پاییز؛ فصلی زیبا اما با بیماری های خاص
هرچند كه بيمار شدن ربطي به روز، ماه و فصل خاصي ندارد، اما برخي بيماري‌ها در فصل‌هاي خاصي از سال شيوع بيشتري دارند. پاييز هم از اين موضوع مستثني نيست و اين فصل زيبا هم بيماري‌هاي خاص خودش را دارد
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، سرماخوردگي، سينوزيت، آنفلوآنزا و عفونتهاي ويروسي از بيماري‌هاي شايع در فصل پاييز هستند. در همين رابطه پزشكان با اشاره به شيوع بيماري‌هاي ويروسي در فصل پاييز هشدار مي‌دهند كه اين بيماري‌ها بشدت واگيردار بوده و بيشتر در ميان دانش‌آموزان كه نكات بهداشتي را رعايت نمي‌كنند، ديده مي‌شود.
علائم اين بيماري ويروسي به 2 صورت تنفسي و گوارشي بروز مي‌كند و گاهي اوقات هم سيستم تنفسي و هم گوارشي را با هم درگير مي‌كند. دل‌درد، اسهال و استفراغ از علائم گوارشي و سرفه، تنگي نفس و تب و لرز از علائم تنفسي اين بيماري ويروسي است.
جالب است بدانيد اين بيماري بشدت واگيردار است و از طريق هوا، آب و غذا به فرد ديگري منتقل مي‌شود، بر همين اساس اين بيماري در مدارس بيشتر شيوع دارد كه علت آن رعايت نكردن اصول بهداشتي از سوي دانش‌آموزان است.
البته جاي نگراني نيست چراكه اين بيماري ويروسي خطرناك نيست و با استراحت كافي در منزل و خوردن غذاهاي گرم مانند انواع سوپ‌هاي مقوي بهبود مي‌يابد، البته در مواردي كه شدت بيماري زياد باشد نياز به معاينه پزشك و درمان دارويي است.
آنفلوآنزا نيز نوع ديگري از عفونتهاي تنفسي است كه با تب و دردهاي عضلاني شديد همراه است و به آن سرماخوردگي حاد عفوني هم گفته مي‌شود.
آنفلوآنزا با تب و لرز شديد همراه است و از يك سرماخوردگي ساده به سرماخوردگي شديد تبديل مي‌شود. معمولا در ماه‌هاي آبان و آذر احتمال ابتلاي فرد به آنفلوآنزا بسيار زياد است. البته اگر فكر مي‌كنيد كه هواي سرد باعث مي‌شود بيشتر در معرض سرماخوردگي با آنفلوآنزا قرار بگيريد در اشتباه هستيد.
به گزارش ايسنا و براساس تحقيقات انجام شده واقعيت اين است كه گرچه سرماخوردگي و آنفلوآنزا در فصل زمستان شيوع بيشتري دارد، اما اين امر بيشتر ناشي از محبوس‌شدن در فضاهاي بسته است.
ويروس‌ها در هواي خشك، گرم و محيط‌هاي بسته كه هوا به خوبي در آن جريان ندارد، بيشتر پخش مي‌شوند و احتمال تماس مستقيم با ميكروب‌ها بيشتر است. به علاوه سيستم‌هاي گرمايش مركزي، مخاط را كه دفاع طبيعي بدن در مقابل ويروس‌ها است، خشك مي‌كند.
باور غلط ديگر درباره سرماخوردگي اين است كه بوسيدن، سبب شيوع سرماخوردگي و آنفلوآنزا مي‌شود. اما واقعيت اين است كه سرايت سرماخوردگي از طريق تماس دست خيلي بيشتر از سرايت آن از طريق تماس دهاني است.
برخي نيز به اشتباه معتقدند كه موي خيس و قرار گرفتن در معرض هواي سرد بعد از حمام سبب بروز سرماخوردگي مي‌شود، اما واقعيت اين است كه هر چند چاييدن در صورتي كه احساس ضعف هم مي‌كنيد، ممكن است مقاومت بدن شما را كم كند، اما فقط در صورتي مبتلا به اين بيماري مي‌شويد كه با ويروس سرماخوردگي يا آنفلوآنزا تماس پيدا كنيد. در حقيقت اگر بيمار هستيد كمي هواي تازه مي‌تواند شما را سر حال بياورد.
باور اشتباه ديگري نيز اين است كه تب خفيف را بايد با آسپيرين يا استامينوفن درمان كرد. تب خفيف، روش بدن براي مقابله با ويروس‌هاست. به علاوه تب خفيف به گردش پادتن‌ها در سراسر بدن كمك مي‌كند.
