به گزارش خبرنگار سياست خارجي باشگاه خبرنگاران، "علي اکبر صالحي" وزير امور خارجه کشورمان در همايش ايران و همکاري‌هاي منطقه‌اي در اوراسيا که در دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي وزارت امور خارجه در حال برگزاري است، اظهار داشت: هر گاه در چنين جلساتي حضور مي‌يابم احساس خوشنودي مي‌کنم، چرا که اين جلسات، فرصت مناسبي براي سخن گفتن در خصوص مباحث بين‌المللي است.
 
وی گفت: ما در شرايط حساس بين‌المللي قرار داريم، چرا که شرايط به سرعت در حال تغيير است. برخي از تحولاتي که در دو سه دهه اخير رخ داده و تحولات آينده که در تاريخ مي‌توانيم خودمان را به آنها ارجاع دهيم يک قرن طول مي‌کشد. سقوط اتحاد جماهير شوروي يکي از حوادث بود که رخ داد و در آينده شاهد تحولات بسيار عظيمي خواهيم بود.

وزیر خارجه کشورمان ادامه داد: تحولاتي که در منطقه شاهد آن هستيم تحولات کوچکي نيست، اما چه بخواهيم چه نخواهيم در حال رخ دادن است؛ ملت‌ها و دولت‌هايي در اين برهه حساس موفق‌اند که بتوانند با هوشمندي، آينده را به درستي ببينند، تحليل خوب و مناسبي از وضعيت موجود داشته باشند و بتوانند آينده‌اي درست و صحيح از وضعيت جهاني و چيدمان نظم جهاني ترسيم کنند.

* تاکيد بر لزوم شناخت عناصر قدرت

وی افزود: اگر نتوانيم با تحليل درستي آينده را ببينيم قطعا در سياست‌گذاري‌هاي خود به بيراهه خواهيم رفت. عناصر قدرت، همواره در همه زمان‌ها وجود داشته‌اند و ما بايد اين عناصر را بشناسيم و بدانيم که در کجا جمع شده‌اند.

صالحی خاطرنشان کرد: يکي از عناصر قدرت، انرژي و منابع آن بوده که شامل تکنولوژي، منابع خام، نيروي انساني و ...است. عنصر دوم قدرت، توانمندي‌هاي نظامي بوده و عنصر سوم، مسائل اقتصادي است که شامل نيروي انساني و دسترسي به منابع اوليه، دسترسي به راه‌هاي ترانزيتي، بازارهاي مصرف و ... است.

وی همچنين عنصر فرهنگي را يکي از عناصر مهم قدرت دانست و افزود: با توجه به رشد و پيشرفت در جهان به زودي، به آينده‌اي خواهيم رفت که ارتباطات بسيار شديد مي‌شود. در اين عنصر، ملتي توانمند است که بتواند انديشه توليد کند و به رسانه‌هاي قدرتمند دسترسي داشته باشد، چرا که رسانه‌ها اکنون مي‌توانند بازنده و برنده مشخص و حق و باطل را به راحتي با يکديگر جابه‌جا کنند؛ بنابراين عنصر فرهنگي، عنصر مهمي است.

وزیر خارجه تصریح کرد: تحولات منتهي به فروپاشي نظام دوقطبي، نقطه پاياني حادثه‌اي مهم و آغازگر دوره گذار تمدني است؛ وقوع اين تحولات با روند جابه‌جايي جريان قدرت و ثروت از غرب به شرق و ظهور مجدد آسيا در عرصه معادلات بين‌المللي است.

* شاهد اوج‌گيري همکاري‌هاي اميدبخش در منطقه هستيم

وی اظهار داشت: به موازات جريان جهاني شدن، شاهد اوج‌گيري همکاري‌هاي اميدبخش در منطقه هستيم که برخي به‌عنوان چالش‌هاي جهاني شدن از آن ياد مي‌کنند و اين پيشرفت، يکي از شواهد اين ادعاست. همکاري‌هاي اوراسيايي در اين کشور آغاز شده و مي‌تواند منافع ملت‌ها را تضمين کند.

صالحی با بيان اينکه اوراسيا کانون مهم قدرت در روابط بين‌الملل بوده و مي‌توان از آن به‌عنوان قلب زمين ياد کرد، خاطرنشان ساخت: امروزه به‌رغم تغيير معادلات سياسي، اهميت اين منطقه حفظ شده وحتي افزايش و ارتقا يافته است.

