به گزارش خبرنگار دانشگاه باشگاه خبرنگاران، آمايش از لحاظ لغوي به معناي آماده كردن، آراسته كردن و مستعد كردن است، ضمن اين که برنامه ريزي كلان و توامان منابع اقتصادي، طبيعي و ا نساني را مد نظر دارد.

 آمايش سرزمين تركيبي از سه علم جغرافيا، اقتصاد و جامعه شناسي است در واقع اين طرح با توجه به عامل انسان، محيط و منابع نحوه استفاده بهينه از منابع و امكانات و چگونگي استقرار انسان ها در فعاليت ها را در فضاي جغرافياي ملي و منطقه اي مشخص مي كند.

** رسيدن به وضعيت مطلوب توزيع جمعيت

آمايش سرزمين نوعي مديريت است كه يك سياست گذاري براي كاهش شكاف هاي توسعه بين مناطق جهان، بين مناطق اتحاديه كشورها، بين نواحي يك كشور، بين شهر و روستا و بين مناطق مختلف يك شهر را شكل مي دهد. بنابراين منظور از آمايش سرزمين، رسيدن به مطلوب ترين توزيع ممكن جمعيت توسط بهترين شكل توزيع فعاليت هاي اقتصادي و اجتماعي در پهنه سرزمين است كه امكان ارائه چارچوب هاي توسعه را داراست و مي تواند مبنا و پايه اصلي در تهيه برنامه هاي

** ضرورت آمايش سيستم آموزش عالي

آمايش آموزش عالي به عنوان زير مجموعه بحث كلان تر آمايش سرزمين است كه شامل اقدامات ساماندهي و نظام بخشي به فضاي طبيعي، اجتماعي و اقتصادي در سطوح ملي و منطقه اي است و براساس تدوين اصلي ترين جهت گيري هاي توسعه بلند مدت كشور در قالب تلفيق برنامه ريزي هايي از بالا و پايين و با تكيه بر قابليت ها، توانمندي ها و محدوديت هاي منطقه در يك برنامه ريزي هماهنگ و بلند مدت صورت مي گيرد.

بنابراين، آمايش آموزش عالي، عبارت است از مطالعه نظام وار بستر و منابعي كه آموزش عالي به آن متكي است هدف از اين مطالعه، ايجاد توازن و تعادل در توسعه آموزش عالي با بهره گيري از امكانات و قابلليت هاي گوناگون مناطق (شهرها، استان ها، كشور و چند كشور) و برپايه اطلاعات واقعي از وضع موجود شامل امكانات بالقوه و بالفعل منابع انساني و مادي است.

** قابل توجه برنامه ريزان آموزشي

برنامه ريزان استراتژيك در آموزش عالي بايد به يافته هاي آمايش دقت كنند برنامه ريزي با توجه به آمايش مي تواند دانش آموختگان مراكز آموزش عالي را به سمت آگاه شدن از توانمندي هاي منطقه خود سوق دهد تا بتوانند در جهت شكوفايي آينده منطقه زندگي خويش موثر واقع شوند.

** شکل گيري طرح آمايش آموزشي

در همين راستا، اعضاي فعال در طرح آمايش آموزش عالي از سال 1388 اين طرح را به عنوان يك نياز براي كشور ديدند و اقداماتي را در اين زمينه انجام داده اند البته موضوع مطالعات آمايش سرزمين و آمايش آموزش عالي در قالب تهيه اسناد توسعه آموزش عالي ملي و اسناد موسسه اي قبل و بعد از انقلاب اسلامي مورد توجه بوده و در واقع آمايش سرزمين و آمايش آموزش عالي مفهوم جديدي نيست، اما به طور ويژه پرداختن به آمايش آموزش عالي به مفهوم جامع و ملي آن در حوزه معاونت آموزش وزارت علوم و همچنين در وزارت بهداشت از سال 1388 آغاز شده است.

** اطلس آموزش عالي

بر اساس اين گزارش، رضا عامري، قائم مقام معاونت آموزش و مديرکل دفتر نظارت و ارزيابي وزارت علوم، يکي از نتايج اجراي آمايش آموزش عالي را وجود عدم همبستگي معنادار بين توسعه آموزش عالي و توسعه کشور دانست و اظهار داشت: تاکنون مدل آموزش عالي براساس مدل تقاضا محور بوده است در راستاي دستيابي به اين نتايج، اولين قدم اين بوده که ببينم توسعه براي آموزش عالي به چه مشکلي انجام شده است؟ بنابراين اطلس آموزش عالي ايجاد شد و نتايج نشان داد که توسعه ناهمگن بوده است.

وي افزود: براي توسعه رشته هاي دانشگاهي بايد به طرح آمايش تنظيم شده مراجعه شود، چنانکه  براساس اين آمايش هاي انجام شده، سند چشم انداز حوزه آموزش عالي کشور در افق سال 1404 تنظيم شد که پيش از اين چنين سندي در کشور موجود نبود.

عامري با اشاره به ضرورت بررسي آخرين وضعيت بازخورد آمايش آموزش عالي، گفت: آمار و اطلاعات موجود و مرتبط به دانشگاه هاي آموزش عالي بايد به وزارت علوم ارسال شود و کميته آمايش آموزش در چارچوب وظايف مشخص شده، نظرات و اطلاعات موجود کشور را به وزارت علوم تحويل دهد.

گفتني است، پايبندي به طرح آمايش آموزش عالي در تدوين برنامه هاي توسعه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي در راستاي تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامي مبني بر توسعه هدفمند آموزش عالي و استفاده بهينه از سرمايه گذاري ها و امکانات موجود، رشد متوازن و متناسب مناطق مختلف کشور و خنثي سازي جريان مهاجرت از شهرستان ها به مراکز استان ها نيز مورد تأکيد قرار گرفته است.

** آمايش طرحي براي بازنگري در سرفصل هاي دروس

تأکيد بر بازنگري مداوم سرفصل ها و محتواي درس هاي دانشگاهي با رويکرد کارآفريني و نيز بازنگري بر توسعه دانشگاهي مبتني بر طرح آمايش آموزش عالي، جهت دهي بخشي از آموزش هاي نظري و دانشگاهي به آموزش هاي فني و حرفه اي و علمي کاربردي، گسترش آموزش هاي الکترونيکي، اجراي دوره هاي آموزش و در اولويت قرار دادن تصويب سند اجرايي شدن طرح آمايش آموزش عالي، از جمله مهمترين خواسته هاي فعالين طرح مذکور در نظام آموزشي کشور از نهادهاي مسئول و ذي صلاح قانونگذاري است.

بنابراين دستگاه هاي اجرايي، بنگاه ها، سازمان ها و کارخانه ها بايد تعامل و همکاري لازم را با دانشگاه ها در جهت اجراي هرچه بهتر دوره هاي کارآموزي و کارورزي و همسويي محتواي دروس دانشگاهي با نيازهاي شغلي و حرفه اي معمول داشته باشند و از اين طريق به شناخت نيازها و متناسب سازي آموزش ها و بهره گيري از امکانات طرفين براي تأمين نياز بازارهاي محلي، منطقه اي و ملي بيش از پيش کمک کنند./پ3