به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مرکز زنجان، استان زنجان از معدود نقاطي است‌ که‌ چاقو سازي‌ به‌ گونه‌ يي‌ گسترده‌ در آن رواج دارد و چيزي که ‌‌در بدو ورود به‌ زنجان توجه‌ هر تازه‌ واردي‌ را به‌ خود جلب مي‌کند کارگاههاي متعدد‌چاقوسازي‌ است‌ که‌ در آنها گروهي‌ از استادکاران با تحمل مشقتي فراوان در کنار کوره‌هاي‌آتش‌ به‌ کار اشتغال دارند و حاصل زحماتشان به‌ صورت‌ انواع چاقو، کارد آشپزخانه،‌ کارد‌شکاري‌، گزليک، قندشکن و قيچي. بازار مصرف داخلي را کاملاً اشباع مي‌کند. صنعتگران اين حوزه هنرمنداني بي‌ادعا و گمنام، تيغه‌ فولادي را تبديل به شي زيبايي مي‌کنند که امروز در جوامع بشري کاربرد فراواني دارد و به نوعي بخش مهمي از لوازم و ابزار زندگي ما را شامل مي شود.

نعمت چاقوسازی در زنجان بطور قطع محصول عواملی چون موقعیت جغرافیایی و نقش زنجان در جنگهای مختلف تاریخی قبل و بعد از اسلام، موقعیت سوق‌الجیشی استان نسبت به استانهای همجوار، قرار گرفتن بر سر تمدنهای شرقی، غربی و نزدیکی به فلات مرکزی، وجود و فراهم بودن مواد اولیه و معادن غنی آهن و مس می‌باشد.

قدیمی‌ترین چاقوی به دست آمده از مجموعه‌ی مردان نمکی در معدن نمک چهرآباد ‘ روستای حمزه‌لو ‘ متعلق به هیجده قرن پیش می‌باشد. این چاقو دارای دسته‌ای از شاخ بز و طول آن ۱۱ سانتی‌متر است که با استفاده از دو میخ پرچ به تیغه‌ای متصل گردیده که طول تیغه ۵/۸ سانتی‌متر اندازه‌گیری شده است.

این صنعت تا دوره‌ی قاجاریه، یعنی تا سفر ناصرالدین شاه به فرانسه به همین سبک ادامه داشت و معروفترین آنها چاقوهای کرند و یا چاقوهای ساخت حسن ( حسن نام استاد زنجانی از استادان آن دوره می‌باشد ) بوده است.

از حدود قرن ۱۰ هجری قمری شهر زنجان یکی از مراکز مهم صنعتی بوده که در آن کارگاههای مختلف اسلحه‌سازی دایر و چاقوسازی نیز یکی از صنایع جنبی آن، محسوب می‌شد.

با کشف مجموعه‌ی منحصر به فرد مردان نمکی، پیشینه‌ی تاریخی این صنعت در زنجان از هیجده قرن پیش به طور قطع مشخص است و از جمله مدارک موثق دیگر از سازمان اسناد ملی کشور می‌توان به مکاتبات معمول شده و یک برگ صورتجلسه‌ چاقوسازان که در تاریخ ۱۳۲۳ شمسی انجام یافته اشاره کرد. در این سند ارزشمند، اسامی و امضاء ۳۱ نفر از چاقوسازان زنجانی قید شده است.

از آنجایی که صنعت چاقوسازی استان زنجان از قدیم الایام به صورت دستی بوده و می‌باشد، استادکاران ابزار کار مورد نیاز شامل مته‌های کمانی، گیره‌های دستی و سوهان را خود، تهیه می‌کردند و هم‌اکنون نیز با گذشت زمان و پیشرفت تکنیک و صنعت ابزار کار چاقوسازان چندان تغییری نکرده است.

این تولیدات عموما جنبه کاربردی و مصرفی دارند که با در نظر گرفتن نوع کاربرد آنها این چاقو ها را می توان به چاقوی ضامن دار معمولی، ضامن‌دار مغزی، ضامن دار فشاری، متری یا قلم‌تراش، انواع کاردهای شکاری و صحرایی، کاردهای آشپزخانه،‌ انواع قمه، ‌چاقوهای قصابی،‌ سلاخی،‌ قصابی، باغبانی و پیوندزنی،‌ انواع ساتور و کارد کباب پزی،‌ تقسیم کرد که این ساخته ها در انواع و اقسام مختلف و اندازه‌های گوناگون با تزئینات متعدد ساخته می‌شوند.

صنعتگران زنجان محصولات خود را گاهی بر اساس سفارشات قبلی تولید و پس از این که تعداد آن به حدود ۱۰ تا ۱۵ عدد برسد، جهت فروش به فرشگاه‌های مربوطه عرضه می کنند.

با بررسی‌های به عمل آمده صنعت چاقوسازی در زنجان تنها توسط مردان انجام می‌ گیرد و مشارکت زنان در این امر کم‌رنگ و نامحسوس می‌باشد.

معمولا در یک کارگاه چاقوسازی تعداد سه نفر مشغول به کار می‌باشند، صنعتگر اصلی به عنوان استادکار و دو نفر دیگر نیز شاگرد و کارآموز می‌باشند.

حرفه چاقوسازی درزنجان تقریبا حالت موروثی و خانوادگی دارد و این صنعت به عنوان یک هنر درآمدزا معمولا از پدر به فرزند و یا به برادر رسیده، و این روند همچنان نیز ادامه دارد.

در حال حاضربیش از ۵۰۰ کارگاه چاقوسازی در شهر زنجان فعال است که بطور متوسط تعداد ۲ تا ۴ نفر در هر یک از این کارگاهها مشغول به کار می‌باشند./س