«طوبی» اثر اقتباسی از یک کتاب/ وقتی چشم‌انتظاری عادت می‌شود

پایش را در یک کفش کرده بود. نه راه پس داشت و نه راه پیش. چشم و دلش خانه پدری بود، که هنوز با تمام وجود برایش اشک می‌ریخت. اما راه نجات خودش و خانواده و اطرافیان به مسیری بود که جدایی می‌انداخت و بازگشت برایش مقدر نشده بود. به قول طوبی: «این خون به ناحق ریخته شده آقامه که منو می‌کشونه و راه برگشتی نیست». 

یک کیف و اسامی داخلش پدر طوبی را به کام مرگ کشاند و طوبی را وادار کرد تا طعم غربت را بچشد و از خانواده‌اش دور بیفتد. مسیری که تا آخر عمر او را بصره‌نشین کرد و باعث شد تا خودش هم تا آخر عمر چشم‌انتظار پسرش باشد.

طوبی یک اثر اقتباسی است؟

سیدحامد حسینی، تهیه‌کننده سریال «طوبی» در پاسخ به این سوال که این سریال اقتباس یا برداشت آزاد از کتاب «اربعین طوبی» است؟ گفت: من تصور می‌کنم سریال «طوبی» بین اقتباس و برداشت آزاد حرکت می‌کند. هنرمند باید هنرمند باشد، تا بتواند یک اثر را تبدیل به تصویر کند. بنظرم اقتباس جایگاه بالایی دارد. یعنی اگر آدم‌ها بتوانند یک متن ادبی یا رمان را تبدیل به فیلمنامه کنند، خیلی هنرمند هستند. بنظرم اینکار تخصصی است، که در کشورمان مغفول مانده است.

طوبی برداشتی آزاد از کتاب اربعین طوبی

حسینی با بیان اینکه بیشتر آدم‌ها تصور می‌کنند کار اقتباسی یک پله پایین‌تر از نگارش فیلمنامه است، توضیح داد: اصلاً اینطور نیست. چه بسا اقتباس در بعضی از موارد یک پله بالاتر از فیلمنامه است. وقتی یک کتاب می‌خواهد به فیلمنامه تبدیل شود، یکسری تغییرات از لحاظ دراماتیک لحاظ می‌شود. لازم نیست بعضی از موضوعات به فیلمنامه تبدیل شود. دومین مسئله پروسه تولید است. اگر قرار است شما در تولید به پنجاه قسمت برسید، باید ببینید چه قسمت‌هایی را لازم و چه قسمت‌هایی را باید حذف کنید. اگر قرار بود به تمام کتاب «اربعین طوبی» بپردازیم، این سریال به ۱۱۰ قسمت می‌رسید. از طرفی، بعضی از بخش‌های کتاب اقتضاء نمی‌کند تبدیل به تصویر شود. اگرچه خیلی از رمان‌ها ادبیات بسیار غنی دارد، اما گویا در تبدیل شدن به تصویر خیلی چیز‌ها کم دارد.

تهیه‌کننده سریال «طوبی» با بیان اینکه در مواقع برداشت آزاد از یک کتاب باید مراقب باشیم تا بدانیم چه چیز‌هایی را لازم است به تصویر تبدیل کنیم، افزود: از طرفی، باید ببینیم در پروسه تولید چقدر دستمان باز است و تا چند قسمت می‌توانیم سریال بسازیم. اگر نمی‌توانیم به اندازه کتاب به قصه بپردازیم، نباید ورود کنیم. باید زمانی برسد تا در اجرای تولید شان متن رعایت شود. 

وی در پاسخ به این سوال که شخصیت‌های مکمل حول محور طوبی برداشت آزادِ فیلمنامه‌نویس از کتاب «اربعین طوبی» است؟ توضیح داد: تشخیص نویسنده این بوده که برداشت آزاد از کتاب داشته باشد و ما هم دیدیم برداشت او بد از آب در نیامده است. ما الزاماً نعل به نعل کتاب جلو نرفتیم. 

حسینی در پاسخ به این سوال که شخصیت‌های فخرالدین و جهانگیر ثابتی اقتباس از کتاب بوده؟ صرفاً به این پاسخ بسنده کرد که ما تغییراتی در سریال داده‌ایم. او ترجیح داد به سایر سوالات پاسخ ندهد، تا تعلیق اثر از بین نرود. 

در حالی سریال «طوبی» برداشت آزاد از کتاب «اربعین طوبی» به قلم سید محسن امامیان اعلام شده، که سید حامد حسینی، تهیه‌کننده سریال معتقد است «طوبی» بین اقتباس و برداشت آزاد حرکت کرده است.

سریال تاریخی «طوبی» به کارگردانی سعید سلطانی و تهیه‌کنندگی سیدحامد حسینی، سریال محرمی‌ شبکه یک سیما است که از چند هفته‌ای است که به روی آنتن رفته‌است. «طوبی» قصه‌اش را طی سه دهه روایت می‌کند. این سریال ۵۰ قسمتی داستان خانوادگی‌ای دارد که در روایتی تاریخی شخصیت دختری را در عراق و ایران به تصویر می‌کشد. نکته قابل توجه در این اثر نمایش هنرمندانه وحدت و همدلی میان دو ملت ایران و عراق است.

خبرنگار: نفیسه خلیلی