به گزارش خبرنگار اعزامي
باشگاه خبرنگاران؛ 55 روز قبل در حالي زلزله‌اي به بزرگاي 5.5 در مقايس ريشتر منطقه‌اي از کشورمان را لرزاند که عقربه‌هاي ساعت 20 و 38 دقيقه را نشان مي‌داد و مردمانش در آستانه فصل سرما شايد زير کرسي آراميده بودند، ولي زلزله شادی گرم آنها را بر هم زد!
اين بلاي طبيعي 15 آذر ماه سال جاري منطقه زهان و زيرکوه را لرزاند و 6 کشته بر جاي گذاشت و حدود 2000 واحد مسکوني در سطح 46 روستا را تخريب کرد که 174 واحد به طور صد درصد تخريب شد.
زهان کجاست؟
زهان نام شهر کوچکي است از توابع شهرستان زيرکوه در استان خراسان جنوبي که تا فروردين ماه سال جاري جز محدوده شهرستان قائنات بود ولي با تصميم مسئولان از اين شهرستان منفک و به شهرستان زيرکوه پيوست.
شهرستان قائنات با مرکزيت شهر قاين حدود يك هزار و 300 کيلومتر از پايتخت ايران فاصله دارد و همچنين فاصله آن با شهرستان بيرجند، مرکز استان خراسان جنوبي حدود 105 کيلومتر است.
بايد به اين نکته اشاره شود که در اثر زلزله اخير خود شهر زهان هيچ آسيبي نديده بلکه روستاهاي تابعه اين شهر دچار آسیب شدند.
ناگفته نماند پيشتر در سال 1376 منطقه زلزله‌زده فعلي زهان، زلزله شديدتري را تجربه کرده بود که خسارت آن به مراتب از وضعيت فعلي بيشتر بود. البته به همين مناسبت روستاهاي زيادي بازسازي و به اصطلاح مقاوم سازي شده‌اند به طوري که حتي برخي روستاها جابجا شد ولي با اين حال باز هم زلزله اخير تلفات و خسارت جاني در برداشت.
در پي زلزله پانزدهم آذر ماه سال جاري زهان، 46 روستاي سطح استان خراسان جنوبي آسيب ديدند که بر اثر آن 2000 واحد مسکوني نيز تخريب شد و به همين دليل مشكل اصلي زلزلهزدگان زهان موضوع مسکن به شمار مي‌رود.
شغل اصلي زلزلهزدگان زهان کشاورزي بوده و عمده محصولات آنها زرشک، زعفران، اناب و گاهاً پسته است به طوري که شهرستان قاين به عنوان پايتخت زعفران جهان شناخته مي‌شود.
هر چند به محض وقوع زلزله اخير در اين منطقه هلال احمر و مسئولان ذيربط سريعاً خود را به محل رسانده و اقدامات لازم از جمله آواربرداري انجام دادند اما زلزلهزدگان با مشکلاتي مواجه هستند که شايد با عدم حضور در اين منطقه درك مشكلات سخت جلوه نمايد.
با گذشت 55 روز از زلزله، هستند مردماني که در چادر زندگي کرده و حتي براي تامين سوخت و وسايل گرمايشي براي گرم کردن چادر نيز با مشکل مواجه‌اند.
تقريباً در روستاها و به هر خانوار چادر هلال احمر تحويل داده شده است تا بتوانند به عنوان سرپناه از آن استفاده کنند، همچنين تحويل کانکس نيز همچنان ادامه دارد ولي تا کنون هيچ مسکني دائمي آماده نشده است.
در اکثر روستاها عمليات ساخت مسکن دائم در حال انجام است واکثر واحدها پي کني شده ودر مرحله اتمام فونداسيون هستند.
زلزلهزدگان زهان خود پابه‌پاي بنياد مسکن و متوليان ساخت مسکن در اين منطقه در حال فعاليت بوده و تا آنجايي که توان دارند مراحل ساخت مسکن خود را انجام مي‌دهند.
