ترامپ یا بایدن؛ انتخابی که تفاوتی برای ایران نخواهد داشت

در فاصله کم‌تر از ۶ ماه تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، یکی از سوالات مهم برای مخاطبان ایرانی در سراسر جهان فرصت‌ها و تهدیدات انتخاب مجدد بایدن یا بازگشت مجدد ترامپ به کاخ سفید است.

در دوران ریاست جمهوری ترامپ اعضای اصلی تیم سیاست خارجی و امنیت ملی وی یعنی مایک پمپئو و جان بولتون تحت تاثیر لابی کشور‌های عربی-اسرائیل به شدت موضع ضدایرانی داشته و کمپین فشار حداکثری را علیه تهران معماری کردند.

بایدن نیز به شکلی دیگر دشمنی خود را با ایران نشان داد و در دوران وی چندان ارتباط خوبی میان ایران و آمریکا بر قرار نشد.

چه ترامپ جمهوری خواه و چه بایدن دموکرات هر دو در بسیاری از سیاست‌ها درباره ایران نگاه مشترک دارند هر چند در روش متفاوت باشند، اما نتیجه یکی خواهد بود. نتیجه انتخابات نوامبر به هر شکل که باشد، صفحه جدیدی را در ارتباط با مشکلات ایران و امریکا رقم خواهد زد. رئیس جمهوری آینده ایالات متحده ترامپ باشد یا بایدن، تفاوت نمی‌کند. تنش میان دو کشور در نقطه مهمی قرار دارد.

 ترامپ  روش‌های عجیبی دارد و عادت  دارد بر خلاف رویه‌های موجود نقش ایفا کند و در صورت موفقیت در انتخابات، برای واداشتن تهران به گفتگو و توافق با نتیجه‌ای که او و متحدانش درپی آن هستند، بی‌میل به اقدام با شدت بیشتر نیست.

موفقیت جو بایدن نیز تفاوت زیادی را در صورت مسأله اختلافات ایران و امریکا ایجاد نمی‌کند. او همان مطالباتی را از تهران دارد که ترامپ در چهار سال گذشته بر آنها پافشاری کرده است. اعتراض بایدن و جناح هوادار او به بی‌نتیجه بودن اقدام‌های ضد ایرانی ترامپ از یک سو و نیز رویکرد یک جانبه‌گرای او در اجرای سیاست‌هایش بدون مشارکت دادن متحدان اروپایی امریکاست.

این موضوعات نشان می‌دهد که جو بایدن و دونالد ترامپ هر دو راهبرد مشترکی را دنبال می‌کنند که فشار بیشتر بر ایران است. حال ترامپ نام آن را «فشار حداکثری» می‌گذارد و بایدن از آن به عنوان «فشار هوشمند» تعبیر می‌کند. اما روش و تاکتیک ترامپ بدین گونه است که در این زمینه تک روی می‌کند و یکی پس از دیگری تحریم‌های کوری را علیه ایران وضع می‌کند؛ تا به حدی که به اذعان «رابرت اوبراین» مشاور امنیت ملی دولت امریکا، تحریم‌ها به قدری اعمال شده که دیگر کاری نمانده که آمریکا بتواند علیه ایران انجام دهد.

سیاست رسمی جمهوری اسلامی ایران که بار‌ها از زبان رهبر انقلاب، رئیس جمهورهای مختلف در دولت های مختلف اعلام شده این بود که برای ایران تفاوتی نمی‌کند که چه کسی در آمریکا رئیس جمهور شود.

اما در محافل سیاسی و رسانه‌ای ایران تحلیل‌های متفاوت و بعضاً متضادی بیان می‌شود یک طیف از حضور بایدن نگران هستند، آنها معتقدند اگر بایدن بیاید باب مذاکره باز می‌شود و این، سیاست درستی نیست که با آمریکا پای میز مذاکره بنشینیم و بهتر است که همان سیاست «نه جنگ نه صلح» ادامه پیدا کند.

طیف دیگر براندازان و ضد انقلاب هستند. آنان که از هیچ نقش و تلاشی فروگذار نمی‌کنند تا بقای نظام را به چالش بکشانند و معتقدند اگر ترامپ بیاید ایران بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد.

