يکي از مزاياي برخورداري از بيمه تامين اجتماعي اين است که فرد اگر زماني شغلش را از دست بدهد مي‌تواند براي مدتي هرچند کم از کمک هزينه‌اي که به عنوان بيمه بيکاري در اختيار او قرار مي‌گيرد، استفاده کند.

يکي از دل مشغولي‌هاي بسياري از کساني که به هر دليلي شغل خود را از دست داده‌اند يا در آستانه از دست دادن آن قرار دارند، در کنار چگونگي پيدا کردن شغل جديد و تامين هزينه‌هاي زندگي و... راه و روش بهره گرفتن از بيمه بيکاري است.

آشنايي با قانون استفاده از بيمه بيکاري براي کساني که اطمينان چنداني به آينده شغلي خود ندارند يک ضرورت است، سازمان تامين اجتماعي اخيرا اصلاحاتي روي اين قانون داشته است، با خواندن اين مطلب خيلي‌ها شايد راهي ادارات کار شوند که از بيمه بيکاري استفاده کنند و خيلي‌ها هم پي ببرند که برخلاف تصورشان مشمول استفاده از بيمه بيکاري نيستند.

* بيکار از نظر قانون بيمه بيکاري

يکي از مهمترين نکاتي که در مورد قوانين موجود در اين زمينه بايد مورد توجه قرار دهيد، تعريف بيکار از نظر اين قانون است چرا که تصور اکثر مردم از بيکاري که مي‌تواند از اين قانون استفاده کند با تعريف قانون تفاوت دارد، بيکار از نظر قانون بيمه بيکاري بيمه شده‌اي است که بدون ميل و اراده خود بيکار شده و آماده به کار باشد.

براساس اين قانون چنانچه بيمه شده‌اي به علت تغييرات ساختاري اقتصادي کارگروه مربوطه و به تشخيص وزارتخانه ذيربط و تاييد شوراي عالي کار، بيکار موقت شناخته شود و همچنين بيمه شدگاني که به علت حوادث غيرمترقبه مانند سيل، زلزله، جنگ و آتش سوزي بيکار شوند، مي‌توانند از مقررات اين قانون استفاده کنند، تشخيص ارادي بودن يا غيرارادي بودن بيکاري بيمه شده، برعهده کميته‌اي متشکل از نمايندگان سازمان تامين اجتماعي و اداره کار و امور اجتماعي محل اشتغال بيمه شده است.

يکي از مواردي که اين روزها در سالن‌هاي ادارات کار به آن بر مي‌خوريم اين است که مردم بيمه بيکاري را با طرح مجلس که قرار است براساس آن بيکاران از يک حقوق 300 تا 350 هزارتوماني بهره‌مند شوند، اشتباه مي گيرند.

 بايد توجه داشت که آن قانون يک طرح مجزا است و هنوز به مرحله اجرا نرسيده و با بيمه بيکاري تفاوت دارد، بنابراين اگر با ميل خودتان کارتان را ترک کرده ايد يا در اين زمينه با کارفرمايتان به هر دليلي و براساس هر موافقت نامه‌اي به توافق رسيده‌ايد و يا اينکه اساسا از بيمه تامين اجتماعي برخوردار نبوده‌ايد به فکر استفاده از بيمه بيکاري نباشيد.

* کارگران فصلي، يک استثنا

يکي از نقاط قوت اين قانون اين است که براساس آن کارگران فصلي در صورتي که در اثناي فصل کار اخراج شوند و بيکاري آنها بدون اراده شخصي تشخيص داده شود، مشمول دريافت مقرري بيمه بيکاري خواهند بود.

همچنين بيکاران داراي قرارداد کار با مدت معين در صورتي که براساس رأي مرجع حل اختلاف در اثناي مدت قرارداد اخراج شده باشند و افراد شاغل در کارهايي که ماهيت آن جنبه دائمي دارد و براساس قرارداد کار در مدت معيني مشغول کار بوده‌اند با تشخيص واحدهاي کار و امور اجتماعي، در صورتي که در پايان قرارداد بيکار شوند مورد حمايت قرار گرفته و مشمول دريافت مقرري بيمه بيکاري خواهند شد.

* چگونه اعلام کنيم، بيکار شده‌ايم

بيمه شده بيکار براي دريافت مقرري بيمه بيکاري بايد حداکثر ظرف مدت 30 روز از تاريخ بيکاري موضوع را به واحد کار و امور اجتماعي ذيربط اطلاع دهد و آمادگي خود را براي اشتغال به کار تخصصي خود يا کار مشابه آن اعلام کند تا بتواند از بيمه بيکاري استفاده کند.

بيمه شدگان بيکار، در صورتي که مشمول قانون کار و تامين اجتماعي باشند، تبعه کشورهاي خارجي نباشند، مستمري بگير بازنشسته و يا از کار افتاده کلي نباشند و داراي حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بيمه باشند، مي‌توانند براي استفاده از بيمه بيکاري اقدام کنند.

* حداکثر زماني که مي‌توانيم از بيمه بيکاري استفاده کنيم

بسياري از مردم تصورشان اين است که تا هر زمان دوست داشته باشند مي‌توانند از بيمه بيکاري استفاده کنند، اين تصور غلط است و بايد دقت داشت که مدت پرداخت مقرري بيمه بيکاري به بيمه‌شدگان واجد شرايط به سابقه پرداخت حق بيمه از سوي آنان بستگي دارد و حداکثر زمان استفاده از آن براي مجردها 36 ماه و براي متاهل ها 50 ماه است.

بيکار شدگاني که براساس مقررات قانون کار و حسب آراء صادره از مراجع حل اختلاف مقرر در اين قانون به دليل قصور در انجام وظايف محوله و يا نقض آئين‌نامه‌هاي انضباطي کارگاه توسط کارفرما اخراج شده‌اند، مستحق دريافت مقرري بيمه بيکاري نخواهند بود و در صورتي که پس از پرداخت مقرري بيمه بيکاري به بيمه شده‌اي مشخص شود که بيکاري بيمه شده به اراده شخص او بوده است، بيمه شده بايد وجوه دريافتي به عنوان مقرري بيمه بيکاري را به سازمان تامين اجتماعي بازپرداخت کند، همچنين بيمه شدگاني که با دريافت مزد ايام بلاتکليفي به کار قبلي خود باز مي‌گردند نيز بايد مبالغ دريافتي را به تامين اجتماعي برگردانند.

چنانچه بيمه‌شده بيکار، اشتغال مجدد خود را اعلام نکند و به رغم اشتغال همچنان به دريافت مقرري بيمه بيکاري ادامه دهد، بايد مقرري دريافتي از زمان اشتغال را به تامين اجتماعي برگرداند.

منبع:روزنامه هفت صبح