البته نمي‌توان به راحتي از كنار اين موضوع گذشت كه علي‌رغم زلزله و مشكلاتي كه در اين منطقه وجود دارد مردمان سخت‌كوش منطقه زلزله‌زده زهان با توكل بر خدا و روحيه خدامحوري با توان به ادامه زندگي خود مشغول بوده و اميد به زندگي و آينده‌اي روشن در دل و زندگي آنها موج مي‌زند و اين مهم را مي‌توان از خنده‌هاي كودكان در حال بازي و يا بزرگان در حال فعاليت به خوبي لمس كرد.
فاصله روستاها با شهر و حتي با همديگر زياد بوده و در اين فاصله جز "آسمان صاف" و "زمين تنها" هيچ چيز ديگر ديده نمي‌شود.
"کبودان" يکي از روستاهايي است که در اثر زلزله آسيب ديده و مردم اين روستا چادرهاي تحويلي هلال احمر را در نزديکي مسکن قبلي خود نصب کرده‌اند تا شب‌ها براي تامين امنيت خود دراين چادرها به سر ببرند.
مردم اين روستا معتقدند بنياد مسکن آنگونه که بايد و شايد به آنها رسيدگي نکرده است اما امید خود را از دست نداده و پا به پای هم در حال کار کردن هستند،و از كمترين امكاناتي كه در اختيار دارند به كمك مسولان آمده‌اند تا هرچه سريعتر مشكلات اين زمين‌لرزه را همانند زلزله چند سال قبل كه تجربه كرده‌اند پشت سر بگذارند.
کربلايي اسد اکبرپور پيرمرد کبوداني مي‌گويد: "در چادر زندگي مي‌کنيم، فقط به ما چادر داده‌اند و هيچ ديگر نداده‌اند، بنياد مسکن کمک کند خانه‌هايمان را بسازيم، نفت و وسايل گرمايشي را بايد خودمان تهيه کنيم، ولي برق و تلفن داريم.»
"شيرخند" ديگر روستايی بود که هر خانوار چادر خود را در گوشه‌اي از روستا به پا کرده بودند.
البته ناگفته نماند اين روستاها که فاصله بسياري زيادي تا پايتخت کشورمان داشته و به عنوان مناطق مرزي قلمداد مي‌شود از امکانات هم سطح ساير روستاهاي کشور برخوردار بوده و کاملا مشهود است که به اين روستاها نيز توجه ويژه‌اي شده است.
"زردان" روستاي ديگري است که فاصله زيادي با روستاي شيرخند داشته و در دل کوه‌هاي سر به فلک کشيده آراميده است.
بافت اين روستا بسيار قديمي بوده و به تبع آن خانه‌ها نيز قديمي هستند. مردم اين روستا نيز چادرهاي خود را به طور گروه‌ي در کنار هم به پا کرده‌اند و همچنان در چادر زندگي مي‌کنند.
در روستاي زردان برق وجود داشته و شبکه‌هاي تلويزيوني نيز مهمان چادرهاي کوچک و با صفاي مردمان اين روستا است.
روستاي "حسين‌آباد" روستاي بعدي است که کانکس‌هايي را براي اسکان برخي خانوار به آنجا انتقال داده‌اند.
اين کانکس به همت سازمان بهزيستي زيرکوه تهيه شده است؛ نکته جالب اينکه مدرسه اين روستا به صورت چادر و کانکس است و دانش آموزان بجاي حضور در مدرسه قبلي خود در چادر و کانکس مشغول تحصيل علم هستند.
روستاي "شاج" يکي از قربانيان اصلي زلزله اخير زهان است که خسارات بیشتری نسبت به بقیه روستاها دیده است.
در اين روستا 5 نفر جان خود را از دست داده اند که همگي اعضاي يک خانواده هستند، پدر، مادر و 3 دختر خانواده قربانيان اين زلزله هستند.