به گفته پژوهشگران، عامل سرماخوردگي يا آنفلوآنزا به سيستم ايمني بدن حمله مي‌كند و به اين ترتيب براي برخورداري از دستگاه ايمني قوي‌تر بويژه در فصل زمستان بايد روزانه آنتي‌اكسيدان‌هاي حاوي ويتامين‌هايe،c،a مصرف شود.
به اين ترتيب اگر مي‌خواهيد عملكرد سيستم ايمني خود را بهبود بخشيد و بيمار نشويد به 2 هدف بايد دست يابيد: اول اين كه با تغيير درست، شيوه زندگي خود از تمام بار قرار گرفته روي بدنتان بكاهيد و دوم پيروي از يك رژيم غذايي سالم و متنوع و حاوي مواد غذايي كامل و تازه، خواب كافي فراگيري كنترل موثر تنش و انجام دادن برخي حركات ورزشي است كه دستگاه گردش خون و غدد لنفاوي را تحريك مي‌كند.
افسردگي پاييزي
با آغاز فصل پاييز و با كوتاه‌ترشدن طول روزها و كم شدن نور خورشيد برخي افراد غمگين و افسرده مي‌شوند كه بعد از مدتي اين حالت از بين مي‌رود، اما افرادي كه مبتلا به اختلال تاثير فصلي يا به اصطلاح SAD هستند حالت افسردگي عميق‌تري را تجربه مي‌كنند.
افراد مبتلا به اين اختلال روحي تمايل پيدا مي‌كنند كه بيشتر بخوابند، پرخوري كنند و در طول فصل‌هاي پاييز و زمستان دچار اضافه وزن مي‌شوند. آنها ممكن است احساس خستگي مفرط داشته باشند و از طرفي هم قادر نيستند برنامه منظم خود را انجام دهند.
در واقع كاهش نور خورشيد منجر به كاهش ميزان ترشح هورمون ملاتونين مي‌شود كه اين امر نيز احساس خواب آلودگي و خستگي را در افراد مبتلا افزايش مي‌دهد. وقتي فصل بهار مي‌رسد اين علائم به تدريج از بين مي‌روند. پزشكان معتقدند اين اختلال يك مشكل واقعي است و نياز به تشخيص و اغلب نياز به درمان دارد.
در واقع پزشكان و متخصصان معتقدند كه علت بروز اختلال SAD، برهم خوردن تعادل شيميايي در مغز است، اما نكته مهم اين است كه اين به هم خوردن تعادل شيميايي در نتيجه كمبود نور مناسب در روزهاي كوتاه پاييز و زمستان و عموما تاريك‌تر شدن هوا بروز مي‌كند.
جالب است بدانيد انجمن روانپزشكي آمريكا در گزارشي اعلام كرده است كه تقريبا 10 تا 20 درصد از آمريكايي‌ها به نوع خفيفي از اين اختلال بيمارگونه مبتلا مي‌شوند.
برخي افراد به لحاظ ژنتيكي مستعد ابتلا به اين اختلال هستند كه البته در زنان به مراتب بيشتر از مردان است و به نظر مي‌رسد كه از سال‌هاي نوجواني آغاز مي‌شود.
دكتر صادقي، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران درباره روش درمان اين بيماري مي‌گويد: درمان اين بيماري شامل تجويز دارو براي اصلاح اختلال ترشحات مغزي و نور درماني است، يعني در محيط زندگي و كار بيماران بايد يك منبع نور با شدت خاص قرار بگيرد كه فضاي اتاق را معادل يك روز آفتابي كند.
البته گاهي اوقات روان‌درماني هم صورت مي‌گيرد و اگر امكان عملي وجود داشته باشد بهتر است بيمار به مناطق گرم و آفتابي مثل جنوب كشور خودمان مهاجرت كند.
اين روانپزشك در پاسخ به اين سوال كه آيا نشانه‌هايي براي تشخيص افسردگي فصلي توسط خود افراد وجود دارد يا نه، مي‌گويد: بيشتر بيماران اذعان دارند كه در نيمه دوم سال و گاهي در روزهاي ابري بدخلق شده و خسته و خواب‌آلود هستند، پرخوري مي‌كنند و چاق مي‌شوند و توانايي فعاليت آنها كم مي‌شود. در حالي كه در نيمه اول سال اين گونه نيست و اين فرآيند هر سال براي آنها تكرار مي‌شود.
آلرژي پاييزي
آلرژي افراد نسبت به گياهان گرده‌افشان در فصل پاييز تشديد مي‌شود، اما بروز بيماري‌هاي آسم و آلرژي در اين فصل نگران‌كننده نيست و در اكثر موارد با اتمام فصل، كاملا بهبود پيدا مي‌كند.
