه‌بسته ارتباطي به سمت فضاي آزاد و باز در جهت رشد و توسعه ملي و منطقه‌اي پيش ببريم.

وي آينده امنيت، رشد و توسعه تک‌تک دولت‌ها و کل منطقه را در گرو دسترسي هر چه سريع‌تر به بازارهاي جهاني دانست و تصريح کرد: جمهوري اسلامي ايران در کنار ساير کشورهاي منطقه مي‌تواند در ايجاد و بسط چنين فرصتي موفق عمل کند.

رئيس موسسه "ايراس" در ادامه به ايجاد راهکارهايي براي تقويت امنيت و توسعه و گسترش همکاري‌هاي منطقه‌اي اشاره کرد و افزود: بايد بيش از گذشته به ظرفيت‌هاي منطقه‌اي توجه کرد که در اين ميان نقش‌آفريني کشورهاي چين، هند، پاکستان، ايران، ترکيه و روسيه بسيار ضروري است.

سنايي ادامه داد: اين کشورها منافع و علايق مستقيمي در منطقه دارند که بدون حضور آنها امکان کنترل بسياري از روندهاي تاثيرگذار در منطقه، محدود خواهد شد.

وي ادامه داد: طي دو دهه گذشته يکي از موانع اصلي بهره‌برداري از ظرفيت‌هاي منطقه‌اي، مداخلات نابه‌جا از سوي کشورهاي خارجي بوده که در بعضي مواقع، موجب خسارات زيان‌باري شده است.

سنايي با بيان اين‌که شکل‌گيري نهادهاي همکاري‌هاي منطقه‌اي به صورت فراگير در کل منطقه و نيز در مناطق کوچک‌تر درون اوراسيايي مرکزي مي‌تواند نقش مهمي در تامين امنيت و ثبات داشته باشد، اظهار داشت: بدون حضور دولت‌هاي مهم نزديک منطقه و درگير در مسائل منطقه بسياري از ابتکارات با مشکل مواجه خواهند شد.

نماينده مجلس شوراي اسلامي گفت: جمهوري اسلامي ايران در ارتباط فعال‌تر با سازمان همکاري شانگهاي (سازمان پيمان امنيت جمعي) نقش آفريني جدي‌تري به عمل مي‌آورد.

سنايي در پايان خاطرنشان کرد: فعال کردن سازمان همکاري اقتصادي اکو و بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي ارتباطي ايجاد شده در چارچوب آن کمک زيادي به تسهيل ارتباطات و کاهش هزينه‌ها و تقويت حس اعتماد و همکاري خواهد داشت.

انتهاي پيام/ش