نکته جالب اينکه پدر اين خانواده اهل روستاي شاج و مادر خانواده نيز اهل روستاي ديگري بود به خاطر همين پدر و دو دختر خانواده را در اين روستا و مادر ويک دختر ديگر خانواده را در روستاي مادر خانواده دفن کرده‌اند.
تنها فرزند بازمانده خانواده قرباني زلزله روستاي شاج نيز به همراه عموي خود در يکي از کانکس‌هاي تحويلي هلال احمر زندگي مي‌کند.
در اين روستا کماکان آوار برداري در حال انجام بوده و آثار زلزله به خوبي خود را به رخ مي‌کشد.
ساخت مسکن دائم نيز در اين روستا مراحل اوليه خود را طي مي‌کند و اکثر روستائيان خود مشغول ساخت مراحل اوليه مسکن هستند.
در ابتداي ورودي اين روستا مهم‌ترين چيزي که جلب توجه مي‌کند استقرار دو عدد کانکس در گوشه‌اي از روستا است که روي يکي از آنها نوشته بود: "سرويس بهداشتي" و روي ديگري نوشته شده بود "حمام" که همه اعضاي روستا از اين سرويس و حمام به صورت عمومي استفاده مي‌کنند.
از ديگر موارد مهم که در اين روستا بود و در ديگر روستاها مشاهده نشد استقرار نيروهاي انتظامي به صورت 24 ساعته د راين روستا است.
روستاي شاج از هر لحاظ با ساير روستاهاي زلزله‌زده متفاوت است، چه به لحاظ ميزان خسارت مالي و جاني و چه به لحاظ عمق فاجعه که صد در صد روستا را تخريب کرده است و چه به لحاظ استقرار نيروهاي انتظامي، ولي يک تفاوت ديگر نيز داشت که نه تنها در هيچ روستاي زلزله‌زده زهان نبود بلکه در هيچ روستاي زلزله‌زده ارسباران نيز چنين امري وجود ندارد و آن وجود كتابخانه بود، کتابخانه سياري با همان طراوت کتابخانه‌هاي معمولي در اين روستا وجود دارد که بچه‌ها و دانش‌آموزان با شوق و اشتياق دور آن جمع شده و به فکر امانت گرفتن کتاب بودند تا با خواندن آن بياموزند اگر در آينده مسئول شدند و در جايي از كشورمان زلزله‌اي رخ داد حتما به آن رسيدگي كرده و اجازه ندهند هموطنانشان در آتش بي‌مديرتي بسوزند.
کرسي بعضي خانواده‌ها نيز در داخل کانکس داير بود به طوري که حتي استاندار خراسان جنوبي را وادار به کرسي نشيني کرد.
روستاي "بن‌خونيک" از ديگر روستاهاي مناطق زلزله‌زده زهان است که به لحاظ عمق فاجعه در رتبه دوم و بعد از روستاي شاج قرار دارد به طوري که يکي از 6 قرباني زلزله اخير مربوط به اين روستا است.
در اين روستا هر چند چادرهاي زيادي در گوشه و کنار روستا به پا شده ولي 4 خانواده هستند که به طور کامل و صد درصد در چادر زندگي مي‌کنند و حتي در سردترين شب‌هاي زمستان نيز به اجبار در اين چادر ساکن هستند.
اين روستا با معضلات و مشکلات مختلفي دست و پنجه نرم مي‌کند که از جمله آنها نبود چادر کافي به تعداد خانوارها و سوخت براي گرم کردن منزل و چادراست.
نکته‌اي مهم که در خصوص اين روستا وجود داشته و باعث ناراحتي مردم اين روستا شده است وعده دولت مبني بر تحويل سوخت رايگان بود که بعد از تحويل نفت سفيد و علي‌رغم وعده رايگان بودن پول آن را از مردم دريافت کردند!
