آیت‌الله محسن اراکی در یادواره شهدای روحانی استان فارس که در حرم مطهر شاهچراغ (ع) برگزار شد، تلاشگر بودن را یکی از اصول دانست و گفت: تنبلی در قاموس مکتب شیعی جایی ندارد. عالمان باید در بین مردم باشند و درد مردم را بدانند و برای درد مردم بیندیشند. مهم‌ترین تلاش این است که در بین مردم باشیم و مشکلات مردم را گره‌گشایی کنیم.
او در ادامه سخنان خود ضمن گرامیداشت یاد شهدا بیان کرد: شهدا مایه حیات امت اسلامی هستند. امت یک مجموعه بی‌هدف از انسان‌های پراکنده و بی‌ارتباط با یکدیگر نیست بلکه مجموعه انسان‌هایی است که در تلاش برای یک هدف واحد به هم پیوند خورده و برای رسیدن به هدف، یک رابطه را شکل می‌دهند.
آیت‌الله اراکی ادامه داد: گاهی این امت، امت صالح و گاهی ناصالح است. تفاوتی که میان این دو وجود دارد این است که امت صالح جاودانگی دارد و نابود نمی‌شود و جامعه بشر را از انقراض نگه می‌دارد. اگر این امت صالح جاودان و این هسته جاودانگی در بین بشر نماند، جامعه بشر منقرض می‌شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: آن‌چه تضمین‌کننده بقای جامعه بشر است آن هسته مرکزی جامعه است. امتی صالح است که بار حیات ارزش‌ها را بر دوش می‌کشد. حیات ارزش‌ها در جامعه بشری مبنی بر عدالت، تقوا، پاکی، ایثار و تواضع است و حیات جاودانگی بشر در گرو این امت مرکزی است که گرد خدا، ارزش‌های الهی و گرد سبیل الله هستند و به آن امامی که تجلی همه ارزش‌های الهی است، معتقدند.
آیت‌الله اراکی اظهار کرد: امام همان است که همه ارزش‌ها، امر و نهی و دستورات الهی را تجسم می‌بخشد و وجودش، حرکتش، قیامش، رفتار و گفتارش جلوه امر و نهی الهی و جلوه ارزش‌های بلند الهی است و کسانی که بار این ارزش‌ها را به دوش می‌کشند در خط مقدم جهاد برای ماندگاری امت قرار دارند. یعنی از آن‌چه که دارند برای ماندگاری این امت و برای ماندگار این ارزش‌ها می‌گذرند.
او در رابطه با راهپیمایی اربعین، اظهار کرد: هر ساله یک حرکت و جنبش عظیم الهی گرد حرم سید الشهدا (ع) شکل می‌گیرد و افتخار می‌کنیم که بزرگترین گردهمایی ما گرد حرم سیدالشهدا (ع) است.
آیت‌الله اراکی ادامه داد: این راهپیمایی پیام و معنای بسیاری دارد و یک راهپیمایی معمولی نیست، در واقع مسئله تنها اربعین نیست، خانه خدا و حرم‌های معصومین محل گردهمایی مردم است و مردم غم و شادی خود را در کنار امامان معصوم و امامزادگان برپا می‌کنند. این گردهمایی نشان می‌دهد که ما یک امت هستیم که گرد یک محور جمع می‌شویم. محوری ما را به هم پیوند می‌زند که تجسم ارزش‌های متعالی خدایی است.
عضو شورای عالی حوزه علمیه قم، امامزادگان را نماینده ارزش‌هایی متعالی دانست که رسول خدا پرچم آن ارزش‌ها را برافراشته است و طبیعی است که چنین امتی برای حیاتش باید هزینه بپردازد.
او، شهادتی که بزرگان افتخار یافتن آن را پیدا می‌کنند را شهادت معنی‌دار، فلسفه‌دار و هدف‌دار خواند و گفت: این عفو فی سبیل الله است و این عفو، شهدا را بعد از شهادت، تاثیرگذارتر و زنده‌تر می‌کند. شهدا در حرکت و جنب و جوش هستند و جامعه را زنده و پرتلاش نگه می‌دارند.
عضو شورای عالی حوزه علمیه قم با بیان اینکه در کدام قوم، ملت و مذهب سراغ دارید که علمای یک مذهب را بکشند و عالمان اولین هدف برای کشتن دشمن شوند، اظهار کرد: این روش شهادت از ویژگی شیعیان امیرالمومنین (ع) در طول تاریخ است با این حال یقین داریم که انقلاب، امت انقلاب، شیعیان امیرالمومنین (ع) و امت علوی نه تنها ضعیف نمی‌شود بلکه روز به روز مستحکم‌تر شده و سرانجام پیروز می‌شود.
آیت‌الله اراکی وظیفه همه علمای ربانی و حوزه‌های علمیه دانست که پرچم شهادت را در حوزه‌های طهارت، تقوا و پاکی برافراشته نگه دارند و تصریح کرد: اولین کار حوزه علمیه تطهیر بودن و پاک بودن است و این راز عشقی است که در میان علمای شیعه و مردم وجود دارد. علمای ما مظهر اخلاص و تقوا هستند و این فلسفه وجودی و حرکت تقوایی را باید قوی نگه داشت، در واقع تقوا است که علم عالمان را اثرگذارتر می‌کند و باعث می‌شود در جان و دل مردم حضور پیدا کنند؛ بنابراین قدرت حوزه در قدرت تقوا است و یک قدرت دنیایی نیست.
او افزود: دانش حوزوی دانش حیات جامعه است و فقه اسلامی فعال و گره‌گشا است و برای همه حوزه‌های زندگی بشر حرف دارد. باید این دانش را به دست آوریم و آن را خوب تعمیم و توسعه دهیم، چون عالی‌ترین داشته‌های دین در حوزه‌ها وجود دارد که باید آن را خوب بیاموزیم.
نماینده استان مرکزی در مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: قضات غربی در مقابل اصول فقه ما زانو می‌زنند، فلسفه، حکمت و عرفان ما بی‌نظیر است، به شرط آن‌که آن را از ائمه بیاموزیم که ائمه سرچشمه غنی عرفان هستند و همه مردم دنیا تشنه این نوع عرفان هستند. دانش ما اگر به درستی به دنیا عرضه شود همه در برابر این دانش رکوع می‌کنند.