آب‌ريزش و خارش بيني، عطسه و در حالت شديد اين بيماري تنگي نفس از مهم‌ترين علايم بروز آلرژي در اين فصل است.
عضو انجمن گوش، گلو و بيني ايران در همين خصوص توصيه مي‌كند: مصرف سرخود و بي‌رويه داروي آنتي‌هيستامين هنگام آلرژي پاييزه مقاومت دارويي ايجاد مي‌كند.
عليرضا ملكوتي در گفتگو با فارس ادامه مي‌دهد: آلرژي پاييز اگر منحصر به ايجاد علائم در بيني و سينوس باشد بايد بيمار به متخصص گوش، گلو و بيني مراجعه كند و با توجه به معاينه پزشك درصد التهاب اين عارضه مشخص شود.
پزشك با علائمي كه از بيمار مي‌گيرد معمولا از داروهاي استنشاقي موضعي استفاده مي‌كند. البته بايد در نظر داشت داروهايي كه امروز به صورت استنشاقي درآمده است با داروهاي قبلي متفاوت است و جذب زيادي از راه بيني در بدن ندارد لذا برخلاف داروهاي قبلي عوارض ناخواسته‌اي ايجاد نمي‌كند.
اين متخصص گوش، گلو و بيني تصريح مي‌كند: درمان آلرژي پاييز به كمك اين داروهاي استنشاقي كوتاه‌مدت است و حدود 3 هفته طول مي‌كشد و فرد مبتلا كه علائمش كاهش يافت مي‌تواند با توجه به توصيه پزشك استفاده از آن را قطع كند.
اين‌كه گفته مي‌شود داروهاي استنشاقي نبايد به علت داشتن كورتون مصرف شود، درست است اما مصرف آن در زمان‌هاي كوتاه و مقطعي والبته با تجويز پزشك عارضه‌اي در پي ندارد.
در واقع آلرژي يك بيماري روشن و خاموش است يعني گاهي اوقات علائم آن روشن مي‌شود و گاهي ديگر خاموش است كه در هنگام روشن‌شدن علائم آن مصرف داروهاي استنشاقي و گاهي اوقات برخي آنتي‌هيستامين‌ها به مقدار محدود مي‌تواند اين علائم را كاهش دهد.
البته توصيه مي‌شود نسل دوم و سوم آنتي‌هيستامين‌ها مصرف شود چراكه خواب‌آلودگي آن مثل نسل اول نيست و توصيه مي‌شود افراد هنگام عصر آن را مصرف كنند تا اگر خواب آلودگي هم دارد در شب ظاهر شود.
علائم اين بيماري ويروسي به 2 صورت تنفسي و گوارشي بروز مي‌كند و گاهي اوقات هم سيستم تنفسي و هم گوارشي را با هم درگير مي‌كند. دل‌درد، اسهال و استفراغ از علائم گوارشي و سرفه، تنگي نفس و تب و لرز از علائم تنفسي اين بيماري ويروسي است.
جالب است بدانيد اين بيماري بشدت واگيردار است و از طريق هوا، آب و غذا به فرد ديگري منتقل مي‌شود، بر همين اساس اين بيماري در مدارس بيشتر شيوع دارد كه علت آن رعايت نكردن اصول بهداشتي از سوي دانش‌آموزان است.
البته جاي نگراني نيست چراكه اين بيماري ويروسي خطرناك نيست و با استراحت كافي در منزل و خوردن غذاهاي گرم مانند انواع سوپ‌هاي مقوي بهبود مي‌يابد، البته در مواردي كه شدت بيماري زياد باشد نياز به معاينه پزشك و درمان دارويي است.
آنفلوآنزا نيز نوع ديگري از عفونتهاي تنفسي است كه با تب و دردهاي عضلاني شديد همراه است و به آن سرماخوردگي حاد عفوني هم گفته مي‌شود.
آنفلوآنزا با تب و لرز شديد همراه است و از يك سرماخوردگي ساده به سرماخوردگي شديد تبديل مي‌شود. معمولا در ماه‌هاي آبان و آذر احتمال ابتلاي فرد به آنفلوآنزا بسيار زياد است. البته اگر فكر مي‌كنيد كه هواي سرد باعث مي‌شود بيشتر در معرض سرماخوردگي با آنفلوآنزا قرار بگيريد در اشتباه هستيد.
