حامد تاملی، نایب رییس انجمن تولیدکنندگان اسباب بازی ایران با اشاره به قدمت ۵۰ تا ۶۰ ساله صنعت اسباب بازی و فعالیت بیش از ۵۰۰ شرکت در این صنعت، از تنوع گسترده محصولات این صنعت خبر داد و گفت: صنعت اسباب‌بازی به دلیل تنوع محصولاتش مزیت‌های رقابتی گسترده‌ای دارد که بخشی از آنها ناشی از دسترسی به مواد اولیه به ویژه در حوزه پتروشیمی است. در واقع سازندگان اسباب بازی در ایران به دلیل تنوع و گستردگی محصولات پتروشیمی، با کمبود خاصی در زمینه تامین مواد اولیه به خصوص پلیمر‌ها مواجه نیستند و همین مزیت می‌تواند ایران را به یکی از کشور‌های پیشرو در این صنعت بدل کند.
وی ادامه داد: افزایش قیمت مواد اولیه به ویژه انواع پلیمر‌ها را تحت تاثیر شرایط نامساعد کسب و کار داخل کشور، تحریم ها، نوسانات نرخ ارز و سایر شاخص‌ها و یا تمرکز پتروشیمی‌ها بر صادرات از جمله چالش‌های پیش روی فعالان این حوزه است. لذا این مساله باعث شده که در برخی موارد، واردات مواد اولیه از کشور‌های خریدار محصولات پتروشیمی ایرانی، از خرید آن در داخل کشور ارزان‌تر تمام می‌شود؛ بنابراین رفع این مساله یکی از ابزار‌های موثر حمایتی برای حفظ ظرفیت‌های ساخت داخل این صنعت به شمار می‌رود. فراموش نکنیم که صنعت اسباب بازی در کنار ابعاد اقتصادی و صنعتی قابل اتکا، شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای دارد، از این رو نباید و نمی‌توان از تاثیر آن بر نسل آینده ساز کشور چشم پوشید.
تاملی افزود: دسترسی به محتوای فرهنگی، ادبیات غنی و تنوع قومی در کشور را از دیگر مزیت‌های جدی صنعت تولید اسباب بازی است؛ از این رو تکیه بر این ظرفیت، طراحی بازی‌های متعدد مبتنی بر این فرهنگ‌ها تسهیل شده و صیانت از این ذخایر فرهنگی تسهیل می‌شود. البته در این حوزه هم نیازمند اجرای دقیق و جامع قوانین مرتبط با حق کپی رایت به منظور پشتیبانی از این ظرفیت‌های ارزشمند طراحی در حوزه اسباب بازی‌ها هستیم.
نایب رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان اسباب بازی در ادامه افزود: طراحان اسباب بازی که یکی از مهمترین توانمندی‌ها و پتانسیل‌های این صنعت محسوب می‌شوند، بیش از هر چیز نیازمند ابزار‌های قانونی برای جلوگیری از کپی شدن محصولات طراحی شده خود هستند. ما در مواردی با کپی یک بازی رومیزی ایرانی توسط شرکت‌های چینی هم مواجه بوده ایم که به سادگی کپی شده و با قیمتی بسیار نازل روانه بازار‌های کشورمان شده است. چنین اتفاقاتی بی شک، انگیزه نیرو‌های کارآمد در حوزه طراحی اسباب بازی را برای ادامه فعالیت و خلق محصولات جدید از میان می‌برد.
او با بیان اینکه سازندگان اسباب بازی‌های ایرانی در صورت رفع چالش‌ها و با اتکا به مزیت‌های موجود می‌توانند علاوه به کشور‌های منطقه هم صادرات داشته باشند، خاطرنشان کرد: آسیای میانه، روسیه و کشور‌های حوزه خلیج فارس، می‌توانند مقاصد بسیار خوبی برای محصولات صادراتی ما باشند. البته تسهیل این روند هم مستلزم دیپلماسی اقتصادی، توسعه روابط بین الملل در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی و تسهیل مبادلات ارزی است.
این فعال صنعتی همچنین تاکید کرد: مشکل اینجاست که صنعت اسباب بازی علیرغم ماهیت فرهنگی بسیار حیاتی و موقعیت اقتصادی و صنعتی اش، در سیاست‌های اقتصادی دولت، اولویت چندانی ندارد. در واقع با وجود اینکه مسئولین به طور کامل به تاثیرات فرهنگی مجصولات این صنعت در نسل کودک و نوجوان کشور اشراف دارند، اما در تصمیم سازی‌های اقتصادی، آن را مشمول حمایت‌های تعریف شده برای کالا‌های فرهنگی نمی‌دانند.
