به گزارش خبرنگار حقوقي قضائي باشگاه خبرنگاران، "انحلال عقد نکاح" از چند طریق امکان‌پذیر است، به نحوی‌ که بعد از طرح این مسائل، دیگر عقد ازدواج از رسمیت می‌افتد.

- به موجب ماده 1120 قانون مدنی ، عقد دایم به فسخ یا به طلاق و عقد منقطع به پایان مدت یا بذل مدت منحل می‌شود و زن و مرد از یکدیگر جدا می‌شوند.

- در قانون مدنی ایران تفاوت‌هایی میان فسخ ازدواج و طلاق وجود دارد.

در فسخ "ازدواج" شرایطی پیش می‌آید که به موجب آن می‌توان عقد را منحل کرد، یعنی زن یا مرد در شرایط معینی می‌توانند بدون رعایت مقررات و تشریفات خاص طلاق، عقد را فسخ کنند یا بر هم زنند، اگرچه برای اثبات آن شرایط باید به دادگاه مراجعه کنند، اما "طلاق" مستلزم رعایت مقررات ویژه‌ای است که انحلال عقد را دشوارتر از فسخ آن می سازد.

- حق فسخ در تمام موارد فوری است، یعنی به محض اطلاع از وضعیتی که از موجبات فسخ است باید بلافاصله بدان مبادرت ورزید، در غیر این صورت حق فسخ ساقط خواهد شد. تشخیص مدت امکان استفاده از اختیار فسخ با توجه به عرف و عادت است.

-  هر گاه زن یا مرد موقع انعقاد عقد نکاح شرط کرده باشد که طرف مقابل باید ویژگی یا صفت خاصی داشته باشد و پس از عقد، آشکار شود که چنین ویژگی یا صفتی در او نیست، حق فسخ خواهد داشت.

- جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار اعم از اینکه مستمر یا ادواری باشد، برای طرف مقابل موجب فسخ است.

-  عیوب زیر در مرد موجب حق فسخ برای زن خواهد بود:

1- خصاء
2- ناتوانی جنسی و وجود مشکل در دستگاه  تناسلی . اگر ناتوانی جنسی پس از عقد نیز انجام شود باز هم زن می‌تواند فسخ نکاح را بخواهد.
3- جنون مرد که این مورد نیز حتی اگر پس از عقد بروز کند از موجبات فسخ خواهد بود.

-  در موارد زیر نیز، مرد حق فسخ نکاح را دارد:

1- قرن
2- جذام
3- برص
4- افضاء
5- زمین گیری
6- نابینایی از دو چشم 

- اگر زن یا مرد پیش از عقد به معایب مورد اشاره آگاهی داشته باشد و با علم به آن مبادرت به عقد نکاح کند، حق فسخ او ساقط می‌شود.
 
- اگر زن بعد از عقد به یکی از معایبی دچار شود که در لحظه‌ وقوع عقد به مرد حق فسخ می‌داد، حق فسخ برای مرد نخواهد بود.
 
- جنون و عنن در مرد، هرگاه بعد از عقد هم حادث شود، موجب حق فسخ برای زن خواهد بود.

يادداشت : سيد علي شاه صاحبي، وکيل دادگستري