به گزارش ايسنا و براساس تحقيقات انجام شده واقعيت اين است كه گرچه سرماخوردگي و آنفلوآنزا در فصل زمستان شيوع بيشتري دارد، اما اين امر بيشتر ناشي از محبوس‌شدن در فضاهاي بسته است.
ويروس‌ها در هواي خشك، گرم و محيط‌هاي بسته كه هوا به خوبي در آن جريان ندارد، بيشتر پخش مي‌شوند و احتمال تماس مستقيم با ميكروب‌ها بيشتر است. به علاوه سيستم‌هاي گرمايش مركزي، مخاط را كه دفاع طبيعي بدن در مقابل ويروس‌ها است، خشك مي‌كند.
باور غلط ديگر درباره سرماخوردگي اين است كه بوسيدن، سبب شيوع سرماخوردگي و آنفلوآنزا مي‌شود. اما واقعيت اين است كه سرايت سرماخوردگي از طريق تماس دست خيلي بيشتر از سرايت آن از طريق تماس دهاني است.
برخي نيز به اشتباه معتقدند كه موي خيس و قرار گرفتن در معرض هواي سرد بعد از حمام سبب بروز سرماخوردگي مي‌شود، اما واقعيت اين است كه هر چند چاييدن در صورتي كه احساس ضعف هم مي‌كنيد، ممكن است مقاومت بدن شما را كم كند، اما فقط در صورتي مبتلا به اين بيماري مي‌شويد كه با ويروس سرماخوردگي يا آنفلوآنزا تماس پيدا كنيد. در حقيقت اگر بيمار هستيد كمي هواي تازه مي‌تواند شما را سر حال بياورد.
باور اشتباه ديگري نيز اين است كه تب خفيف را بايد با آسپيرين يا استامينوفن درمان كرد. تب خفيف، روش بدن براي مقابله با ويروس‌هاست. به علاوه تب خفيف به گردش پادتن‌ها در سراسر بدن كمك مي‌كند.
به گفته پژوهشگران، عامل سرماخوردگي يا آنفلوآنزا به سيستم ايمني بدن حمله مي‌كند و به اين ترتيب براي برخورداري از دستگاه ايمني قوي‌تر بويژه در فصل زمستان بايد روزانه آنتي‌اكسيدان‌هاي حاوي ويتامين‌هايe،c،a مصرف شود.
به اين ترتيب اگر مي‌خواهيد عملكرد سيستم ايمني خود را بهبود بخشيد و بيمار نشويد به 2 هدف بايد دست يابيد: اول اين كه با تغيير درست، شيوه زندگي خود از تمام بار قرار گرفته روي بدنتان بكاهيد و دوم پيروي از يك رژيم غذايي سالم و متنوع و حاوي مواد غذايي كامل و تازه، خواب كافي فراگيري كنترل موثر تنش و انجام دادن برخي حركات ورزشي است كه دستگاه گردش خون و غدد لنفاوي را تحريك مي‌كند.
افسردگي پاييزي
با آغاز فصل پاييز و با كوتاه‌ترشدن طول روزها و كم شدن نور خورشيد برخي افراد غمگين و افسرده مي‌شوند كه بعد از مدتي اين حالت از بين مي‌رود، اما افرادي كه مبتلا به اختلال تاثير فصلي يا به اصطلاح SAD هستند حالت افسردگي عميق‌تري را تجربه مي‌كنند.
افراد مبتلا به اين اختلال روحي تمايل پيدا مي‌كنند كه بيشتر بخوابند، پرخوري كنند و در طول فصل‌هاي پاييز و زمستان دچار اضافه وزن مي‌شوند. آنها ممكن است احساس خستگي مفرط داشته باشند و از طرفي هم قادر نيستند برنامه منظم خود را انجام دهند.
در واقع كاهش نور خورشيد منجر به كاهش ميزان ترشح هورمون ملاتونين مي‌شود كه اين امر نيز احساس خواب آلودگي و خستگي را در افراد مبتلا افزايش مي‌دهد. وقتي فصل بهار مي‌رسد اين علائم به تدريج از بين مي‌روند. پزشكان معتقدند اين اختلال يك مشكل واقعي است و نياز به تشخيص و اغلب نياز به درمان دارد.
در واقع پزشكان و متخصصان معتقدند كه علت بروز اختلال SAD، برهم خوردن تعادل شيميايي در مغز است، اما نكته مهم اين است كه اين به هم خوردن تعادل شيميايي در نتيجه كمبود نور مناسب در روزهاي كوتاه پاييز و زمستان و عموما تاريك‌تر شدن هوا بروز مي‌كند.