رمضاني دهيار روستاي بن‌خونيک در اين رابطه مي‌گويد:" دولت و مسئولان علي‌رغم وعده‌اي که داده بودند که سوخت رايگان به زلزلهزدگان روستا بدهند در قبال 19 هزار و 500 ليتر سوخت مبلغ يک ميليون و 950 هزار تومان از ما دريافت کردند".
وي مي‌افزايد: "4 خانوار داريم که هنوز هم در چادر زندگي مي‌کنند و با مشکلات سختي در فصل سرما مواجه هستند".
عباس مقبولي که در حال پي‌کني مسکن آينده‌اش است مي‌گويد: "کمک چنداني به ما نکرده‌اند فقط چادر و چراغ گرمايشي به ما داده‌اند، کانکس نداده‌اند، نفت که دادند پولش را گرفتند و الان هم آجر، سيمان را خودم تهيه کرده‌ام".
نبود آنتن مخابراتي و شبکه تلويزيوني از ديگر دغدغه‌هاي بود که دهياري روستاي بن‌خونيک مطرح کرد؛ اين روستا با شهرستان قاين حدود 50 کيلومتر فاصله دارد.
قهرمان رشيد استاندار خراسان جنوبي که همزمان با سفر اعزامي خبرنگار باشگاه خبرنگاران به منطقه زهان در حال بازديد از منطقه بود در خصوص روند اجراي بازسازي و اقدامات انجام شده به
باشگاه خبرنگاران گفت: به حمدالله روند بازسازي مناطق زلزله‌زده زده زهان خوب بوده و به مراتب دفعات پيشين که بازديد داشته‌ام بسيار خوب است.
وي افزود: در مجموع 46 روستاي استان در اثر زلزله اخير آسيب ديد که از اين ميزان 174 واحد مسکن مسکوني روستا به طور صددرصد آسيب ديده است.
وي افزود: البته مجموع واحدهاي مسکوني که تخريب 10، 20 و 30 درصدي داشته‌اند نزديک به 2 هزار واحد بوده است.
استاندار خراسان جنوبي تصريح کرد: مهم‌ترين مسئله‌اي که بلافاصله بعد از زلزله در دستور کار قرار گرفت احداث جاده اوجان به حسين آباد بود که براي احداث اين جاده با 18 کيلومتر طول اعتباري بالغ بر 2 ميليارد و 500 ميليون تومان هزينه شده است.
وي در ادامه تصريح کرد: تاکنون 73 فقره کانکس به منطقه ارسال شده و 12 کانکس نيز امروز (روز بازديد) به منطقه اعزام شد و مابقي مسکن‌هايي که به صورت صددرصد تخريب شده‌اند به زودي داراي کانکس خواهند شد.
رشيد افزود: اولويت تحويل کانکس با معلولين و افراد تحت حمايت بهزيستي و کميته امداد امام خميني خواهد بود.
استاندار خراسان جنوبي با بيان اينکه پيشرفت روند بازسازي منطقه بستگي به مشارکت مردم دارد خاطر نشان کرد: اين قول را به مردم مي‌دهيم که هيچ گونه وقفه‌اي در ادامه بازسازي مناطق آسيب ديده زهان پيش نيايد.
وي در ادامه به مسئله سوخت اشاره کرد و گفت: تا به امروز سوخت به صورت رايگان در اختيار زلزله زدگان قرار داده شده به صورتي که برق و علوفه از جمله مثال‌هاي اين مهم هستند.
وي تصريح کرد: تاکنون بنياد مسکن با يك سوم امکانات خود وارد عرصه بازسازي شده و در صورت نياز از تمام توان خود استفاده خواهد کرد.
