توهم است اگر فکر کنید دین آزادی شما را محدود می‌کند

حجت‌السلام و المسلمین علیرضا پناهیان، استاد حوزه و دانشگاه در دانشکده کاربردی دانشگاه هنر در ابتدای سخنرانی خود مفهوم آزادی را برای آن دسته از کسانی که آن را مفهوم وارداتی می‌دانند تشریح کرد و گفت: غالباً در جامعه ما تصور می‌شود مفهوم آزادی مفهوم وارداتی است و اگر مسلمانان از آزادی صحبت کنند، منفعلانه است. باید این اشتباه را برطرف می‌کردیم. آنچه برایمان مهم است، آزادی در مقام اندیشه است. این آزادی مقدمه‌ای برای آزادی روح، انسان و جامعه است. جامعه‌ای که می‌خواهد مستقل و آزاد باشد، باید افرادش هم مستقل و آزاد باشند و تربیت دینی چنین تربیتی است.

حجت‌السلام پناهیان ادامه داد: اشتباه است اگر فکر کنیم آزادی تو بخاطر دینداری محدود می‌شود. این گزاره غلط است. اگر غلط هم نباشد، مفاهیم غلطی را به ذهن مخاطب منتقل می‌کند و برای خیلی‌ها تبدیل به دکان شده است. الان آدم‌ها برای ضدیت با دین ژست می‌گیرند. اگر شما دین را رعایت نکنید، آزادی‌تان را از دست می‌دهید. برای حفظ آزادی خودتان باید مقررات را رعایت کنید. برای حفظ آزادی جامعه و آحاد مردم باید مقررات رعایت شود؛ نه اینکه آزادی را محدود به دینداری کنیم. بعضی‌ها می‌گویند باید دین را محدود به آزادی کرد، که این گزاره هم غلط است. یک جریان پر سروصدا در کشور همین را می‌گوید. یعنی هر کجا خلاف آزادی بود، دین را کنار بگذاریم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مگر دین حرف خلاف آزادی هم دارد؟ توضیح داد: دین فقط مقرراتی را می‌گوید که دو کارکرد دارد. ۱. دین آزادی تو را تضمین می‌کند. ۲. دین آزادی را در جامعه برای دیگر افراد تضمین می‌کند. پس ما می‌توانیم بگوییم دستورات دینی برای حفظ آزادی توست. اگر دین دستور مبارزه با هوای نفس می‌دهد، بخاطر این است که هوای نفس بدجور اسیر کننده است. چراکه تو برده اربابان خواهی شد. وقتی شما می‌گویید آزادی در اسلام هست، مگر اینکه بخواهی مقررات شرعی را زیرپا بگذاری، طرف مقابل فکر می‌کند آزادی در دین محدود است. وقتی شما می‌گویید آزادی در محدوده شرع هست. می‌گوید شرع آزادی مرا محدود کرد و آنجا که شرع نیست، آزادی بیشتر است. این ذهنیت توهم است. اتفاقاً آنجا که شرع نیست، ابزار از بین بردن آزادی تو بیشتر است.

وی افزود: به تفسیر المیزان مراجعه کنید می‌بینید علامه طباطبایی میفرماید: آزادی در غرب محدود است به آزادی دیگران، در اسلام محدود است به آزادی دیگران و قوانین شرع. من خدمت علامه طباطبایی عرض کردم وقتی شما می‌گویید آزادی در اسلام محدود است به آزادی دیگران و قوانین شرع. یعنی این قوانین شرع آزادی را محدودتر می‌کند. 

به گفته حجت‌السلام پناهیان، باید بگوییم در اسلام هم آزادی محدود است به آزادی دیگران و هیچ حکم شرعی آزادی را سلب نمی‌کند. ایشان فرمودند: تکلیف شراب خوری چه می‌شود، که شرع آن را ممنوع کرده؟ من عرض کردم شراب فروشی سلب آزادی روانی از جامعه می‌کند. وگرنه نماز و خیلی از موضوعات دیگر از شراب‌خوری مهمتر است، کِی اسلام یقه انسان را گرفته است؟ ایشان در همان جلسه فرمودند: تکلیف حجاب چه می‌شود؟ عرض کردم بی‌حجابی هم سلب آزادی روانی می‌کند. اگر شما معنای آزادی را توسعه دهید، بی‌حجابی ضد آزادی است.