جالب است بدانيد انجمن روانپزشكي آمريكا در گزارشي اعلام كرده است كه تقريبا 10 تا 20 درصد از آمريكايي‌ها به نوع خفيفي از اين اختلال بيمارگونه مبتلا مي‌شوند.
برخي افراد به لحاظ ژنتيكي مستعد ابتلا به اين اختلال هستند كه البته در زنان به مراتب بيشتر از مردان است و به نظر مي‌رسد كه از سال‌هاي نوجواني آغاز مي‌شود.
دكتر صادقي، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران درباره روش درمان اين بيماري مي‌گويد: درمان اين بيماري شامل تجويز دارو براي اصلاح اختلال ترشحات مغزي و نور درماني است، يعني در محيط زندگي و كار بيماران بايد يك منبع نور با شدت خاص قرار بگيرد كه فضاي اتاق را معادل يك روز آفتابي كند.
البته گاهي اوقات روان‌درماني هم صورت مي‌گيرد و اگر امكان عملي وجود داشته باشد بهتر است بيمار به مناطق گرم و آفتابي مثل جنوب كشور خودمان مهاجرت كند.
اين روانپزشك در پاسخ به اين سوال كه آيا نشانه‌هايي براي تشخيص افسردگي فصلي توسط خود افراد وجود دارد يا نه، مي‌گويد: بيشتر بيماران اذعان دارند كه در نيمه دوم سال و گاهي در روزهاي ابري بدخلق شده و خسته و خواب‌آلود هستند، پرخوري مي‌كنند و چاق مي‌شوند و توانايي فعاليت آنها كم مي‌شود. در حالي كه در نيمه اول سال اين گونه نيست و اين فرآيند هر سال براي آنها تكرار مي‌شود.
آلرژي پاييزي
آلرژي افراد نسبت به گياهان گرده‌افشان در فصل پاييز تشديد مي‌شود، اما بروز بيماري‌هاي آسم و آلرژي در اين فصل نگران‌كننده نيست و در اكثر موارد با اتمام فصل، كاملا بهبود پيدا مي‌كند.
آب‌ريزش و خارش بيني، عطسه و در حالت شديد اين بيماري تنگي نفس از مهم‌ترين علايم بروز آلرژي در اين فصل است.
عضو انجمن گوش، گلو و بيني ايران در همين خصوص توصيه مي‌كند: مصرف سرخود و بي‌رويه داروي آنتي‌هيستامين هنگام آلرژي پاييزه مقاومت دارويي ايجاد مي‌كند.
عليرضا ملكوتي در گفتگو با فارس ادامه مي‌دهد: آلرژي پاييز اگر منحصر به ايجاد علائم در بيني و سينوس باشد بايد بيمار به متخصص گوش، گلو و بيني مراجعه كند و با توجه به معاينه پزشك درصد التهاب اين عارضه مشخص شود.
پزشك با علائمي كه از بيمار مي‌گيرد معمولا از داروهاي استنشاقي موضعي استفاده مي‌كند. البته بايد در نظر داشت داروهايي كه امروز به صورت استنشاقي درآمده است با داروهاي قبلي متفاوت است و جذب زيادي از راه بيني در بدن ندارد لذا برخلاف داروهاي قبلي عوارض ناخواسته‌اي ايجاد نمي‌كند.
اين متخصص گوش، گلو و بيني تصريح مي‌كند: درمان آلرژي پاييز به كمك اين داروهاي استنشاقي كوتاه‌مدت است و حدود 3 هفته طول مي‌كشد و فرد مبتلا كه علائمش كاهش يافت مي‌تواند با توجه به توصيه پزشك استفاده از آن را قطع كند.
اين‌كه گفته مي‌شود داروهاي استنشاقي نبايد به علت داشتن كورتون مصرف شود، درست است اما مصرف آن در زمان‌هاي كوتاه و مقطعي والبته با تجويز پزشك عارضه‌اي در پي ندارد.
در واقع آلرژي يك بيماري روشن و خاموش است يعني گاهي اوقات علائم آن روشن مي‌شود و گاهي ديگر خاموش است كه در هنگام روشن‌شدن علائم آن مصرف داروهاي استنشاقي و گاهي اوقات برخي آنتي‌هيستامين‌ها به مقدار محدود مي‌تواند اين علائم را كاهش دهد.
البته توصيه مي‌شود نسل دوم و سوم آنتي‌هيستامين‌ها مصرف شود چراكه خواب‌آلودگي آن مثل نسل اول نيست و توصيه مي‌شود افراد هنگام عصر آن را مصرف كنند تا اگر خواب آلودگي هم دارد در شب ظاهر شود.
منبع: جام جم آنلاین
