به گزارش باشگاه خبرنگاران مشهد،
در این محل بقعه ی زیبائی
وجود دارد که مربوط به قرن یازدهم هجری قمری است. این بنا به صورت هشت گوش با
ایوان های بلند و طاق نماهای دو طبقه مزین به کاشی های خشت هفت رنگ بوده که به
دستور شاه سلیمان صفوی احداث شده است .
علت نامگذاری این محل به قدمگاه، به
واسطه ی وجود قطعه سنگی است که بر روی آن اثر دو جای پا منسوب به حضرت امام رضا (
ع) دیده می شود و سالانه خیل عظیمی از زائران و مجاوران را به سوی خود می کشاند.
ساختمان این بقعه شباهت کاملی
به آرامگاه خواجه ربیع در شهر مشهد دارد که چهار ایوان بزرگ در جهات مختلف آن
ساخته شده است .
ياقوت حموي سفرنامه
نويس معروف از اين مكان با نام قريه ي حمراء نام ميبرد و همچنين شيخ صدوق از آن با
عنوان سرخك ياد مي كند.
اگر به بالاي
تپه هاي مجاور قدمگاه برويم علت را متوجه ميشويم چون خاك عمده ي اين منطقه از جنس
رس ميباشد كه سرخ رنگ است و خاكي مناسب براي سفالگري در بسياري از متون هم از اين
منطقه با نام اسپريس ياد شده است كه به خاطر جاري بودن مجموعه قنات هاي اسپريس
بوده است و همواره در مسير شاهراه ارتباطي بين نيشابور و مرو اولين منزلگاه
مسافرين بوده است
همچنین سال 200 هـ . ق حضرت رضا (ع) که از مدینه عازم مرو بودند، در
این مکان توقف کرده و چون خواستند با خاک تیمم کنند، آبی جاری پدید آمد. این وقایع
مهم، این مکان را به مکانی مقدس و ایمن برای زایران در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد
که در دوره‌‌های
مختلف مجموعهای
میان راهی شامل: کاروانسرا، آب‌انبار، حمام و مکانهایی جهت اطراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت.
شکل اصلی باغ کنونی در دوران صفوی و به دستور شاه عباس
اول احداث شد و در دوره‌‌های بعدی در زمان شاه سلیمان صفوی و در دوران ناصرالدین
شاه قاجار مرمتهایی جهت
حفاظت و احیاء باغ صورت پذیرفت. آخرین مرمت و بهسازی مجموعة مذکور در سال 1350
توسط سازمان حفاظت آثار آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد و به شماره 236 در
فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کوشک هشت ضلعی، در مرکز باغ قرار دارد. در
ضلع شرقی بقعه نیز چهار طاقی کوچکی قرار دارد که از چشمهای جوشان حفاظت میکند. روایت است آب آن هنگام وضوی حضرت رضا (ع) جوشیده و جاری گردیده
است و به میمنت آن را چشمه حضرتی مینامند.
این باغ به عنوان بخش اول این مجموعه با
مساحتی برابر 1 هکتار، به صورت مربعی با ابعاد 100*100 متر و با دو ساختمان
قدیمی در موقعیت مرکزی آن، مهمترین عنصر این مجموعه است. این باغ منطبق با شیب کوهپایه
بینالود در سه سطح، با اختلاف ارتفاع 5/1 متر از یکدیگر شکل گرفته است. در هر سطح،
دو کرت بزرگ با درختان کاج وجود داشته که در دوره‌‌های بعد درختان چنار، گردو، و توت جایگزین بسیاری از درختان
کاج شده است
آب یاری باغ از طریق دو قنات، که
قنات اولی، قنات اصلی از سمت بالا ده و قنات دوم از سمت پایین ده که در میانه باغ
به قنات اولی میپیوندد
صورت میگیرد
که در حال حاضر قنات دوم جایگزین چشمه اصلی (چشمه حضرتی) میباشد. سردر وردی باغ با پلکانی در دو طرف در خارج از مجموعه
به فضای محصور باغ مرتبط میشود
و با آبنمایی در مرکز و کرتهای درختکاری شده به بقعه منتهی میشود.
در بالای باغ دو کرت که استخر بزرگی در
میان آن است وجود دارد که آب پس از ورود به استخر توسط جویهای باریکی به 4حوض هشت
گوش دور بقعه هدایت شده و توسط آبنمایی در محور مرکزی به حوضچههای بعد انتقال مییابد. پوشش گیاهی باغ
درختان چنار، کاج، توت، گردو و زبان گنجشک میباشد که در میان این درختان، گونههای درختان چنار، کاج و توت کهنسال به چشم میخورد. /ع
