به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران خوزستان،گرمای تابستانی در اینجا هشت ماه دوام دارد؛ از فروردین تا آبان ماه. با این تفاوت که خوزستانیها چند سالی است تابستان سختتری را پشت سر میگذارند. با وجود فرارسیدن پائیز هنوز هم دمای بالای 40 درجه و شرجیهای بیش از 70 درصد در این استان ادامه دارد، در حالی که از یک سو بیشترین جمعیت زیر پوشش نهادهای حمایتی کشور در این استان زندگی میکنند و شهرها از امکانات مناسب بی بهرهاند و از سوی دیگر حق بدی آب و هوا در حقوق کارمندان به حداقل رسیده است.
آمارهای اداره کل هواشناسی خوزستان نشان میدهد که در تیر و مرداد ماه امسال 15 شهر خوزستان تا 14 روز دمای 50 درجه و بیشتر داشتند که در ساعات 14 تا 16 اتفاق افتاده است.
بر اساس آمارها بیشترین دمای استان در سال جاری 52.4 (52 و چهار دهم) درجه سانتیگراد بوده که در امیدیه اتفاق افتاده و آبادان و هندیجان با دمای 52 درجه در ردههای بعدی قرار دارند.
*استمرار 50 درجه
البته امسال نخستین بار نیست که دمای 50 درجه و بیش از آن در خوزستان اتفاق میافتد. این دما در سالهای گذشته نیز سابقه داشته است.
گزارشها نشان میدهد بیشترین دمای کلان شهر اهواز از ابتدای سال 91 ، 51 درجه در 30 تیر ماه است.
مرکز استان خوزستان به عنوان گرمترین مرکز استان همچنین 15 روز در خرداد ماه امسال، 20 روز در تیر ماه و تمام 31 روز مرداد دمای 45 درجه و بالاتر از آن داشته است.
*از 40 که گذشت...
گویی گرمای کلافه کننده هوا در خوزستان برای مسئولان روزمره شده چرا که فقط دمای 50 درجه و بیش از آن مورد توجه است در حالی که دمای هوا از 40 درجه که بگذرد شرایط کار و زندگی تغییر کرده، غیرعادی میشود.
به گفته مدیرکل هواشناسی خوزستان، از خرداد تا مهر ماه تقریبا در تمام شهرهای استان دمای 45 درجه ثبت میشود اما تعداد روزهای وقوع و توالی آن در شهرها و در سالهای مختلف متفاوت است. وقتی توالی روزهای گرم بیشتر باشد احساس گرما هم بیشتر میشود.
مسعود دهملایی با تاکید بر صحت آمار اعلام شده از سوی ایستگاههای هواشناسی میگوید: دمای هوا در ایستگاهها بر اساس شرایط استاندارد از جمله ارتفاع دو متری، هوای آزاد و سایه اندازهگیری میشود. این آمارها به سازمان جهانی هواشناسی اعلام و در سالنامه آماری قید میشود و اندازهگیریها کاملا دقیق است بنابراین ارقامی که از سوی منابع غیررسمی در مورد گرمای هوا گفته میشود، صحیح نیست. البته دمای هوا در نقاط مختلف بر اساس ارتفاع، جنس زمین از جمله آسفالت، خاک یا چمن افزایش مییابد و ممکن است بیشتر از آن چیزی باشد که از سوی هواشناسی اعلام میشود.
دهملایی خشکسالی، کمبود فضای سبز و افزایش وسایل نقلیه را از عوامل افزایش دما و وجود رودخانه و تالاب را موجب مطبوعتر شدن هوا عنوان میکند.
*افکار عمومی قانع نشد
با وجود تاکید هواشناسی، افکار عمومی در خوزستان همیشه نسبت به صحت آمار هواشناسی تردید دارند و بر این باورند که با وجود دمای 50 درجه و بیشتر در اغلب شهرها آمارهای رسمی دست کاری میشوند تا دولت مجبور به اعلام تعطیلی نشود. اما اگر چه تابوی اعلام دمای 50 درجه و بیشتر چند سالی است که شکسته شده، خبری هم از اعلام تعطیلی نیست.
