به گزارش خبرنگار حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران، بر اساس ماده 128 قانون آیین دادرسی کیفری هر متهم هم می تواند یک نفر وکیل همراه خود داشته باشد. وکیل متهم می تواند بدون مداخله در امر تحقیق، پس از خاتمه تحقیقات مطالبی را که برای کشف حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قوانین لازم بداند به قاضی اعلام کند. تبصره اي هم بر حکم این ماده وارد شده كه می گوید: در مواردی که موضوع جنبه محرمانه دارد یا باشد، حضور غیرمتهم به تشخیص قاضی موجب فساد شود و همچنین جرایم علیه امنیت کشور باشد حضور وکیل در مرحله تحقیق با اجازه دادگاه خواهد بود.

بنابراين هر متهم در صورت اعلام جرم و احضار به دادگاه مي تواند براي خود وكيل اختصاصي داشته باشد، وكلا هم با نظارت يك كانون مركزي فعاليت هاي خود را سامان مي دهند كه براي آشنايي بيشتر با كانون وكلا باشگاه خبرنگاران تاريخچه و شرح وظايف اين مجموعه را منتشر كرده است.

** سابقه تاریخی کانون وکلای دادگستری

از آنجا که دادخواهی برای اکثر افراد، به عللی از قبیل بی اطلاعی از مقررات یا نداشتن قدرت بیان مشکل بود، معمولا برای رفع این مشکل به یکی از معتمدین خود که آشنا با قوانین و قواعد دادگاه ها و دارای حسن بیان و قدرت استدلال بود مراجعه می کردند، تا به جای آنان و برای آنها دادخواهی کند، به تدریج این افراد حرفه ای در دفاع از دعاوی جهت حمایت و تدوین حقوق خویش و ایجاد ضوابط و مقررات برای ورود به این حرفه مجامعی تشکیل دادند که به کانون وکلای دادگستری شهرت یافت.

** سابقه کانون وکلای دادگستری ایران

شخصیت حقوقی کانون وکلا ناشی از قانون خاص یعنی قانون لا یحه استقلا ل کانون وکلا مصوب پنجم اسفند ماه 1333 بوده و در قلمرو حقوق عمومی است. پیدایش حرفه وکالت در ایران بی شباهت به سایر کشورها نیست. پیش از استقرار مشروطیت، قضاوت و دادرسی زیر نظر علما و روحانیون قرار داشت و مرافعات مردم در محضر علما و مجتهدین طرح و حل و فصل می شد.

نخستین بار در 27 تیر ماه 1300 شمسی، مجمع وکلا ی رسمی تشکیل شد و نظامنامه ای مرکب از 24 ماده تصویب کرد که به موجب آن در هر حوزه قضایی که تعداد وکلا به 20 نفر می رسید، می توانستند مجمع وکلا ی آن حوزه را تشکیل دهند و هیات مدیره ای مرکب از 7 نفر انتخاب کنند اما این مجمع دوام چندانی نداشت و در سال 1302 منحل شد.

بار دیگر در 20 آبان ماه 1309 کانون وکلا ی عدلیه با حضور اکثریت وکلا به وسیله مرحوم داور وزیر عدلیه وقت به طور رسمی افتتاح شد. به موجب قانون مصوب 25 بهمن 1315 اصول تشکیلا ت وکلا و طریقه انتخاب هیات مدیره و وظایف و اختیارات کانون تصویب و به موقع به اجرا گذاشته شد.

 همچنین اولین باری که در متن قانونی اشاره به استقلا ل کانون وکلا شده است، قانون وکالت مصوب 1315 است. البته در این قانون تنها به استقلا ل کانون در زمینه عواید و مخارج اشاره شده بود و از نظر نظامات از وزارت عدلیه تبعیت می کرد. اما به موجب قانون 5 اسفند 1333 این استقلا ل حیطه گسترده تری یافت. در این قانون آمده است: کانون وکلا ی دادگستری موسسه ای است مستقل و دارای شخصیت حقوقی.