تاملی با اشاره به اینکه اسباب بازی با وجود تاثیر ژرفی که بر تربیت نسل آینده کشور دارد، در زمره کالا‌های مصرفی و لاکچری دسته بندی شده، عنوان کرد: بر این اساس شرکت‌های فعال این صنعت از عمده حمایت‌های تعریف شده در حوزه فرهنگ بی بهره هستند. همین مساله توان رقابتی ما را در مقابل واردات اسباب بازی‌هایی که عمدتا با قیمت و کیفیت نازل در بازار عرضه می‌شوند، به شدت کاهش داده است.
او در خصوص راهکار‌های توسعه محصولات صنعت اسباب بازی در کشور تصریح کرد: این صنعت برای تنوع بخشی به محصولات، طراحی اسباب بازی‌های جدید، خلاقانه و سرگرم کننده و همچنین افزایش قدرت رقابتش با شرکت‌های خارجی، نیازمند حمایت‌های اصولی و عقلایی است که می‌تواند برای یک مدت محدود مشمول شرکت‌های سازنده فعال در این حوزه شود. از این رو شاید پیش از هر اقدامی، دولت باید این مساله را روشن کند که اسباب بازی را یک کالای بازرگانی و تجاری تلقی می‌کند یا آن را به عنوان یک محصول فرهنگی برمی شمرد؟
نایب رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان اسباب بازی با تاکید بر اینکه تفکیک این دو تعریف، می‌تواند دامنه حمایت از اسباب بازی‌های ساخت داخل را به درستی روشن کند، خاطرنشان کرد: در این صورت تعریف معافیت‌های مالیاتی، به ره گیری از امکانات تبلیغاتی کالا‌های فرهنگی به ویژه در رسانه ملی، حمایت‌های سازمان یافته در زمینه تامین مواد اولیه و همچنین پشتیبانی دولت برای افزایش صادرات محصولات این حوزه، می‌تواند زمینه ساز توسعه جدی این صنعت شود.
وی به لزوم تعریف یک برنامه مدون و راهبردی برای توسعه زیرساخت‌های تولیدکنندگان بخش خصوصی این صنعت اشاره کرد و افزود: اولین گام‌ها برای سازماندهی این توسعه طی سال‌های اخیر با تاسیس انجمن سازندگان اسباب بازی ایران برداشته شده اشت. توانمندسازی و موآموزش شرکت‌های کوچک و متوسط فعال در این حوزه که اصطلاحا زیرپله‌ای نامیده شده و ساختار کارگاهی و صنعتی مشخصی ندارند، یکی از الزامات جدی برای شکل گیری روند توانمندسازی فعالان این حوزه است.
او همچنین یادآور شد: در حال حاضر قریب به ۱۰ شرکت دانش بنیان در زمینه تولید اسباب بازی در کشور فعالیت می‌کنند و این امر نشان دهنده ظرفیت چشمگیر شرکت‌ها و طراحان اسباب بازی برای توسعه تولیدات فعلی این صنعت است. برای دستیابی به این مهم بیش از هر چیز نیازمند ترویج اقداماتی نظیر ساده سازی فرآیند‌های تولید، انتقال دانش از سایر کشورها، ارتقاء سطح مدیریت کسب و کار در حوزه صنعت اسباب بازی و ایجاد ساختار‌های حرفه‌ای صنعتی شرکت‌های فعال این صنعت هستیم.
تاملی با بیان اینکه صنعت تولید اسباب بازی ایران در طول سال‌های اخیر، توسعه و پیشرفت قابل توجهی داشته، از تولید بیش از ۵۰۰۰ نوع اسباب بازی متنوع توسط شرکت‌های ایرانی خبر داد و گفت: این ظرفیتی نیست که بتوان به سادگی از آن چشم پوشید. توسعه این توانمندی نیازمند به میدان آمدن همه ذینفعان و بازیگران کلیدی حوزه فرهنگ کشور است. تعیین اولویت ها، تبیین نقش اسباب بازی در تعلیم و تربیت نسل اینده ساز کشور و سطح اثربخشی این محصولات در رفع تعارضات فرهنگی اسباب بازی‌های خارجی با فرهنگ و مذهب کشورمان از جمله موضوعات مهمی است که باید در تصمیم گیری‌های این حوزه به شکلی جدی مورد توجه قرار گیرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم که امروز اسباب بازی نه تنها کودکان و نوجوانان، بلکه کانون خانواده‌ها را به نوعی تحت تاثیر قرار می‌دهد و راه اندازی کافه بازی‌ها به خوبی موید همین نکته است. از این رو نباید فرصت‌ها را برای افزایش سهم اسباب بازی‌های ایرانی به ویژه بازی‌های رومیزی در این حوزه از دست داد، چرا که قطعا عدم بهره گیری درست از این فرصت می‌تواند به یک تهدید جدی در بستر فرهنگ، خانواده و جامعه کودک و نوجوان کشور بدل شود.
خبرنگار: زهرا بالاور