باشگاه خبرنگاران جوان - «آموزش»، به مثابه گوهری گران‌بها، ارزشمندترین سرمایه زندگی هر انسان است و «مدرسه»، جلوه‌گاه این گوهر تابناک. دانش‌آموزان این سرزمین، حق دارند در فضایی امن، استاندارد و نوساز، درس زندگی بیاموزند.
این مهم، دغدغه‌ای دیرین بوده و هست که در سال‌های اخیر، با عزمی راسخ‌تر پیگیری می‌شود و «جمع‌آوری مدارس کانکسی»، گامی بلند و استوار در این مسیرِ روشن، برای تحقق عدالت آموزشی است.
در گذر دهه‌های پر فراز و نشیب نظام تعلیم و تربیت کشور، «کانکس‌ها» به ناگاه سر برآوردند و مهمان ناخوانده حریم مدارس شدند، اتاقک‌های سپید و بی‌روحی که در کنج حیاط مدارس، برای دانش‌آموزانی که از کلاس‌های آجری جامانده بودند، پناهگاهی موقت گشتند.
روزگاری نه‌چندان دور، همین کانکس‌های سرد و بی‌جان، جایگزین خیمه‌های لرزان مدارس عشایری شدند و کودکان روستایی و کوچ‌نشین، برای هم‌گامی با قافله علم، به ناچار، پشت نیمکت‌های سرد کانکسی نشستند.
در سکوت دیوارهای سیمانی و سرد کانکس‌ها، قصه‌های ناگفته بسیاری نهفته است؛ قصه‌های کودکانی که در آرزوی کلاس‌های گرم و نرم، روزهای تحصیل را به شب رساندند.
دهه‌ها «کانکس»، سایه سنگین و ناگزیر خود را بر سر مدارس مناطق کم‌برخوردار گستراند و دانش‌آموزان بسیاری، طعم ناخوشایند سرمای سوزان زمستان و گرمای طاقت‌فرسای تابستان را در «اتاق های فلزی» تجربه کردند.
اگرچه کانکس‌ها در مقطعی، به عنوان مُسکنی موقت بر زخم کمبود فضای آموزشی کار گر بودند، اما خاطرات تلخ سرمای استخوان‌سوز زمستان و گرمای طاقت‌فرسای تابستان در کلاس‌های کانکسی و نیز هراس همیشگی از بخاری‌های نفتی چکه ای، هرگز از ذهن کودکانی که روزی در این کلاس‌ها الفبای زندگی آموختند، زدوده نخواهد شد.
اکنون اما، ورق برگشته و در استان مرزی ایلام، نهضتی میمون برای زدودن این چهره ناخوشایند از مدارس شکل گرفته و «کوچ کانکس‌ها» آغاز شده است، این بار، نوای دلنشین زنگ مدرسه، نه از دیوارهای لرزان کانکس، بلکه از بناهای استوار و «سبز»، به گوش می‌رسد؛ مدرسه‌هایی که نه‌تنها پناهگاه جسم، بلکه مأمن روح و جانِ جویندگان علم و معرفت خواهند بود.
دولت مصمم چهاردهم، با عزمی راسخ کمر همت بسته تا تحولی بنیادین در مدارس دولتی رقم زند و بر اساس تأکید رئیس‌جمهور، نخستین گام در این راه، برچیدن کامل مدارس سنگی و کانکسی از پهنه ایران و بنای مدارس باکیفیت و همگام با شیوه‌های نوین آموزشی است.
استان ایلام، با همت مسئولان و تلاش جهادی دست‌اندرکاران، پیشتاز این نهضت مبارک گشته و فصلی نو در تاریخ آموزش و پرورش خود رقم زده و بارقه‌های امید را در دل دانش‌آموزان این خطه روشن ساخته است.
«عدالت آموزشی»، دیگر شعاری دست‌نیافتنی نیست، بلکه حقی مسلم برای هر کودک ایرانی است که در جای‌جای این مرز و بوم، در انتظار تحقق آن به سر می‌برد.