طیف سوم مدافعان مذاکره هستند که خود به دو گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول معتقدند مذاکره با ترامپ راحت‌تر است، چون فردی است دمدمی مزاج و خودشیفته و فقط دنبال گرفتن یک عکس یادگاری است و با او بهتر می‌شود کنار آمد. می‌توانیم با او معامله کنیم امتیازات کمتری به او بدهیم و امتیازات بیشتری از او بگیریم.

 گروه دیگر معتقدند بایدن نرمش بیشتری دارد و اصولی‌تر و منطقی‌تر مذاکره می‌کند. این گروه معتقدند بایدن عاقل‌تر از ترامپ است. دسته چهارم طیفی در داخل هستند که همانند روسیه و چین وجود ترامپ را مفیدتر می‌دانند چرا که ترامپ، امریکا را بیشتر تضعیف می‌کند.

 از جهاتی ترامپ می‌تواند برای ایران بهتر باشد، زیرا آمریکای ضعیف از نظر اقتصادی و منزوی از نظر بین‌المللی را رقم خواهد زد که در تقابل با ایران موفقیت جدی نخواهد داشت ولی اگر بایدن رئیس‌جمهوری شود گرچه امکان دارد در ظاهر کمتر با ایران خصومت‌ورزی کند ولی در ایجاد اجماع علیه ایران موفق‌تر عمل خواهد کرد. 

با این حال به نظر می‌رسد عمده تمایلات غیررسمی در تهران بر رأی نیاوردن ترامپ است البته این به معنای سرمایه‌گذاری رسمی و سیاسی هیچ گروه و طیفی روی آن نیست.

 ابوالفتح کارشناس مسائل بین الملل در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران اظهار کرد: حادثه ترور نافرجام ترامپ شانس پیروزی او را افزایش می‌دهد. اکنون این احساس همدری مهم است. رای دهندگان آمریکایی و رای دهندگان مستقل و مردد‌ها با این اتفاق ترامپ رای می‌دهند.اگر تا پیش از این حادثه دونالد ترامپ شانس خوبی برای انتخاب به عنوان رئیس جمهور داشت. اکنون این شانس افزایش نیز پیدا کرده است.

ابوالفتح افزود: اکنون شاهد نوعی هرج و مرج بر سر ماندن بایدن در انتخابات هستیم و وضعیت برای جمهوری خواهان بهتر است. فعلا باید منتظر باشیم. انتخابات ۲۰۲۴ انتخابات خاصی در امریکا است. جامعه آمریکا اکنون ملتهب است و با وجود شرایط بی ثباتی های زیادی را شاهد هستیم و خواهیم بود.

حمیدرضا غلام‌زاده کارشناس مسائل بین الملل نیز در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره انتخابات آمریکا گفت: به نظر می‌رسد که جایگزین دموکرات‌ها به جای بایدن کاملا هریس معاون اول رئیس‌جمهور فعلی خواهد بود او اگرچه گزینه قوی نیست، اما اختلافش با ترامپ نسبت به دیگران کمتر است مگر آن که لابی‌های درون سیستمی تصمیم دیگری بگیرد به عنوان مثال در سال ۲۰۱۶ در همین کنوانسیون تصمیم گرفته شد که در نهایت هیلاری کلینتون به عنوان نامزد دموکرات‌ها پا به میدان بگذارد.

کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به شانس پیروزی ترامپ در صورت تغییر نامزد حزب دموکرات بیان کرد: اگر نامزد حزب دموکرات تغییر پیدا کند طبیعتا موج جدیدی ایجاد خواهد شد، اما نمیتوان دقیقا پیش بینی کرد که از میان کاملا هریس و ترامپ در نهایت کدام یک رئیس جمهور خواهند شد چرا که در نظر سنجی‌ها حدود سه درصد ترامپ بالاتر است.

وی ادامه داد: در صورتی که بایدن از کارزار رقابت‌های انتخاباتی کنار بکشد ترامپ این فرصت را خواهد داشت تا در مناظرات به تخریب دموکرات‌ها بپردازد.

غلامزاده درباره سیاست‌های آمریکا در قبال ایران در صورت پیروزی نامزد جمهوری خواه یا دموکرات گفت: برای ایران هیچ فرقی ندارد که دموکرات‌ها رئیس جمهور آمریکا شوند یا جمهوری‌خواهان چرا که در مجموع فضای سیاسی آمریکا مخالف توافق با ایران است.

گزارش: محمدحسین نیک‌خوی متین