باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضا زارع - در ایامی که اقتصاد نشر به دلیل مشکلاتی که برای انتشار کتاب‌های کاغذی وجود دارد، دچار مشکلات بسیار شده، برخی توجه بیشتر به کتاب‌های الکترونیکی را راه نجات و داروی شفابخشی برای اقتصاد نشر می‌دانند به طور کلی امروز چاپ به لحاظ کاربردهاي فرهنگی و اقتصادي به عنوان یکی از صـنایع مهـم در جهان امروز مطرح است. طبق آمار رسیده حجـم بـالاي گــردش مـالی ایـن صــنعت معـادل بیش از٦٥٠ میلیـارد دلار در ســال مـیتــوان جستجو کرد.
این روزها، صنعتی و تکنولوژی شدن صنعت به تمام زندگی انسان‌ها نفوذ کرده است،به طوری که کتاب و ادبیات هم از این قاعده مستثنی نبوده‌اند. همچنین با فراگیر شدن تکنولوژی دیگر دلیلی برای چاپ کتاب‌های چاپی و مصرف این حجم از کاغذ وجود ندارد، یا به طوری دیگر کتاب یا همان صنعت چاپ دیگر خواهانی ندارد.
در این بین، هادی ابراهیمی سنائی رئیس انجمن صنفی ناشران کتاب گفت:متاسفانه نشر کتاب و چاپخانه در کشور ضعیف است و عملا برخی از چاپخانه‌ها در کشور مشغول به فعالیت در حوزه نشر می‌باشند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه ما در سه استان مشهد، قم و تهران چاپخانه فعال داریم، افزود:این در حالی است که در گذشته در بیشتر استان های کشور صنعت نشر و چاپ فعال بود ولی امروز این فعالیت به صفر رسیده است.
ابراهیمی سنائی اضافه کرد: با شیوع ویروس کرونا در کشور تیراژ کتاب ۱۰۰۰ نسخه بود که بعد از این ویروس تیراژ به ۲۰۰ جلد رسیده است، امروز بخش خصوصی کشور در حوزه چاپ کتاب هیچگونه فعالیتی ندارد و اگر برخی از ناشران دولتی اقدامی در حوزه چاپ و نشر کتاب نداشته باشند عملا ما در کشور هیچگونه کتابی نخواهیم داشت.
رئیس انجمن صنفی ناشران کتاب تصریح کرد:به نظر من امروز وزارت ارشاد باید روی پروانه نشر کتاب تجدید نظر کند متاسفانه ما در حوزه نشر کتاب ضعیف هستیم به طوری که قرار بود به دلیل ضعیف عمل کردن صنعت چاپ در کشور قران را از کشور چنین وارد کنیم
همچنین یکی دیگر از مهمترین مشکلات اقتصاد نشر هزینه‌های بالای چاپ کتاب گرانی کاغذ عدم استقبال مخاطبان از کتاب‌های منتشر شده نویسندگان بومی است که البته بخشی از آن به کاهش محسوس خرید کتاب و محصولات فرهنگی باز می‌گردد.
میرصالحی کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت:متاسفانه در دو دهه اخیر برنامه عملی خاصی برای حمایت از نشر و کاهش قیمت فرآورده‌های انتشاراتی در کشور نشده است به عبارت دیگر انتشارات امروز به واسطه تداوم کارشان مجبور به کتاب‌هایی می‌شوند که یا هزینه آنها از سوی مولف تامین شده باشد و یا به فروش معقول آن اطمینان داشته باشند.
وی تصریح کرد: متاسفانه هزینه‌های چاپ کتاب و نشریات ودر کشور بسیار بالا رفته است، به طوری که در همین سه سال اخیر فقط چاپ کتاب سه الی چهار برابر گرانتر شده است که یکی از دلایل آن افزایش هزینه تجهیزات چاپ است
این کارشناس اقتصادی افزود: دستگاه برش در ابتدای دهه ۹۰ تنها ۸۰ میلیون تومان بود در سال ۱۴۰۰ به ۲۰۰ و در سال گذشته به ۶۰۰ میلیون تومان افزایش یافته که دلیل اصلی آن هم نوسانات دلار است به طوری که برخی از ناشران می گویند که دیگر نشر و چاپ صرفه اقتصادی ندارد.
میرصالحی ادامه داد: به طور کلی امروز یکی از راهکارهای برون رفت از این شرایط آن است که دولت ها به کمک انتشارات بیایند یعنی با دادن سوبسید هایی انتشارات را حمایت کرده تا قیمت تمام شده کتاب کاهش یابد در نتیجه مردم بیشتر رغبت به خرید کتاب کنند و وقتی کتاب بیشتر فروخته شود کم کم چرخه سالم و درست عرضه و تقاضا در زمینه کتاب و بازار نشر نهادینه می شود.
اما یکی دیگر از مسائل امروز هم که به نشر و صنعت چاپ ضربه وارد می کند افزایش قیمت کاغذ است به طوری که برخی از ناشران دیگر توانایی خرید آن را هم ندارند به طوری که برخی از ناشران هر روز با افزایش قیمت کاغذ روبرو می شوند.
در این باره حمید نیکدل رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران در خصوص قیمت کاغذ در کشور گفت:در حال حاضر بازار کاغذ در کشور ارام است و خوشبختانه کالای کاغذ به اندازه کافی موجود داریم.
وی افزود:هر بند کاغذ چینی ۷۰ گرمی ۶۰ در ۹۰ به قیمت حدود یک‌میلیون و ۳۰۰ تومان رسیده است که نسبت به ۱۰ روز اخیر، حدود ۵۰ تا ۸۰ هزار تومان کاهش پیدا کرد همچنین این قیمت در دوسال گذشته یک میلیون ۶۰۰ بوده است.
رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا اضافه کرد: در حال حاضر خرید و فروش کاغذ در کشور به صورت عادی است و قیمت‌ها ثابت است و تا امروز هیچگونه افزایش قیمتی نداریم ولی در دوماه گذشته فقط ۱۰ در صد افزایش قیمت داشته ایم.
نیکدل در پاسخ به سالی مبنی بر عدم کیفیت کاغذ ایرانی برای چاپ کتاب‌های کودک و نوجوان گفت:متاسفانه این نوع کاغذ‌ها ساخت داخل می‌باشند و از نظر کیفیت مطلوب نیستند و استفاده از کاغذ وارداتی برای کتب درسی باعث مناسب نیست.
وی ادامه داد: در حال قیمت هر کیلو کاغذ ایرانی در هر کیلو ۴۵۰ هزار تومان است همچنین کاغذ گلاسه نیز به تناسب شرکت و کشور تولیدکننده متغیر است، کاغذ گلاسه نیز حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان و کاغذ آچار بین ۱۳۵ تا ۱۴۰ هزار تومان در بازار خرید و فروش می‌شود.
به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا، در حال حاضر برنامه‌ای برای افزایش قیمت کاغذ نداریم.
وضعیت آشفته بازار نشر از هیچ کس پوشیده نیست اما اینکه چطور می توان از این وضعیت خارج شد، مورد مناقشه است برخی عقیده دارند همانطور که دولت در زمینه تسهیل گری حوزه صنعت فعالیت دارد باید همان میزان توجه به صنعت و اقتصاد نشر هم داشته باشد.