«جلال حمره»، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس ایلام، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، از نقطه عطفی و تحولی در مسیر عدالت آموزشی استان خبر داد و گفت که امسال، با همت جهادی، ۱۷ مدرسه کانکسی با جمعیت بالای ۱۰ دانش‌آموز در نقاطی چون هلیلان، ملکشاهی، موسیان، آبدانان، چوار، چرداول و مهران، رخت بربستند و جای خود را به ۱۸ کلاس درسِ استاندارد و سازه‌ای سپردند.
وی با لحنی امیدوار، افزود: این مدارسِ نوساز، با بهره‌گیری از سامانه‌های نوین گرمایشی و سرمایشی و تجهیزات به‌روز آموزشی، بنا شده‌اند و این رویکردِ تحول‌آفرین، بی‌شک، شتابی مضاعف به روندِ احداث و بازسازی مدارس خواهد بخشید.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس ایلام، در ادامه سخنان خود، از گام بعدی این نهضتِ مدرسه‌سازی پرده برداشت: در راستای تحققِ عدالتِ آموزشی، دولت تدبیر دارد تا مدارس کانکسی با جمعیت کمتر از ۱۰ نفر، که اغلب در مناطقِ پراکنده عشایری استان دایر هستند، نیز جمع‌آوری و با فضاهای آموزشیِ مستحکم جایگزین کند.
حمره، در بخش دیگری از این گفت‌وگو، با اشاره به توزیع عادلانه امکانات آموزشی در استان، تصریح کرد: تاکنون، ۶۰ درصد از فضاهای آموزشیِ احداثی در ایلام، در مناطق محروم بنا شده‌اند.
وی با تشریح روندِ استانداردسازیِ مدارس استان، یاد آور شد که در سال جاری، ۶۱ فضای آموزشی با ۳۹۰ کلاس درس، به استانداردهای نوین تجهیز گشتند و سرویس‌های بهداشتیِ ۲۰ مدرسه نیز، بهسازی و نوسازی شد.
این مسئول، با اعلام خبرِ خوشِ بهره‌برداری از ۲۰ مدرسه با ۴۵ کلاس درس در نیمه نخست سال جاری، تأکید کرد: این فضاهای آموزشی، در مجموع، بیش از ۱۱ هزار مترمربع گستره دارند و برای ساخت آن‌ها، دو هزار و ۲۱۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.
حمره، همچنین، از افتتاحِ ۱۶ طرح آموزشی با ۴۶ کلاس درس در ایام دهه فجر امسال خبر داد و افزود: این طرح‌ها، با اعتباری یک هزار و ۱۰۶ میلیارد ریال، در گستره شش هزار و ۳۳۸ مترمربع، به بهره‌برداری رسیدند.
در سالی که در حال پایان است، همزمان با آیینِ سراسریِ تحویلِ ۹۵۰ کلاس درس و فضای آموزشی در کشور، ۲۹ کلاس درس و چهار فضای آموزشی نیز، به صورت نمادین، در مدرسه سبز شهر ایوان، به آموزش و پرورش ایلام تحویل داده شد.
اکنون ۱۱ پروژه آموزشی در استان ایلام، شامل هفت فضای آموزشی با ۲۹ کلاس درس و چهار فضای ورزشی (استخر، سرسرای ورزشی، زمین چمن روباز و سالن چندمنظوره)، آماده تحویل به جامعه فرهنگیان و دانش‌آموزان است.
اعتبارِ هزینه شده برای این واحدهای آموزشی، یک هزار و ۶۱۰ میلیارد ریال بوده است.
«معماری سبز»، رویکردی نوین در عرصه ساخت و ساز است که ریشه در مفاهیم توسعه پایدار دارد؛ این سبک معماری، در پیِ آشتی با محیط زیست و بهره‌گیری از اقلیم و منابع انرژیِ بومی است.
در معماری سبز، طراحیِ ساختمان و جانماییِ فضاهای داخلی، به گونه‌ای است که ضمن ارتقای آسایش ساکنان، با عایق‌بندیِ اصولی، مصرف سوخت‌های فسیلی را به حداقل می‌رساند. «مدرسه سبز»، تنها به دنبال کاهش مصرف نیست؛ بلکه، آسایش و رضایتِ کاربران را در اولویت قرار می‌دهد.