نظرات متناقض مدیران در مورد وجود قانون برای تعطیلی در دمای 50 درجه هنوز هم مردم را قانع نکرده و تفسیر ماده 7 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا همچنان مورد مناقشه مسئولان است.
سال گذشته در حالی که اخوان صباغ مدیرکل وقت مدیریت بحران استانداری خوزستان از عدم وجود قانون برای تعطیلی در دمای 50 درجه خبر داده بود، سید جلالی مدیرکل کار و امور اجتماعی اعلام کرد که بر اساس ماده 7 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا، در مواقع اضطراری که به علت کیفیت خاص جوی، آلودگی هوای شهرها به حدی برسد که به تشخیص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سلامت انسان و محیط زیست را شدیدا به مخاطره بیندازد، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارت کشور میتوانند ممنوعیتها یا محدودیتهای موقت زمانی، مکانی و نوعی را اعلام کنند.
سید خلف موسوی، مدیرکل فعلی تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان نیز اگر چه دمای 50 درجه را نوعی شرایط بحرانی میداند اما توپ را به زمین استانداری میاندازد: قانون منع آلودگی هوا در مورد تعطیلی در دمای 50 درجه به صراحت چیزی نگفته است. دمای 50 درجه شرایط بحرانی است. به همین دلیل تصمیم گیری در این زمینه از حوزه اختیارات ما خارج است و ستاد بحران استان و اداره کل مدیریت بحران باید در این مورد تصمیم گیری کند.
محمدرضا آملازاده مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان نیز تصمیم گیری در مورد تعطیلی را منوط به اعلام مرکز بهداشت و محیط زیست میداند.
*درایت استان
استانداری خوزستان همچنان بر مواضع خود در مورد عدم اعلام تعطیلی در شرایط آلودگی و گرمای هوا پافشاری میکند.
با وجودی که اهواز، آلودهترین شهر جهان (بر اساس آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی) در بهار امسال 51 روز ناسالم و 18 روز خطرناک را از سر گذرانده، فقط یکی دو روز به دلیل آلودگی هوا تعطیل شده و هیچ روزی به خاطر گرما تعطیل نشده است. این در حالیست که استانهای دیگر مثل تهران برای اعلام تعطیلی به این قانون استناد میکنند؛ چنانکه معاون عمرانی استاندار تهران در تابستان امسال در مورد تعطیلی پایتخت به دلیل افزایش دما گفته مطابق قانون در صورتی که دمای هوای تهران به 50 درجه برسد در این باره تصمیم گیری میشود .
جانشین استاندار خوزستان در ستاد بحران و کارگروه مقابله با آلودگی هوا در توجیه این سیاست میگوید: سیال و شناور بودن و عدم پایداری دو ویژگی دما و گرد و غبار است. به همین دلیل پیش بینی دشوار است و خیلی وقتها هم پیش بینیها درست از آب درنمیآید. از آن گذشته دما در طول روز یکسان نیست و دمای 50 درجه در طول روز اتفاق نمیافتد بلکه فقط یکی دو ساعت در بعدازظهر رخ میدهد است. ما با یک جامعه طرف هستیم و نمیتوانیم برای یک ساعت همه را یک باره تعطیل کنیم. اعلام تعطیلی در شرایط خاص به استانداران تفویض شده و درایت استانی بر این بوده که تعطیل نشود.
محسن پویا تفسیر دیگری از قانون دارد: بر اساس قانون در صورتی میتوان یک روز را به دلیل گرما تعطیل اعلام کرد که دمای 50 درجه در طول روز تداوم داشته باشد. تنها در این صورت است که شرایط بحرانی به وجود میآید، نه اینکه فقط در یکی دو ساعت 50 درجه رخ دهد.
وی با اشاره به گزارش تهیه شده از دمای 40 گذشته استان میافزاید: دما در دنیا یک تا یک و نیم درجه افزایش یافته اما در استان دما در این مدت به طور متوسط دو و نیم درجه افزایش یافته است. در بررسی مجموعه دلایل به این نتیجه رسیدیم که رطوبت هوای استان که عامل تعدیل دما و جلوگیری از گرد و غبار است، از 40 درصد به 22 درصد رسیده است. که بخشی از آن به دلیل خشکسالی و بخشی نیز فرامرزی و ناشی از تاثیرات کشور عراق است.
