ایران میان ۲۲۷ کشور جهان در رتبه ۱۸ از نظر افزایش پوشش جنگلی قرار گرفته است که براین اساس ۸۷ کشور از جمله ایران توانسته‌اند پوشش جنگلی خود را طی دو دهه گذشته افزایش دهند، از آنجا که طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در توسعه پوشش جنگل نقش بسزایی دارد، انتظار می رود که اعتبارات لازم تخصیص داده شود تا سرانه جنگل در کشور افزایش یابد.
آمارها حاکی از آن است که سرانه جنگل در ایران یک هزار و ۷۰۰ مترمربع یعنی کمتر از یک سوم سرانه جنگل در دنیاست و از لحاظ کیفیت جنگل بدلیل شرایط منطقه ای و اقلیمی وضعیت مناسبی نداریم، اما در مقابل بهترین جنگل ها را از نظر تنوع و قدمت داریم به طوری‌که از نظر تنوع به اندازه قاره اروپا تنوع جنگلی داریم.
گزارش سازمان فائو نشان می دهد که به طور میانگین سالانه ۵ میلیون هکتار از جنگل‌های جهان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۶ در جهان از بین رفته که این امر مصداق بارز بی توجهی به این حوزه است که در نهایت کم توجهی و بی‌توجهی به منابع طبیعی و جنگل ها در دنیا منجر به افزایش گازهای گلخانه‌ای، افزایش گرد و غبار، ریزگردها و فرسایش خاک شده است. براین اساس دنیا به این نتیجه رسیده است که در راستای حفاظت از منابع طبیعی و همچنین کاهش گازهای گلخانه‌ای یک تریلیون (هزار میلیارد) درخت بکارد و برای این مهم نیز برنامه ریزی کرده‌اند و در کشور ما طی یک بازه زمانی چهار ساله قرار است یک میلیارد درخت معادل سالانه ۲۵۰ میلیون اصله نهال کاشته شود.
در این راستا حسن وحید سرپرست سازمان جنگل ها، آبخیزداری و منابع طبیعی گفت: طرح کاشت یک میلیارد درخت با وجود زحماتی که برای آن کشیده شده است در فرآیند کار با مشکلات و چالش‌هایی مواجه است که نیازمند آسیب‌شناسی است.
وحید افزود: طرح یک میلیارد درخت یک طرح اجتماعی و فراگیر در کشور است و تفاهم‌نامه‌های زیادی برای اجرای این طرح با سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها و صنایع منعقد شده و تعهداتی را برای این نهادها ایجاد کرده است که تشکل‌های مردم‌نهاد نیز می‌توانند بر تعهدات ایجاد شده نظارت کرده و تذکرات لازم را بدهند.
سرپرست سازمان جنگل ها گفت: کاشت نهال در عرصه یک بخش از فعالیت‌های جنگل‌کاری است و اصل کار مراقبت و نگهداری نهال‌های کاشته شده است؛ همان‌گونه که ادارات کل منابع طبیعی در استان‌ها برای کاشت درخت پویش راه‌اندازی میکنند، ضروری است برای آبیاری و مراقبت از این نهال‌ها نیز از سوی مجامع مختلف پویش راه‌اندازی شود.
طرح کاشت یک میلیارد درخت راه حلی کاهش مشکلات تغییر اقلیم
نقی شعبانیان معاون سازمان امور جنگل گفت: طرح کاشت یک میلیارد درخت در کاهش مشکلات تغییر اقلیم می تواند مفید باشد، اما نیاز ما با یک میلیارد مرتفع نمی شود و نیاز است که این طرح استمرار یابد چراکه امسال جزء گرمترین سال‌های جهان بوده که کشور ما رکورد افزایش دما در سنوات قبل را زده است، براین اساس نیاز است که در راستای اجرای طرح ها با تلاش بیشتر مشکلات تغییر اقلیم و ریزگردها را کاهش دهیم.
به گفته او، بنابر قانون افزایش بهره وری که در سال ۸۹ مصوب شد، طبق ماده ۱۵ سرانه جنگل از ۱۷۰۰ متر مربع باید به ۲۵۰۰ متر مربع برسد که براین اساس باید ۴ میلیارد نهال کشت می شد چراکه طی ۱۰ سال بخشی از نهال ها بهره برداری یا از بین می رود که متاسفانه این امر محقق نشد. همچنین براساس ماده ۲۲ قانون هوای پاک سرانه فضای سبز شهری باید به ۱۵ متر مربع می رسید که اتفاقی در این حوزه رخ نداد.
