تئاتر به‌عنوان یکی از هنرهای جذاب و اثرگذار، می‌تواند تاثیرات عمیقی بر روح و روان کودک و نوجوان بگذارد. این هنر به دلیل طبیعت نمایشی و تعاملی‌اش، توانایی جذب توجه و ایجاد ارتباط عاطفی با مخاطبان جوان را دارد. تئاتر به کودکان و نوجوانان امکان می‌دهد تا با مشاهده داستان‌های متنوع، با مفاهیم انسانی مانند دوستی، احترام، عدالت و عدالت‌خواهی آشنا شوند و دنیای پیچیده‌ای از احساسات و تفکرات را تجربه کنند. این تجربه‌ها به‌طور مستقیم در رشد اجتماعی و ذهنی کودک تأثیر می‌گذارند و کمک می‌کنند تا شخصیت‌های مستقل و آگاه‌تر از کودکان و نوجوانان ساخته شود.
در این میان مرکز امید حوزه هنری کودک و نوجوان تلاش کرده است تا با ارائه آثار نمایشی درخور، ذهن کودک و نوجوان در مسیر آگاهی بخشی و اعتلای سطح فرهنگ و انتقال آموزه‌های ایرانی کودکان و نوجوانان گام بردارد. برگزاری جشنواره‌ها به‌ویژه در حوزه تئاتر کودک و نوجوان نیز اهمیت فراوانی دارد. این جشنواره‌ها فضایی برای تبادل تجربیات هنری فراهم می‌کنند، به گروه‌های هنری فرصت می‌دهند تا آثار خود را به مخاطبان گسترده‌تری معرفی کنند و از آنها نقد و بررسی‌های سازنده دریافت کنند. جشنواره‌ها نه‌تن‌ها به رشد و ارتقاء کیفی آثار کمک می‌کنند، بلکه موجب آشنایی هنرمندان با یکدیگر و ایجاد شبکه‌های همکاری و همفکری می‌شوند. این مصاحبه به بهانه حضور روح‌الله سنایی، نویسنده و کارگردان تئاتر، در جشنواره تئاتر استان تهران انجام شده است.
روح‌الله سنایی کارگردان نمایش «نقرابی» فعالیت‌های هنری خود را از سال ۷۸ به‌طور حرفه‌ای آغاز کرد. او ابتدا وارد دنیای تئاتر شد و مدتی در حوزه کودک و نوجوان در شبکه جام جم مشغول به کار بود. در این مدت با اساتید برجسته‌ای همچون خانم شیوا درویش و دیگر دوستان همکاری داشت. پس از این دوره، به دنیای تئاتر خیابانی بازگشت و به‌طور متمرکز در این حوزه فعالیت‌های خود را دنبال کرد. در کنار این فعالیت‌ها، کار‌های صحنه‌ای نیز انجام می‍داد، اما در نهایت تصمیم گرفت که تمرکز بیشتری بر حوزه کودک و نوجوان بگذارد.
وی از تجربه خود از حضور در جشنواره تئاتر استان تهران گفت: حضور در جشنواره تئاتر استان تهران برای من تجربه‌ای بسیار مهم و آموزنده بود. این جشنواره به گروه‌های هنری امکان می‌دهد تا آثار خود را در معرض دید داوران و مخاطبان قرار دهند و با نقد‌های سازنده‌ای که دریافت می‌کنند، به اصلاح و بهبود آثار خود بپردازند. به‌ویژه برای من، این فرصت فراهم شد تا نمایش «نقرابی» را که به‌طور کاملاً کارگاهی نوشته و بازنویسی کرده‌ایم، به اجرا بگذارم و از تجربیات همکارانم بهره‌مند شوم. این نمایش ترکیبی از موسیقی و تئاتر بود و در روند تمرینات، ما سعی کردیم موسیقی را به‌عنوان یک شخصیت مستقل در نمایش به‌کار ببریم.
ضرورت توجه به تئاتر کودک و نوجوان
سنایی در پاسخ به این سوال که چرا تئاتر کودک و نوجوان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؟ گفت: تئاتر کودک و نوجوان، به‌ویژه در عصر حاضر، اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا کودکان و نوجوانان در این سنین در حال شکل‌گیری شخصیت و مهارت‌های اجتماعی خود هستند. هنر تئاتر به آنها این فرصت را می‌دهد تا درک عمیق‌تری از دنیای اطراف خود پیدا کنند و ارزش‌های انسانی را از طریق داستان‌ها و شخصیت‌های مختلف بشناسند. در جامعه امروز، به‌ویژه در بخش کودک و نوجوان، نیاز به تولید آثار با کیفیت و تربیت هنرمندانی که به‌طور حرفه‌ای در این زمینه فعالیت کنند، بیشتر از همیشه احساس می‌شود. جشنواره‌ها می‌توانند به‌عنوان یک بستر مناسب، هنرمندان را در این حوزه تشویق کرده و فرصتی برای رشد و پرورش استعداد‌های جوان فراهم کنند.
اهمیت جشنواره‌ها در حوزه تئاتر کودک
وی در پاسخ به این سوال که چگونه جشنواره‌ها می‌توانند به توسعه تئاتر کودک و نوجوان کمک کنند؟ بیان کرد: جشنواره‌ها می‌توانند به‌عنوان یک ویترین برای نمایش آثار نمایشی عمل کنند و هنرمندان و گروه‌های تئاتری را در کنار هم قرار دهند. در کشور ما، متاسفانه جشنواره‌ها هنوز نتوانسته‌اند به‌طور کامل به این هدف دست یابند و بیشتر به‌عنوان یک رویداد محدود به‌نظر می‌رسند. اما در کشور‌های پیشرفته، جشنواره‌ها به‌عنوان یک فرصت برای بهبود و اصلاح آثار نمایشی عمل می‌کنند. در این فضا، هنرمندان می‌توانند آثار خود را به‌طور حرفه‌ای ترمیم کنند و به‌صورت کامل و بدون استرس به اجرا درآورند.
چشم‌انداز آینده تئاتر کودک و نوجوان
این کارگردان از چشم‌انداز خود برای آینده تئاتر کودک و نوجوان در ایران گفت: معتقدم تئاتر کودک و نوجوان در ایران هنوز جای زیادی برای پیشرفت دارد. در بسیاری از کشور‌های پیشرفته، تئاتر کودک و نوجوان به‌عنوان یک حوزه تخصصی با ارزش شناخته می‌شود، اما در کشور ما تولیدات در این حوزه محدود و اغلب فاقد کیفیت مطلوب است. نیاز داریم که به تئاتر کودک و نوجوان توجه بیشتری شود و گروه‌های هنری جوان و خلاق حمایت شوند. در این راستا، ایجاد بخش‌های تخصصی در نهاد‌هایی همچون حوزه هنری می‌تواند تأثیر مثبتی در پیشرفت این عرصه داشته باشد.
وی در پایان صحبت‌های خود گفت: از تمامی کسانی که در این عرصه تلاش می‌کنند و به هنر تئاتر اهمیت می‌دهند تشکر می‌کنم. امیدوارم که با ادامه این روند، تئاتر کودک و نوجوان در کشور ما به جایگاه واقعی خود برسد و بتوانیم آثار فاخر و تأثیرگذاری را برای نسل‌های آینده تولید کنیم.
خبرنگار: زهرا بالاور