 در قانون 5 اسفند 1333 و آیین نامه آن، اموری نظیر دادن پروانه وکالت، اداره امور راجع به وکالت دادگستری، نظارت بر اعمال وکلا و فراهم آوردن وسایل پیشرفت علمی و عملی وکلا جزو وظایف و اختیارات کانون وکلا ذکر شده است. بدین ترتیب پس از سال ها تلا ش و کوشش و مجاهدت و یک مبارزه پیگیر و دامنه دار قانون استقلال کانون وکلا و آیین نامه آن از اوایل سال 1334 به صورت منشور قانون وکلا ی دادگستری درآمد. این قانون اثر یک عامل زورگر و استثنایی نبود بلکه از سال 1300 تا آخر 1333 وکلا ی دادگستری با صبر و حوصه و با در نظر گرفتن کلیه مقررات و قوانین  به دنبال رسیدن به این هدف بودند. 26 ماده اصل لا یحه استقلا ل کانون و 89 ماده و 2 تبصره آن را تشکیل می دهند.

پس از پيروزي انقلاب اسلامي فعاليت هاي كانون وكلا تا حدودي از حيطه استقلال خارج شد و از طرف دولت براي كانون سرپرست تعين شد. در سال 1376با تصويب قانون جديد بار ديگر هيات مديره كانون وكلا انتخاب و دورانديگري از فعاليت مستقل اين مجموعه آغاز شد كه تاكنون هم ادامه دارد.


** مهمترين مراكز كانون وكلاي دادگستري

امروزه در ايران 12 كانون مستقل وكلا وجود دارد كه قريب به 12هزار نفر وكيل و كارآموز وابسته به آن فعاليت دارند.

كانون وكلاي مركزي در تهران و ساير كانون ها در مراكزي  چون: آذربايجان شرقي، اردبيل،فارس، بوشهر، كهكيلويه و بوير احمد، خراسان، اصفهان، آذربايجان غربي، كردستان، مازندران، قزوين، زنجان، كرمانشاه، ايلام، خوزستان، لرستان، همدان و...فعاليتي منسجم و پويا دارند.

** ارکان کانون وکلا ی دادگستری ایران

ارکان کانون عبارتند از:

1) هیات عمومی

2) هیات مدیره

3) دادسرای انتظامی وکلا

 4) دادگاه انتظامی وکلا ، علا وه بر این ارکان کانون دارای کمیسیون هایی برای کارآموزی، ترفیع وکلا ، معاضدت قضایی، راهنمایی، امور بین الملل، سخنرانی و مجله و کتابخانه می باشد. به موجب قانون مزبور، وکالت دادگستر منحصر شد به:

الف) کسانی که تا تاریخ تصویب قانون دارای پروانه وکالت بوده و سلب صلا حیت از آن نشده باشد.

ب) اشخاصی که طبق شرایط زیر می توانند از کانون وکلا تحصیل پروانه کنند:

1) کسانی که دارای 10 سال متوالی یا پانزده سال متناوب سابقه خدمات قضایی بوده و لا اقل پنج سال ریاست یا عضویت دادگاه داشته باشند و سلب صلا حیت قضایی از آنها از طرف دادگاه عالی انتظامی قضات نشده باشد.

2) کسانی که دارای دانش نامه لیسانس بوده و پنج سال سابقه خدمات قضایی داشته باشند وسلب صلا حیت قضایی از آنها نشده باشد و در نهایت لیسانسیه هایی که سابقه دو سال خدمت قضایی دارند.

** دادسرا و دادگاه های انتظامی وکلا

دادسرای انتظامی وکلا از یک دادستان و یک معاون اول و چند دادیار که از طرف هیات مدیره از بین وکلا ی پایه یک انتخاب می شوند، تشکیل می شود، دادگاه انتظامی نیز از 3 نفر وکیل درجه 1 برای مدت 2 سال که از طرف هیات مدیره انتخاب می شوند که با تشریفاتی که در آیین نامه قانون استقلا ل وکلا ذکر شده است به تخلفات وکلا رسیدگی کرده و احکام محکومیت یا برایت صادر می نمایند./پ3