معاون عمرانی استاندار خوزستان ضمن ابراز امیدواری برای پشت سرگذاشتن دوران خشکسالی، اظهار میکند: راهکارهایی برای افزایش رطوبت در حال پیگیری است. علاوه بر اینکه از طریق ارتباطات خارجی سعی در حل این مشکل در خارج از مرزها داریم، توسعه پوشش گیاهی و افزایش سرانه فضای سبز به ویژه احداث کمربند سبز به عنوان یکی از عوامل تعدیل هوا در حال پیگیری است. این طرح در اطراف اهواز با مشارکت تعدادی از صنایع آغاز شده است. همزمان مالچ پاشی و نهال کاری نیز در استان بر اساس مصوبه دولت در حال انجام است.
وی برنامه منسجمی از فعالیت استان برای جذب منابع و امکانات برای رفاه شهروندان و کارمندانی که در این شرایط زندگی میکنند ارائه نمیدهد اما میگوید: راهکارهای زیادی برای مناسب کردن شرایط برای شهروندان در حال پیگیری است، همزمان با کنترل پدیده، یکی از سیاستهای اصلی در سالهای اخیر توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه اتوبوسهای کولردار است چنانکه سال گذشته 150 دستگاه اتوبوس به استان اختصاص یافته است.
به گفته وی، خوزستانیها از معافیت لازم در آب بها بهرهمند هستند و از ارزانترین آب استفاده میکنند اما افزایش حقوق کارمندان در قالب فوق العاده بدی آب و هوا نیز در حال پیگیری است تا به این وسیله بخشی از هزینههای شهروندان جبران شود.
*مخالفان چه میگویند
علاوه بر 150 هزار کارمند که در شرکتها و دستگاههای دولتی شاغل هستند، 700 هزار نفر در استان مشمول بیمه کارگری هستند و بیش از 6 هزار و 200 کارگاه نیز وجود دارند که از امکانات و مزایای ویژه برای کار در شرایط گرما بیبهره هستند.
دبیر اجرایی خانه کارگر خوزستان در این باره میگوید: طبق قانون کارگرانی که در مناطق بد آب و هوا کار میکنند هم باید مزایا و فوق العاده خاصی داشته باشند و هم از نظر ایمنی و بهداشت محیط کار به آنها توجه خاص شود. چرا که شرایط نسبت به مناطق خوش آب و هوا متفاوت است. اما در حال حاضر این مسائل رعایت نمیشود.
آقایار حسینی معتقد است: کارگرانی که در خوزستان در شرایط آب و هوایی گرم و گرد و غبار کار میکنند، جزو مشاغل سخت و زیانآور شمرده میشود و به این دلیل باید مزد این کارگران نسبت به سایر مناطق خوش آب و هوای کشور بیشتر باشد. حقوق این افراد نباید با آنهایی که در شرایط بهتر کار میکنند یکسان باشد.
این مشاغل که باید مزایا و یا ساعت کار کمتری داشته باشند تا خسارت و هزینههایشان جبران شود اما در خوزستان چنین چیزی نداریم. بعضی کارگران با وجود این شرایط سخت به دلیل وضعیت بداقتصادی روزانه بیش از 12 تا 16 ساعت کار میکنند.
وی با بیان اینکه حق بسیاری از کارگران در کمیته های تعیین مشاغل سخت و زیان آور تضییع میشود، میافزاید: بر اساس ماده 42 قانون کار مزد کارگران مطابق شرایط آب و هوایی تعیین میشود اما متاسفانه شورای عالی کار در زمینه تعیین مزد این مسئله را مد نظر قرار نداده و در این میان حقوق کارگران تضییع میشود.
در قوانین بین المللی دمای بالای 50 درجه باید تعطیل اعلام شود اما نه تنها در دمای بالای 50 درجه و بیشتر بلکه در زمان وقوع گرد و غبار هم توسط مراجع ذیصلاح استان تعطیل اعلام نمیشود و در این بین کارگران هستند که تاوان می پردازند بدون اینکه جبران شود./ب