وي افزود: موقعيت اوراسيا در تأمين امنيت جهاني بسيار قابل توجه است و همچنين اين ويژگي‌ها موجب شده تا اين منطقه به يکي از کانون‌هاي بين‌المللي و رقابت دولت‌هاي بزرگ تبديل شود.

رئيس دستگاه ديپلماسي ادامه داد: منافع ملموس و مادي، تهديدات و نگراني‌هاي مشترک ارزش‌هاي مشترک فرهنگي، سوابق تاريخي، موقعيت جغرافيايي کشورهاي اوراسيا، موجب برقراري روابط ژئوپولتيکي کشورهاي اين حوزه شده که انتظار مي‌رود مبنايي براي همکاري‌هاي آتي کشورهاي اين منطقه باشد.

* ظرفيت‌هاي عظيم ايران براي همکاري‌هاي کشورهاي اوراسيا

وزیر خارجه کشورمان اضافه کرد: ايران به‌عنوان يکي از حلقه‌هاي مرکزي اين زنجيره، ظرفيت‌هاي عظيم و منحصر به فردي در زمينه توسعه همکاري‌هاي حمل و نقلي انرژي تجاري فرهنگي و امنيتي با کشورهاي اوراسيا دارد. موقعيت ژئوپلوتيکي ايران، ظرفيت‌هاي بزرگ آن در زمينه توليد و ترانزيت انرژي، شبکه‌هاي مواصلاتي ريلي و جاده‌اي آن و نقش کليدي و تاريخي ايران در شاهراه‌هاي مهم منطقه از جمله جاده ابريشم، راه‌آهن سراسري آسيا، تراسيکا، کريدور شمال و جنوب، مسير امن و کوتاه آن به انتقال انرژي به بازارهاي جهاني، تلاش‌ها و تجارب آن در زمينه مقابله با قاچاق مواد مخدر و تروريسم مي‌توانند در خدمت رشد و توسعه همکاري‌هاي اوراسيايي قرار گيرد.

وی تصریح کرد: ما براي فعليت بخشيدن به ظرفيت‌هاي همکاري در همه حوزه‌ها کاملا آماده‌ايم و معتقديم تحقق، ارتقا و نهادينه کردن همکاري‌هاي اوراسيايي، اقدامي لازم و راهي مطمئن براي رشد و توسعه پايدار منطقه، مقابله اصولي و ريشه‌اي با چالش‌ها و بحران‌هاي آن و کمک به تحکيم صلح، ثبات و رفاه بين‌المللي است.

صالحی عنوان کرد: جمهوري اسلامي ايران معتقد است امنيت، حمل و نقل، انتقال انرژي از جمله محورهايي هستند که چارچوب جديدي براي همکاري‌هاي اوراسيايي ارائه مي‌دهند. جمهوري اسلامي ايران به‌عنوان يک قدرت منطقه‌اي با توجه به اشتراکات تاريخي و فرهنگي با اوراسيا و اهميت آن در منطقه خاورميانه مي‌تواند با فعال کردن ظرفيت‌هاي متنوع خويش، سهم خود را در تحقق توسعه و تأمين امنيت اوراسيايي ايفا کند.

* اوراسيا ظرفيت‌هاي عظيمي براي همکاري در ابعاد مختلف دارد

وی افزود: اوراسيا ظرفيت‌هاي عظيمي براي همکاري در ابعاد مختلف دارد که بسياري از آنها به فعليت در نيامده است؛ در عين حال با مشکلات و چالش‌هاي جديد و متنوعي نيز روبرو است که رفع و مديريت آنها مستلزم تلاش‌هاي جمعي است.

وزیر خارجه کشورمان گفت: يکي از پرسش‌هاي اساسي که مناسب است همايش حاضر در پي يافتن پاسخي براي آن باشد، اين است که چگونه مي‌توان ظرفيت‌ها و امکانات منطقه را در مسير نيل به اهداف و منافع مشترک و مقابله با چالش‌ها و تهديدات جمعي پيش رو به خدمت گرفت و مديريت کرد؛ پاسخ به اين سوال در گرو شناخت دقيق منطقه، قابليت‌ها، ظرفيت‌ها، مسائل و مشکلات، تحولات روندهاي جاري و بازيگران اصلي و مناسبات حاکم بر روابط آنها برمنطقه است.

