استان فعلي ايلام جزو منطقه‌اي باستاني قلمداد مي‌شود که پيشينه ‏آن به تاريخ اکاد، سومر، بابل و آشور پيوند خورده است. بابلي‌ها قسمت مرتفع سرزميني را که ‏در شرق بابل قرار داشت «آلامتو» يا «آلام» به معني کوهستان مي‌ناميده‌اند که ساليان متمادي ‏داراي حکومت مقتدري بوده است.‏

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران ايلام ؛ا
سنگ‌نوشته‌ها، گل‌نبشته‌ها و نقش‌برجسته‌ها يادگاران به جاي مانده از گذشته‌هايي است که در ‏دل، رازها و تاريخ را سر به مهر دارند. اينان آثار تاريخي بسيار مهم و ارزشمندي است زيرا که ‏بازگوکننده تاريخ، فرهنگ و زبان هر منطقه، دوره تاريخي و مردم آن هستند.‏
استان ايلام، جاي گرفته در دل زاگرس با عبور از دوران‌هاي تاريخي مختلف سنگ‌نوشته‌هاي ‏گوناگوني از تمدن آشور تا دوره قاجاريه را در دل خود دارد.‏
در اين سطور به بخشي از اين آثار تاريخي مهم و ارزشمند پرداخته شده تا گوشه‌اي از تاريخ و ‏تمدن کهن ايلاميان معرفي شود.‏
نقش برجسته‌ گل گل‏
اين اثر در هشت کيلومتري شهر ملکشاهي و بر ديوار شرقي تنگ کوچکي که روستاي گل گل ‏در دهانه‌ي آن استقرار يافته، قرار دارد. اين سنگ‌‌نوشته به خط ميخي به زبان آشوري، بر روي ‏نماي ديواره شرقي صخره‌اي بالاتر از روستاي گل گل ملکشاهاي به ابعاد 90 در 135 سانتي‌متر ‏به شکل مستطيل (در جهت عمودي) نقش شده و در وسط آن نقش پادشاه آشوري به صورت ‏برجسته با شمشير حمايل به ارتفاع 135 سانتي متر قرار دارد. تمامي سطح کتيبه پس از صاف ‏کردن سطح آن به عمق 3 سانتي‌متر و برجسته نشان دادن پيکره‌ پادشاه با خطوط کنده‌کاري شده‌ ‏ميخي پوشانده شده است.‏

سطرها به وسيله‌ يک خط افقي کنده از همديگر متمايز شده‌اند. ارتفاع نقش‌برجسته از سطح ‏زمين 270 سانتي‌متر است. متن کتيبه از فتح ايلام و لرستان (قلمرو کاسي‌ها) به وسيله‌ آشوري‌ها ‏حکايت مي‌کند. بخشي از اين کتيبه‌ به شرح ذيل است؛‏
‏«... خدايان بزرگ از راه لطف در محفل خود مرا بر روي تخت شاهي پدرم گذاشتند و آن‌ها ‏تسلط بر روي زمين را به من واگذار کردند. شهر (…) آن‌ها بيرون رفتند (…) روي او ستايش ‏کارهايي که من انجام داده‌ام نوشتم بر روي آن، من به جاي نهادم اين سنگ‌نبشته را براي ‏ترغيب شاهان. پسران من! در آينده باشد که بعد اميري در ميان شاهان، (… ) من که او را ‏آشور، خدايان بزرگ براي تسلط بر روي زمين و مردم نامزد کند اين ستون و نخستين خدايان ‏بزرگ را ببينند و باشد که به تدفين آن بپردازند و قرباني‌هايي بکند اما آنکه آن مجسمه را از ‏جاي آن بر دارد آشور و خدايان بزرگ و آن عده که روي اين ستون نام برده شدند با نظر خشم ‏به او نگاه کناد. باشد که به طرفداري او در يک برخورد سلاح‌ها در ميدان جنگ برخيزند و ‏باشد که آن‌ها را راهنمايي نکنند… باشد که آن‌ها هم حکم شاهي او براندازند و باشد که آن‌ها ‏نامش را در زمين ضايع کنند.»‏
سنگ نوشته‌ نخچير‏
در دامنه غربي کوه نخجير شهرستان مهران بخش صالح‌آباد و در محلي موسوم به سرتزن قرار ‏گرفته است. اين سنگ‌نوشته به فرمان غلامرضاخان والي در سال1327 هـ.ق (به يادبود خريد ‏باغي بزرگ و باصفا در صالح‌آباد) بر روي نماي غربي تخته سنگي بزرگ به ابعاد حدود 450 ‏در 220 در 400 سانتي متر و به خط نستعليق برجسته حکاکي شده است.‏
سنگ نوشته‌ حسين‌قلي‌خان والي
حسيني‌قلي‌خان والي پدر غلامرضاخان، آخرين والي منطقه ايلام و پشتکوه است. اين ‏سنگ‌نوشته تنها سنگ‌نوشته‌اي است که حسين‌قلي‌خان به سال 1293 هـ.ق به يادگار گذاشته و ‏متن آن درباره‌ ساختن قلعه و باغ حسين‌آباد و حسينيه است. سنگ‌نوشته‌ مذکور در شمال شهر ‏ايلام و روبروي پارک آزادي اين شهر، بر نماي جنوبي تخته‌سنگ بزرگي به ابعاد حدود 260 ‏سانتي‌متر ارتفاع و 320 سانتي‌متر عرض و 3 متر قطر حکاکي شده است.‏
سنگ نوشته‌ قلعه والي‏
اين سنگ‌نوشته را بايد شناسنامه‌ قلعه والي دانست. غلامرضاخان بعد از اتمام ساخت قلعه دستور ‏حکاکي اين سنگ نوشته را داد. اين سنگ‌نوشته 180 سانتي متر طول، 34 سانتي متر عرض و 14 ‏سانتي‌متر قطر دارد و با خط زيباي نستعليق برجسته در 17 سطر منظم و مجزا از يکديگر حکاکي ‏شده است.‏
سنگ نوشته‌ ميمه‏
کتيبه‌اي است متعلق به دوره قارجاريه که به فرمان غلامرضاخان والي پشتکوه بر روي تخته ‏سنگي حکاکي شده و مضمون آن شرح خلاصه‌اي از خدمات عمراني غلامرضاخان والي است. ‏اين کتيبه در شمال شهرستان دهلران و مشرف بر رودخانه‌ي موسوم به سراب ميمه قرار دارد.‏
سنگ نوشته‌ قوچعلي‏
اين کتيبه در شهرستان ايلام قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح زمين حدود 5/4 متر است. متن اين ‏سنگ‌نوشته به زمينه‌اي به ابعاد 40 در 75 سانتي‌متر به شکل ذوزنقه نگارش و حکاکي شده است. ‏ابتدا قسمتي از سطح را به عمق حدود يک سانتي‌متر صاف کرده آنگاه قسمتي از پايين در ‏حدود 15 در 75 سانتي متر را رها ساخته و بقيه را به عمق 4 سانتي‌متر تراش داده و همراه آن متن ‏کتيبه را به صورت برجسته و با خط نستعليق زيبايي اجرا کرده‌اند که به علت دسترسي نداشتن به ‏آن تا کنون سالم باقي مانده است. اين کتيبه به دستور غلامرضاخان والي و به پاس احترام به ‏پدرش (حسين‌قلي‌خان مستوفي در سال 1318) ساخته است.‏/س


 

برچسب ها: دانشنامه ، گردشگری ، ایلام
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.