بنگاهداری بانک‌ها غل و زنجیری به پای چرخ تولید

۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ بود که رئیس کل بانک مرکزی محمد رضا فرزین خبر از فرصت ۶ ماه بانک‌های ناتراز و تورم‌زا برای اصلاح خود داد.

ضرب الاجلی که فرزین در خصوص آن بیان کرد: بانک‌های ناتراز شش ماه فرصت دارند تا این معضل اصلی خود را که تاثیر نامطلوبی در شاخص‌های کلان اقتصادی دارد، برطرف کنند. اگر بانکی همواره ناترازی داشته باشد و در عین حال بخواهد به فعالیت خود ادامه دهد به ناچار باید به سمت تعیین تکلیف و انحلال آن بانک پیش برویم.

او افزود: البته عموم این بانک‌ها دارایی‌های مناسبی اعم از املاک و ... دارند و لذا هیأت مدیره این دسته از بانک‌ها باید عزم لازم را برای حل این مشکل فورا بکار گیرند.

البته که پیش از این هم رئیس کل بانک مرکزی تذکر به بانک‌های ناتراز داده بود و در ۲۱ فروردین در رسانه ملی گفته بود: اگر ناترازی هر بانکی رفع نشود حتما به سمت انحلال بانک خواهیم رفت و برنامه آن را به دولت تقدیم کرده‌ایم.

فرصت شش ماهه‌ای که به اتمام رسید و بانک مرکزی گام‌های عملیاتی خود را برداشت. ۹ مهر ماه انحلال موسسه اعتباری توسعه عملیاتی شد و ۱۰ آذر بود که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران خبر از انتقال مؤسسه اعتباری نور به بانک ملی را داد.

به تازگی هم رئیس کل بانک مرکزی محمدرضا فرزین خبر از برنامه اول بانک مرکزی یعنی احیا، ساماندهی و اصلاح بانک‌های ناتراز داد و گفت: در مرحله دوم اگر عملیات احیا و ساماندهی به نتیجه مطلوب نرسید برنامه توقف و انحلال موسسه اعتباری یا بانک را اجرا می‌کنیم. در حال حاضر به ۸ بانک برنامه اصلاحی ارائه کرده‌ایم و به طور مرتب عملکرد آن‌ها را پایش می‌کنیم و محدودیت‌هایی مثل پرداخت تسهیلات و پرداخت سود به سهامدار در نظر گرفته ایم تا به سمت کاهش ناترازی حرکت کنند. انحلال یک موسسه دیگر نیز در دستور کار است که به زودی انجام می‌شود.

ناترازی شبکه بانکی که عباسپور کارشناس اقتصادی در خصوص چیستی آن در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: به ساده‌ترین حالت ممکن ناترازی یعنی این که بانک یک سری سپرده ثبت شده دارد که سمت چپ ترازنامه را تشکیل می‌دهد و سمت راست ترازنامه، دارایی‌هایی به طور مثال وام‌های بانکی است که می‌پردازد، بانک‌ها مجبورند سود سپرده‌ها را پرداخت کنند، ولی در سمت راست ترازنامه دارایی‌ها باز نمی‌گردد که این یعنی ناترازی در شبکه بانکی شکل گرفته است.

بنگاهداری بانک‌ها به تولید صدمه می‌زند

البته که کارشناسان علاوه بر این دلایل دیگری را هم برای شکل‌گیری ناترازی بانکی مطرح می‌کنند؛ ناترازی شبکه بانکی که می‌تواند بخش‌های مختلف اقتصاد را هدف گیرد. موضوعی که به تازگی رئیس جمهور هم در خصوص آن گفت: در اصلاح نظام بانکی بنگاهداری و منجمد کردن دارایی‌ها و عدم فروش دارایی‌ها به موقع، موضوعی است که دولت دنبال می‌کند. بنگاهداری بانک‌ها به تولید صدمه می‌زند.

صدمه به تولیدی که یکی از تولیدکنندگان بخش صنعت در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان در باره آن می‌گوید: سال گذشته نیازمند تامین مالی برای ادامه تولید بودم در گام نخست به سراغ شبکه بانکی رفتم ولی آنچنان با سنگ اندازی و جملات  نبود منابع کافی مواجه شدم که ناامید بازگشتم اما بعد از مدتی مجدد به شبکه بانکی مراجعه کردم که به سبب مشکلاتی دریافت تسهیلات با عدم موفقیت مواجه شد و در نهایت برای ادامه حیات مجبور شدم کارگاه خود را کوچک کنم.

دیگر فعال اقتصادی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در بخش تولید یکی از مولفه‌های مهم توان تامین مالی از بخش های مختلف است که اگر با مشکل همراه شود تولید دچار آسیب خواهد شد‌.

آسیب به تولیدی که حجت الله فرزانی کارشناس اقتصادی در خصوص آن به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: زمانی که بخشی از منابع بانک‌ها منجمد و در بنگاهداری خلاصه شده است در حالی که یکی از رسالت‌های آن رفع نیاز خانوار و تامین تسهیلات مورد نیاز آن‌ها و بخش تولید است به تبع منابع به بخش دیگر تخصیص داده می‌شود و منابع بانک محدود می‌شود.

این کارشناس امور بانکی در ادامه اظهار کرد: منابع محدود شده بانک‌ها که می‌توانست به تولید و سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی تخصیص داده شود، اما به سوی دیگر می‌رود که این اقدام به بخش‌های تولیدی آسیب خواهد زد. بخش‌های تولیدی که میزان تسهیلات دریافتی آن‌ها متناسب با رشد تورم نخواهد بود لذا توان واحد‌های تولیدی کاهش پیدا می‌کند.

فرزانی عنوان کرد: واحد‌های تولیدی به سبب این که سرمایه در گردش کوچک تری توانستند دریافت کنند و تامین بر اساس ظرفیت عملی آن‌ها کافی نیست به ناچار ظرفیت تولید کاهش پیدا می‌کند و اگر به شکل کلی نگاه کرد در مجموع این فرآیند باطل به کل اقتصاد کشور آسیب خواهد زد به طور کلی بنگاهداری بانک‌ها توان بخش واقعی اقتصاد را در بحث رشد تولید کوچک خواهد کرد.

در ادامه هم دیگر کارشناس اقتصادی سیاوش غیبی پور در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح کرد: بنگاهداری بانک‌ها خلاف قوانین است یعنی بانک‌ها مقدار پول و اعتباری که خلق می‌کنند باید به سمت رونق تولید، خدمات و اشتغال هدایت شود. متاسفانه حداقل در یک دهه اخیر بخشی از سرمایه بانک‌ها که باید به سمت تولید تزریق می‌شود به دو طریق رفتن منابع به سمت زیر مجموعه خود بانک‌ها و دیگری بنگاهداری از مسیر اصلی خارج شده است.

این کارشناس اقتصادی در ادامه بیان کرد: در کل بنگاه‌داری بانک‌ها سبب می‌شود منابع به سمت سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال نرود و علاوه بر شکل گیری ناترازی حتی می‌تواند آن را تشدید کند؛ ناترازی شبکه بانکی که می‌تواند قلب اقتصاد و تولید کشور را دچار مشکل کند.

بنابر گفته کارشناسان، بنگاهداری بانک‌ها علاوه بر ایجاد ناترازی که ثمری جز تورم ندارد، تولید را هم با مشکل مواجه خواهد کرد؛ تولیدی که یکی از مولفه‌های یک اقتصاد پویا به شمار می‌رود.