شهابی فرد عضو هیئت مدیره و مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در برنامه میز خبر صدا و سیمای استان گفت: در سال آبی ۱۴۰۱- ۱۴۰۲، ۷۵ میلیمتر نسبت به پارسال و دراز مدت کاهش سطح آب در محدوده تالاب کجی نمکزار نهبندان را داشتیم که به طور درصدی نشان دهنده کاهش ۴۵ درصدی و بحرانی شدن وضعیت تالاب است.
او افزود: یک شبکه سنجش آب سطحی و زیرزمینی در دشت سهل آباد ایجاد کردیم که در آن خط آب ۲۷ حلقه چاه اندازه‌گیری می‌شود و بر اساس داده‌ها مشخص شده که عمق آب کمتر از ۱۰ متر است و از آنجایی که جهت جریان آب‌های زیرزمینی به سمت تالاب است، هرچه برداشت از چاه‌ها کمتر باشد ورودی آب‌ها به تالاب بیشتر شده و تالاب جان بیشتری می‌گیرد.
شهابی فرد بیان کرد: آبخوان سهل آباد از سال ۸۸ ممنوع اعلام شده، اما در طی ۲۰ سال گذشته حدود ۳ متر افت سطح آب زیرزمینی در این منطقه داشتیم که منجر به اضافه برداشت ۲۷ میلیون متر مکعبی شده است.
عضو هیئت مدیره و مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه خراسان جنوبی ادامه داد: بر اساس آمار سال ۱۴۰۰، ۱۱۸ چاه بهره‌برداری، ۱۵۰ قنات و ۱۱ چشمه در دشت سهل آباد داریم و به طور کلی ۹۵ درصد منابع آبی این منطقه برای کشاورزی و ۴ در شرب مصرف می‌شود که می‌توان گفت نجات تالاب از طریق وارد شدن به بحث کشاورزی و مدیریت برداشت آب‌ها امکان پذیر است.
او عنوان کرد: در محدوده تالاب چاه بهره‌برداری وجود ندارد و سطح آب زیرزمینی در این محدوده کمتر از ۱۰ متر و تمام چاه‌های کشاورزی فعال در این منطقه هوشمندسازی شده است و اضافه برداشت ندارد، اما چون تعداد چاه‌ها زیاد است باعث ایجاد بحران در تالاب می‌شود.
شهابی فر اظهار کرد: به همین دلیل طرح سازگاری با کم آبی تهیه و بر اساس آن مشخص شد که تالاب کجی نمکزار نهبندان ۱۲ میلیون مترمکعب بیشتر از توانش برداشت آب دارد که قرار شد تا پایان سال ۱۴۰۵، ۳ و ۲۶ دهم میلیون مترمکعب کاهش برداشت داشته باشیم که تاکنون ۲.۸ میلیون مترمکعب از این برنامه را عملیاتی کرده‌ایم و هدف بعدی از سال ۱۴۰۵ به بعد شروع می‌شود.
عضو هیئت مدیره و مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: می‌توان از اقداماتی مثل پرداخت هزینه نکاشت به کشاورزان و خریداری تعدادی چاه توسط دولت از بحران در این منطقه جلوگیری کرد و به آن جان دوباره بخشید.
حاتمی مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: تالاب کجی نمکزار نهبندان یک تالاب فصلی است که پارسال ۸۰ درصد آبگیری شد و از فصل چهارم سال به بعد به طور کامل خشک شد.
او افزود: در حوزه تالاب ۷۸ حلقه چاه فعال وجود دارد و سه حلقه چاه غیرمجاز نیز پلمب شده است که این چاه‌های فعال باید مدیریت شود و اگر بتوانیم سطح آب‌های زیرزمینی را در حد معمول نگه داریم مشکلی نخواهیم داشت.
بیشتر بخوانید
حاتمی بیان کرد: امسال ۱۵ درصد تالاب تا الان آبگیری شده و بحث گرما و تبخیر زیاد در خشک شدن آب تالاب تأثیر زیادی دارد که امیدواریم امسال با توجه به آماری که هواشناسی داده است بارندگی‌های خوبی داشته باشیم تا تالاب مجدد آبگیری شده و جان دوباره بگیرد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست خراسان جنوبی ادامه داد: ۱۶ دستگاه موظف شدند تا در برنامه مدیریت تالاب کجی نمکزار نهبندان همکاری کنند که تاکنون عملکرد اداره کل آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی قابل قبول بوده است.
ایروانی فرماندار نهبندان گفت: تالاب کجی نمکزار نهبندان با توجه به مشکلات فصلی، گرمای شدید و خشکسالی هم اکنون کاملاً تبخیر شده و فقط سطح آن رطوبت دارد که این اتفاق در سنوات گذشته هم افتاده، اما باید بر اساس برنامه مدیریت جامع تالاب که بین محیط زیست و دانشگاه بیرجند تهیه و ۱۶ دستگاه متولی مدیریت شده است رفتار کنیم که نگاه هماهنگ این دستگاه‌ها بر اساس مدیریت جامع باید باشد و خود را مکلف بدانند تا تالاب کجی نمکزار نهبندان را از بحران خارج کنیم.
او افزود: البته یک اقدام فوری با نصب کنتور‌های هوشمند در چاه‌های کشاورزی انجام شد که سطح افت آب را کنترل می‌کنیم تا بیشتر از حد نشود و همچنین جهاد کشاورزی می‌تواند کشاورزان در این منطقه را متقاعد کند تا برنامه آبیاری نوین را اجرا کنند.
ایروانی بیان کرد: به طور کلی از عمل به وظایف دستگاه‌های اجرایی در زمینه مدیریت منابع آبی تالاب کجی نمکزار نهبندان رضایت نداریم و تنها عملکرد شرکت آب منطقه‌ای را قابل قبول می‌بینیم.