شعبانیان طرح کاشت یک میلیارد درخت را نقطه عطفی برای افزایش سرانه جنگل و کاهش مشکلات تغییرات اقلیم دانست و افزود: با توجه به مشکلات تغییر اقلیم و ریزگردها نیاز است که نهال های بیشتری کشت شود، از این رو انتظار می رود که تمامی دستگاه ها و وزارت جهاد کمک کند تا بر مشکلات غلبه کنیم.
معاون سازمان امور جنگل با تاکید بر توجه ویژه به منابع طبیعی گفت: طرح اولیه کاشت یک میلیارد درخت نیازمند ۱۸.۵ همت اعتبار است که در طرح اولیه برای مدت ۵ سال برنامه ریزی کرده ایم که متاسفانه اتفاقی نیفتد، درحالیکه تمام تلاشمان این است که نهال های کاشته شده نگه داری شوند.
آمارها حاکی از آن است که اکنون ۱۴.۳ میلیون هکتار جنگل داریم که ۸.۷ مساحت کشور را پوشش می‌دهند؛ یعنی جزء کشورهای کم جنگل در دنیا هستیم.
براساس این گزارش سرانه جنگل در کشور ما ۱۷۰۰ متر مربع است، این در حالی است که سرانه جنگل در دنیا به طور میانگین ۶ هزارمتر مربع و در آسیا ۷ هزارمتر مربع است که این امر بیانگر آن است که کمتر از یک سوم میانگین دنیا جنگل داریم.
جلوگیری از تخریب سرزمین تنها با توسعه کاشت درخت و پوشش گیاهی امکان پذیر است
براساس آمار کشور چین به عنوان اولین تولیدکننده کربن و گازهای گلخانه‌ای در دنیا، کاشت ۷۰ میلیارد درخت تا سال ۲۰۳۰، عربستان کاشت ۵۰ میلیارد درخت را هدف‌گذاری کرده است. همچنین ترکیه کاشت ۴.۵ میلیارد درخت را تمام کرده و برای کاشت ۶.۵ میلیارد درخت دیگر برنامه‌ریزی کرده است و به طور کل کشورها در حال رقابت با یکدیگر در این زمینه هستند.
در ادامه حمید نوری مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها گفت: یکی از مهم ترین شاخص های مهم که کنوانسیون های مختلف بر آن تاکید دارند، صفر کردن تخریب سرزمین و اهمیت ماده آلی خاک، رطوبت خاک و پوشش گیاهی خاک است، لذا بنابر برنامه اقدام ملی کشورها به منظور مدیریت تخریب سرزمین در سال های آتی مدیریت کنیم باید به بحث ارتقای پوشش گیاهی، کاشت یک میلیارد درخت و ارتقای پوشش گیاهی جنگل اهمیت داد.
به گفته او، سازمان منابع طبیعی طرح یک میلیارد درخت را برنامه ریزی کرده است، هرچند موضوع کاشت درخت در فرهنگ و ساختار اجتماعی ما از دیرباز مورد توجه بوده است و اکنون بنابر تاکیدات مقام معظم رهبری نیاز است که ارتقای پوشش گیاهی و کاشت درخت را به منظور ارتقای آب و خاک و پوشش گیاهی جدی بگیریم.
نوری ادامه داد: طرح یک میلیارد درخت به عنوان شعار و فرآیند جدی در سازمان منابع طبیعی محقق می شود و در طول گزارش های اخیر ایستگاه های تولید نهال و بذر بشدت فعال شدند و ارتقای چشمگیری داشتند و اکنون روند انتقال آنها به داخل عرصه ها آغاز شده است.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها با بیان اینکه طرح کاشت یک میلیارد درخت بر ارتقای پوشش گیاهی و جلوگیری از پیامدهای تغییر اقلیم تاثیر بسزایی دارد، گفت: در مسیری که می خواهیم بصورت جدی دنبال کنیم، حمایت های فنی در کنار حمایت های اعتباری باید دنبال شود و دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری و کنترل سیلاب طبق برنامه حداقل ۲۵ درصد اعتبار را برای ارتقای پوشش گیاهی گذاشتند تا از طرح کاشت یک میلیارد درخت بهره مند شوند.
در ۲۴ مرداد سال ۱۴۰۱، رئیس جمهور شهید در جریان بازدید از وزارت جهاد دستور کاشت یک میلیارد درخت طی ۴ سال را داده بودند، براین اساس مقرر شد سالانه ۲۵۰ میلیون اصله نهال تولید و کاشت شود چراکه کنوانسیون های بین الملل بواسطه شرایط اقلیم و کاهش غلظت دی اکسید کربن بر کاشت درخت تاکید کردند، حال انتظار می رود اعتبارات لازم برای تحقق این امر تخصیص یابد تا مشکلات تغییر اقلیم و تخریب سرزمین به حداقل خود برسد.
خبرنگار: آزاده محبی