جلال حمره، در این زمینه، با اشاره به افقِ روشنِ پیشِ رویِ مدارس استان، گفت: حذف مدارس سنگی و جایگزینی آن‌ها با مدارس سبز، از مهم‌ترین پروژه‌های در دست اقدام است و اداره کل نوسازی مدارس ایلام، دو مدرسه ۱۲ کلاسه سبز ایوان و ۶ کلاسه سبز ایلام را با رویکردِ معماری سبز، طراحی و در حال اجرا دارد.
وی مدرسه را، مؤثرترین فضای شهری و کانونِ تحولات فرهنگی و اجتماعی دانست و افزود: مدرسه، هم بعدِ ظاهریِ آموزشی دارد و هم بعدِ محتواییِ تربیتی، اجتماعی و فرهنگی و در ساختِ آن، باید به تمام ابعادِ توجه داشت و کارکردهای آن را، با این نگاه که مدرسه، کانونِ آموزش، فرهنگ و اجتماع در دلِ محله است، بازتعریف کرد.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس ایلام یادآور شد: معماریِ مدرسه در بافتِ مسکونی، و نیز تعریفِ کارکردهایی چون سرسراهای ورزشی و همایش، برای تبدیل مدرسه به نقطه کانونیِ محلات، می‌تواند معنای مدرسه را در عصر جدید، دگرگون کند.
استاندار ایلام نیز با تأکید بر ضرورت توجه ویژه به فضاهای آموزشی استان، گفت که بهسازی و نوسازی فضاهای آموزشی، همراه با توجه ویژه به سلامت روان دانش‌آموزان، باید از اولویت‌های اصلی مدیران استان، با مشارکت نهادهای مردمی و نیکوکاران باشد.
«احمد کرمی»، با اشاره به وجود ۶۸ فضای آموزشی نیازمند بازسازی و نوسازی در استان، اظهار کرد: در مرحله نخست، مدارس سنگی، در اولویت بازسازی قرار دارند.
وی با یادآوری تأکیدات رئیس‌جمهور، افزود: همه ظرفیت‌ها، از جمله خیران، بنیادها، نهادها و مردم، باید برای این پروژه‌ها به کار گرفته شوند و برای شتاب‌بخشی به این فرآیند، بهره‌گیری از ظرفیت خیران، نهادها و مردم، ضروری است.
حذف مدارس کانکسی، گامی بلند در راستای برقراری عدالت آموزشی و تحصیلی در استان ایلام بوده و بارقه‌های امید را در دل دانش‌آموزانِ عشایری این استان روشن کرده است.
کاروانِ «مدرسه‌سازی»، در استانِ ایلام، شتابان به سوی مقصدِ «عدالت آموزشی» در حرکت است؛ جمع‌آوری مدارس کانکسیِ بالای ۱۰ دانش‌آموز، تنها آغازِ راه است و مقصد، بسیار دورتر از این نقطه قرار دارد.
دولت مصمم است تا سایه کانکس‌ها را به طور کامل از سرِ مدارس استان بردارد و فضاهای آموزشی استاندارد و مجهز را جایگزین آن‌ها سازد، تلاش‌ها برای جمع‌آوری مدارس کانکسیِ با جمعیت کمتر از ۱۰ نفر در مناطق عشایری نیز ادامه دارد و امید است که به زودی، هیچ دانش‌آموزی در ایلام، در کلاسِ کانکسی درس نخواند.
«مدارس سبز»، نه فقط بناهایی مستحکم و زیبا، که نمادی از تعهد به آینده نسل جوان و احترام به محیط زیست است، معماری سبزِ به‌کاررفته در این مدارس، ضمن ارتقای کیفیت فضای آموزشی، مصرف انرژی را به حداقل می‌رساند و به دانش‌آموزان می‌آموزد که چگونه می‌توان همگام با طبیعت، زندگی کرد و به پیش رفت.
حرکتِ ایلام به سوی «مدارس سبز»، گویای آن است که «عدالت آموزشی» و «توسعه پایدار»، دو روی یک سکه هستند و می‌توان با همت و تدبیر، هر دو را با هم محقق ساخت.
منبع ایرنا