وی اظهار داشت: ترديدي نيست که اوراسيا با توجه به ظرفيت‌هاي متنوعي که دارد، يکي از موتورهاي اقتصاد جهاني بوده و هر تحولي در آن، نظام بين‌المللي را متأثر مي‌سازد. همچنين اوراسيا درگير مشکلات مختلفي از قبيل تروريسم، افراط‌گرايي، مواد مخدر، توسعه نيافتگي اقتصادي و سياسي، درگيري‌هاي قومي، مرزي و مذهبي، مشکلات زيست‌محيطي و اختلافات سياسي است که ثبات و امنيت منطقه و جهان را به چالش مي‌کشد؛ مواجهه با اين چالش‌ها و عبور از آنها نيازمند مشارکت جمعي هم‌افزايي و بهره‌گيري مناسب از ظرفيت‌ها و امکانات منطقه است.

 صالحی در ادامه افزود: تجربه دهه‌هاي اخير نشان داد که اگر مسائل منطقه به طرز صحيح مديريت نشوند، نه‌تنها خود منطقه همواره دچار التهاب و تنش خواهد بود، بلکه بر ثبات و امنيت جهاني، تأثير خواهد گذاشت؛ براين اساس، امنيت، ثبات و همکاري‌هاي منطقه‌اي در چارچوب اوراسيايي را مي‌توان يک نياز و اعلام جهاني دانست.

رئيس دستگاه ديپلماسي تصریح کرد: تجربه تاريخي بشر نشان داده که تحقق و تداوم ثبات و امنيت در هر نظام منطقه‌اي و بين‌المللي، منوط به حضور و مشارکت مسئولانه و جدي تمام اعضا و ايفاي نقش و سهم بايسته از سوي همه آنهاست.

صالحي ادامه داد: طبيعتا هرگونه رفتار تک‌روانه يا حذفي در اين زمينه، تعادل و توازن و در نتيجه دوام و پايداري اين نظام را متزلزل کرده و تأمين ثبات، امنيت، توسعه و رفاه ملت‌ها را تحت تأثير قرار مي‌دهد. اين مهم، ضرورت توجه بيشتر به همگرايي منطقه‌اي و مسئوليت‌پذيري جمعي را در قبال اوراسيا ايجاد مي‌کند.

* بايد جهاني انديشيد و منطقه‌اي عمل کرد

وی با بيان اينکه ما معتقديم بايد جهاني فکر و منطقه‌اي عمل کرد، گفت: جمهوري اسلامي ايران براين باور است که بايد ساختار همکاري‌هاي اوراسيايي تقويت شود و گسترش يابد. همچنين چارچوب‌هاي عمده همکاري‌ها مشخص شود و در اين راه، موانع همکاري‌هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي شناسايي و رفع شوند.
 
وزير امور خارجه کشورمان افزود: تحقق اين هدف، مستلزم کنار گذاشتن نگرش‌هاي تنگ‌نظرانه ناقص قديمي و تعصبات تاريخي بوده و بايد وضعيت کنوني را شناخت، زمان را مديريت کرد و با نگاه به آينده گام برداشت.

* حل بحران‌هاي منطقه نيازمند فعال شدن ظرفيت‌هاي درون‌منطقه‌اي است

صالحي تاکيد کرد: جمهوري اسلامي ايران که همواره در قبال بحران‌ها و مشکلات منطقه‌اي و جهاني، بخشي از راه حل بوده، حل مشکلات و بحران‌هاي موجود در منطقه را نيازمند فعال شدن ظرفيت‌هاي درون‌منطقه‌اي مي‌داند و معتقد است چنين اقدامي مي‌تواند مقدمه نظم امنيتي پايداري در منطقه باشد.

وی با اشاره به اينکه ادامه حضور نيروهاي نظامي در منطقه با بهانه‌هايي چون مقابله با تروريسم، مواد مخدر و افراط‌گرايي صورت گرفته، گفت: چنان‌چه تجربه بيش از يک دهه حضور نظاميان خارجي در افغانستان به اثبات رسانده، اين موضوع نتيجه‌اي جز  تشديد اين مشکلات و کشتار غيرنظاميان ندارد و نمي‌تواند راهکار مناسب و پايداري براي حل مشکل باشد، اما مانعي برسر شکل‌گيري ترتيبات امنيتي واقعي و بومي خواهد بود.

رئيس دستگاه ديپلماسي در پایان خاطرنشان کرد: اميد است با همکاري و  همدلي کشورهاي منطقه، بدون دخالت قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي بتوانيم در راستاي توسعه و گسترش روابط، گام‌هاي موثرتري برداريم.

انتهاي پيام/ش