نخستین کنگره ملی نوحه‌ها و نغمه‌های عاشورایی در سه بخش اصلی (نوحه سرایان برتر سال) با انتخاب پنج نوحه‌سرای برگزیده بر اساس مجموعه آثار عاشورایی، ویژه (محور‌های محتوایی) با انتخاب یک اثر در هریک از محور‌های هشت‌گانه و جنبی (نوحه کودک و نوجوان - مقالات و پایان‌نامه‌ها) با انتخاب سه اثر برگزیده ویژه‌ی کودک و نوجوان، انتخاب سه اثر علمی-پژوهشی برتر برگزار می‌شود.
در بخش اصلی نوحه‌سرایان مجموعه‌ای از آثار خود (حداقل هشت اثر و حداکثر چهارده اثر) را از میان سروده‌های سال ۱۴۰۲ به دبیرخانه ارسال و هیأت داوران در زبان فارسی سه نفر، در زبان عربی یک نفر و در زبان آذری نیز یک نفر را به عنوان نوحه‌سرای برتر سال معرفی خواهند کرد.
جوایز:
نفر اول (زبان فارسی) پنجاه میلیون تومان به همراه یک سفر عتبات
نفر دوم (زبان فارسی) چهل میلیون تومان به همراه یک سفر عتبات
نفر سوم (زبان فارسی) سی میلیون تومان به همراه یک سفر عتبات
نفر برتر زبان عربی پنجاه میلیون به همراه یک سفر عتبات
نفر برتر زبان آذری پنجاه میلیون به همراه یک سفر عتبات
در این بخش نوحه‌سرایان اقصی‌نقاط کشور نیز می‌توانند آثار خود را با گویش‌ها و لهجه‌های گوناگون بومی ایران، ارسال کنند.
محور‌های محتوایی
انتخاب یک اثر در هریک از محور‌های هشت‌گانه
از آن‌جا که نوحه با دو بال شعر و موسیقی در آسمان هنر دینی پرواز می‌کند، ظرفیت‌های فراوانی در ساختار و محتوا دارد که بسیاری آن‌ها هنوز به عرصه‌ی ظهور نرسیده‌است. دبیرخانه‌ی نخستین کنگره‌ی ملی "نوحه"، با طراحی محور‌های هشت‌گانه‌ی محتوایی، برخی از موضوعات و سوژه‌های قابل سرایش را به نوحه‌سرایان عزیز پیشنهاد داده و در هر محور جوایزی را به آثار برتر اهدا خواهد کرد.
موضوع هرکدام از محور‌ها در قالب یک مصراع ارائه می‌شود:
۱- در زیر خیمه‌اش همه یک خانواده‌ایم
۲- هیاتی‌های جوان سرباز‌های انتظار
۳- به شوق فیض شهادت شهید باید زیست
۴- با خطبه‌های روشنت تکلیف روشن می‌شود
۵- تا ابد می‌ماند قصه‌ی کوفه و شام / غیرت مرد حرم عفت اهل خیام
۶- هر خانواده هیأتی کوچک برای توست
۷- زندگی زیباست، اما در مسیر کربلا
۸- چگونه عشق همسر‌ها حماسه آفرید آن روز!
نوحه‌ی کودک و نوجوان، مقالات علمی و پژوهشی
انتخاب سه اثر برگزیده ویژه‌ی کودک و نوجوان، انتخاب سه اثر علمی-پژوهشی برتر
یک- نوحه‌ی کودک و نوجوان
هیأت‌های کودکان و نوجوانان در مدارس و مساجد و کانون‌های فرهنگی، جامعه مخاطب بسیار با اهمیت و البته مغفول در میان صاحبان آثار هنری اعم از شعر و موسیقی و نوحه است. دبیرخانه‌ی نخستین کنگره ملی نوحه با طراحی این بخش، سعی دارد تا توجه نوحه‌سرایان عزیز را به این ژانر جلب کرده و از سه اثر برتر به طور ویژه تقدیر کند.
دو- مقالات علمی و پژوهشی
علیرغم تأثیرات فرهنگی و هنری فراوان نوحه در جامعه، اهالی دانشگاه‌ها و مجامع ملی به نوحه، نگاهی علمی و تخصصی نداشته و نوحه‌سرایی را آن‌چنان که باید و شاید در محافل علمی جدی نمی‌انگارند. حال آن‌که از زوایای گوناگون ادبی، موسیقایی، جامعه‌شناسانه، مردم شناسانه، روانشناسانه، تربیتی و… می‌توان به این مهم پرداخت. در این بخش از سه اثر برتر تقدیر به عمل خواهد آمد.
گفتنی است، تا به این لحظه ۱۹۳ نفر در این کنگره شرکت و بالغ بر ۱۱۰۰ اثر به دبیرخانه ارسال شده است.
داوری آثار از این هفته آغاز و مراسم اختتامیه نیز در روز شهادت امام حسن عسگری (ع) در مجموعه برج میلاد برگزار خواهد شد.
در کنار این کنگره؛ پویش «با کدام نوحه زندگی کردی» به راه افتاده است که در این پویش ۷۲ نوحه برتر در صد سال گذشته انتخاب و به داوری مردم گذاشته شده است. علاقمندان می‌توانند با شماره‌گیری کد دستوری *۹۹۹*۱۳۳# در این پویش شرکت کنند.