رشيد به بحث تسهيلات پرداخت شده و يا در دست پرداخت اشاره کرد و گفت: طبق مصوبه دولت 12.5 ميليارد تومان تسهيلات ثابت و هم چنين 2 ميليون تسهيلات بلاعوض در نظر گرفته شده بود که با پيشنهاد استان ميزان تسهيلات ثابت به 16 ميليون و ميزان تسهيلات بلاعوض نيز به 3 ميليون تومان افزايش يافته و ان شالله به زودي در اختيار مردم قرار خواهد گرفت.
وي در پاسخ به اينکه آيا در بودجه سال آينده رديف ويژه‌اي براي بازسازي مناطق زلزله‌زده در نظر گرفته خواهد شد يا خير گفت: قطعا سازمان مديريت بحران اين مسئله را پيگيري و رديف ويژه‌اي را در بودجه سال آينده به اين مسئله اختصاص خواهد داده شد.
رشيد در خصوص برخي احتمالات مبني بر اين که در صورت تحويل کانکس از ساخت مسکن دائمي صرف نظر خواهد شد، گفت: اين موضوعات صرفا مباحث تحليلي بوده و صحت ندارد بلکه تمام تلاش خود را خواهيم کرد تا ساخت مسکن را به صورت جدي پيگيري کنيم که البته اين موضوع در حال پيگيري است.
وي همچنين در پاسخ به سوال ديگري مبني بر اينکه زمان تحويل مسکن به زلزلهزدگان چه زماني خواهد بود، گفت: وعده زمان مشخصي را نمي‌دهم ولي مطمئن باشيد در اسرع وقت مسکن ساخته شده به زلزلهزدگان زوهان تحويل داده خواهد شد.
ناگفته نماند قهرمان رشيد در بازديد خود از روستاي شاج به تنها دختر باقي‌مانده خانواده‌اي که در اثر زلزله جان خود را از دست داده بودند مبلغ 3 ميليون تومان وجه نقد و يک قطعه سکه تمام بهار آزادي اهدا کرد.
وي همچنين مبلغ 1 ميليون و 500 هزار تومان به همسر تنها فوت شده روستاي بن‌خونيک اهدا کرد.
جواد هروي نماينده قاين نيز در خصوص روند بازسازي مناطق زلزله‌زده زهان به
باشگاه خبرنگاران گفت: نبود مسکن كافي و مقاوم با وجود سرماي شديد از مهم‌ترين مشکلات مردم زلزله‌زده اين منطقه به شمار مي‌رود.
وي در ادامه افزود: بر اثر زلزله 5.5 ريشتري آذرماه سال جاري در منطقه زهان، حدود 2 هزار واحد مسکوني از بين رفت و خانوارهاي آسيب‌ديده بدون مسکن و سرپناه مقاوم و دائمي به زندگي خود ادامه مي‌دهند.
نماينده قائنات در مجلس با بيان اينکه چادر، حفاظ مناسبي در مقابل سرماي سخت اين منطقه زلزله‌زده نيست، خاطرنشان کرد: در صورتي که مسئولان ذيربط شبي را در اين چادرها به سر مي‌برند قطعا متوجه خواهند شد مردم زلزله‌زده با چه سختي به زندگي خود ادامه مي‌دهند.
هروي در ادامه اظهار داشت: اقدامات نيروهاي امداد و نجات تاكنون مطلوب بوده و بنياد مسکن نيز اقداماتي انجام داده است ولي قطعا اين تلاش‌ها جوابگوي معضلات و مشکلات مردم زلزله‌زده زهان نيست.
وي در پايان تاکيد کرد: از مسئولان ذيربط مي‌خواهم در راستاي رفع مشکلات مردم زلزله‌زده زهان از جمله مشکل مسکن اقدامات لازم را انجام دهند.
در ادامه حجت‌الاسلام سيد مرتضي اصفهاني امام جمعه شهرستان قائنات در خصوص رسيدگي به وضعيت زلزلهزدگان زهان به
باشگاه خبرنگاران گفت: بعد از وقوع زلزله به منطقه زهان رفتم، هلال احمر و سپاه پاسداران خوب كار كرده بودند ولي مسولان آنگونه كه بايد كار نكرده بودند و مشكلاتي وجود داشت.
