به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مشهد گُل‌هاي اين گياه، كوچك و زردرنگ و تخم‌هاي آن بسيار ريز، انبوه و سياه‌رنگ است. نام علمي آن Portulaca oleracea و تيرة آن نيز خُرفه است. اين گياه به سرما حساس است.

خُرفه داراي مواد معدني مانند آلومينيم، آهن، پتاسيم، سديم، كلسيم، فسفر و منگنز است. وجود پروتئين، چربي، مواد قندي و انواع ويتامين‌هاي A، B و C، نيز بر ارزش غذايي آن افزوده است.

خواص و كاربردها

از ديدگاه طب سنتي، طبيعت خُرفه بسيار سرد و تَر است. اين گياه، قابض، مُدرّ و صفرابر است. استفاده از خرفه براي شهرنشين‌هاي امروزي كه عمدتاً به غلظت خون مبتلا هستند، بسيار مفيد است؛ چرا كه حرارت خون، كبد و معده را تعديل كرده و در كاهش شدت تب‌هاي گرم و صفراوي مؤثر است. مصرف اين گياه، سبب تسكين عطش و نيز كنترل ترشح ادرار بيماران ديابتي مي‌شود و نيز سردردهاي گرم را رفع مي‌كند. از ديگر خواص اين گياه، مي‌توان به اثر قطع‌كنندگي خونريزي‌هاي داخلي و سطحي بدن و نيز خُردكنندگي سنگ‌هاي مثانه اشاره كرد. همچنين براي رفع سوزش‌ مجاري تنفسي، تناسلي، ادراري و گوارشي از جمله سوزش ناشي از بواسير نيز استفاده مي‌شود. مصرف تازة اين گياه براي درمان بيماري اسكوربوت (كمبود ويتامينC)، بسيار سودمند است.

از آنجا كه مصرف آن به شكل تازه‌خوري، مانع تشكيل سنگ‌هاي صفراوي شده و در رفع و دفع سنگ‌هاي كيسة صفرا بسيار مؤثر است، افراد گرم‌مزاج و صفراوي به‌خصوص در فصول گرم حتماً بايد مصرف تازة آن را در رژيم غذايي خود بگنجانند. لهيدة برگ تازة خرفه همانند آلوئه‌ورا، براي التيام و تسكين زخم‌هاي ناشي از انواع سوختگي، بسيار مفيد است. همچنين پانسمان زخم‌ها و وَرَم‌ها با لِه‌شدة برگ تازة خرفه موجب التيام و بهبود آن‌ها مي‌شود. تخم خرفه نيز مانند گياه خرفه، تصفيه‌كنندة خون و رفع‌كنندة التهابات داخلي و سرفه است. همچنين تشنگي و انواع اسهال را از بين برده و ضد اسكوربوت است.

4- روش مصرف

خرفة تازه را به‌صورت سالاد، كوكو و آش استفاده مي‌كنند. خشك‌شدة برگ آن نيز به‌شكل دَم‌كرده، قابل مصرف است. تخم خرفه در طب سنتي كاملاً شناخته شده است و آن را به‌منظور تزئين در پخت نان‌برنجي به‌كار مي‌برند. از آنجاكه آرد برنجِ پخته‌شده تشنگي مي‌آورد، با بهره‌گيري از تخم خرفه، اثرات اين تشنگي را كم مي‌كنند.

6- احتياط

افراد سردمزاج و بانوان باردار بايد از خوردن خُرفه خودداري كنند.

اين تحقيق توسط آقايان محمّدرضا جوهرچي؛ عضو هيئت علمي گروه پژوهشي گياه‌شناسي، پژوهشكدة علوم گياهي دانشگاه و حسن پُرسا؛ كارشناس ارشد پژوهشي، پژوهشكدة علوم گياهي دانشگاه فردوسي مشهد تهيه شده است./ع