وي همچنين گفت در اين زمينه نامه‌اي به مقام معظم رهبري ارسال كردم و از طريق ايشان پيگير موضوع شدم.
متن نامه امام جمعه قائنات به مقام معظم رهبري به شرح زير است:
محضر مبارک ولي امر مسلمين جهان حضرت
آيت‌الله العظمي خامنه‌اي (حفظه الله تعالي)
سلام عليکم
ضمن عرض خسته نباشيد و آرزوي
سلامتي و طول عمر براي وجود با برکت حضرتعالي، احتراما به استحضار معظم له مي‌رسانم در بازديدي که از مناطق زلزله‌زده بخش مرکزي و روستاهاي شهرزهان شهرستان زيرکوه داشتم ضمن ابلاغ پيام سلام و تسليت حضرتعالي، از نزديک شاهد روند خدمت‌رساني به مردم اين مناطق بودم که متأسفانه تعلل و کوتاهي در کار به دليل نبود امکانات و مديريت مناسب به وضوح مشهود بود. مردم وفادار اين مناطق ضمن تشکر از زحمات سپاه و بسيج و هلال احمر که در ساعات اوليه با حضور به موقع به نجات مردم شتافتند، برخي از مشکلات خود را که به وضوح مشهود بود بازگو کردند که به شرح ذيل به اطلاع معظم له مي رسانم:
۱- با توجه به کوهستاني بودن مناطق زلزله‌زده و سرماي موجود و بارندگي، زندگي در چادرها مقدور نبوده و خواستار استقرار تعدادي کانکس جهت اسکان زلزلهزدگان مي‌باشيم.
۲- وسايل گرمايشي، مواد سوختي، پوشاک و ... نيز در حد نياز نمي‌باشد و با توجه به شرايط کوهستاني و سرماي شديد، مردم شب‌هاي طاقت فرسايي را سپري مي‌کنند.
۳- با گذشت چندين روز از زلزله هنوز کار آوار برداري به کندي پيش مي‌رود و اقدامي مناسب انجام نشده است.
4 -با توجه به اينکه مردم اين مناطق کشاورز و دامدار بوده‌اند و محصولات کشاورزي آنها در زير آوار است و گاها قابل استفاده نيز نمي‌باشد و دام‌هاي آنان نيز در زيرآوار از بين رفته‌اند، تمام دارايي و سرمايه خود را از دست داده‌اند لذا اميد است مسئولين امر نيز تدبيري مناسب اتخاذ کنند.
۵- با توجه به وضعيت بهداشتي نامناسب، هنوز پزشک مستقر و سرويس حمام در اين مناطق وجود نداشت که اين موضوع نيز باعث بروز و شيوع بيماريهايي بين مردم اين مناطق خواهد شد.
۶- جاده‌هاي منتهي به روستاهاي زلزله‌زده خاکي بوده و زيرسازي جهت آسفالت انجام شده است لذا انتظار است نسبت به آسفالت جاده‌ها نيز اقدام گردد.
در پايان ضمن ابلاغ پيام سلام و تجديد بيعت مردم مؤمن، انقلابي و ولايي اين مناطق به محضر مبارک معظم له، تقاضامندم با توجه به مشکلات موجود، اوامر ولايي خود را امر به ابلاغ فرماييد تا هرچه سريعتر شاهد رفع اين مشکلات باشيم.
و من الله التوفيق."
از آنجايي كه مشكل اصلي زلزلهزدگان زهان مشكل مسكن بوده و در فصل سر زمستان قرارا داريم بايد منتظر زمان بود و ديد كه آيا به اين خواست اساسي و بحق مردم توجه خواهد شد يا خير؟
گزارش و تصاوير از: وحيد عظيم‌نيا
انتهاي‌پيام/
