منطقه ویژه اقتصادی بانه در ۱۵ کیلومتری غرب این شهر و در پنج کیلومتری مرز سیرانبند قرار دارد که مصوبه آن در اوایل دهه ۸۰ به تصویب رسید و متولی اجرای این مصوبه هم سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران است.
اوایل دهه ۹۰ ابلاغ این مصوبه انجام و سپس عملیات اجرایی آن در سال ۱۳۹۶ آغاز شد و طرح جامع این منطقه هم در ۲۹ دی ماه سال ۱۳۹۹ تایید و مورد موافقت قرار گرفت و اسفند همان سال هم با حضور مسئولان وقت کشوری به طور رسمی افتتاح شد.
بعد از این افتتاح امکان واگذاری اراضی در منطقه ویژه اقتصادی بانه به سرمایه‌گذاران مهیا شد و از مساحت ۹۴ هکتاری این منطقه، ۸۵ هکتار آن به بخش عملیاتی اختصاص پیدا کرد.
اجرای منطقه ویژه اقتصادی بانه در ۲ فاز تعریف شده است که ۳۵ هکتار از اراضی این منطقه در فاز نخست به ۸۰ قطعه زمین تقسیم و همه زیرساخت‌های مورد نیاز در آن هم مهیا و قراردادهای واگذاری آن هم به سرمایه‌گذاران منعقد شده است.
اجرای فاز دوم این منطقه هم از ابتدای سال جاری در دستور کار شرکت شهرک‌های صنعتی استان قرار گرفت و با وجود همه این فعالیت‌های انجام شده هنوز آنگونه باید و شاید شاهد استقرار واحدهای تولیدی در این منطقه نیستیم.
با وجود اینکه ظرفیت برای ایجاد واحدهای تولیدی صادرات محور در منطقه‌ای با برخورداری از توانمندی مطلوب ایجاد شده ولی سرعت بهره‌برداری از صنایع در آن بسیار اندک است که مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی کردستان و مسئولان فرمانداری بانه دلایلی هم چون تنگناهای اقتصادی، کمبود اعتبارات، عدم اطلاع رسانی و تبلیغات مطلوب از سوی سازمان متولی منطقه ویژه اقتصادی و وضعیت نامناسب جاده دسترسی را عوامل ایجاد این وضعیت اعلام کردند.
تعریفی که از مناطق ویژه اقتصادی شده شامل محدوده جغرافیایی مشخصی در مبادی ورودی و خروجی کشور است که برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی و ایجاد بستری برای فعالیت های تولیدی، صنعتی و تجاری در راستای افزایش صادرات کالا و ارائه خدمات برای حضور فعال در بازارهای منطقه‌ای و بین المللی ایجاد می شود.
تسهیل فرآیندهای تجاری و اعمال معافیت های گوناگون در تعرفه ها و عوارض گمرکی و انجام تشریفات ارزی ساده‌تر، از جمله مزایای این مناطق است.
کردستان با توجه به اینکه یکی از ظرفیت های آن داشتن ۲۷۳ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق است لذا ایجاد و توسعه مناطق ویژه اقتصادی و آزاد در آن یکی از برنامه‌های دولت‌های مختلف برای بهره‌مندی از این توانمندی بوده است.
حمیدرضا امانی مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی کردستان گفت: فاز نخست منطقه ویژه اقتصادی بانه تکمیل و عملیات عمرانی فاز دوم با اعتبار ۴۰۰ میلیارد ریال آغاز شده است و با تزریق اعتبارات مورد نیاز سرعت انجام کار هم بیشتر خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه همه تلاش خود را برای آماده سازی فاز ۲ منطقه ویژه اقتصادی بانه بکار گرفته‌ایم، اظهار کرد: در حال حاضر ۲۵ قرارداد واگذاری زمین در منطقه ویژه اقتصادی بانه با متقاضیان منعقد شده است و حدود پنج متقاضی هم شروع به ساخت و ساز واحد تولیدی خود کرده‌اند.
امانی با اشاره به اینکه در حال حاضر زمینی در این منطقه برای واگذاری وجود ندارد، افزود: در مجموع قراردادهای منعقد شده در منطقه ویژه تنها یک سرمایه گذار خارجی وجود دارد که تاکنون کار خود را آغاز نکرده است.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی کردستان در ارتباط با اینکه بعد از گذشت چند سال از واگذاری اراضی به متقاضیان هنوز واحدی در این منطقه به بهره‌برداری نرسیده است، بیان کرد: بیشتر متقاضیان مشکل تامین آورده و تسهیلات بانکی دارند و تعدادی هم با مشکلات دیگری مواجه شده‌اند و این مسائل باعث شده کار با تاخیر پیش رود.
امانی با اشاره به اینکه وضعیت ساخت و ساز واحدهای تولیدی در منطقه ویژه اقتصادی بانه رصد می شود، افزود: عملیات احداث واحدهایی که بدون دلیل موجه به تاخیر افتاده به کمیته داوری معرفی می شود تا تعیین تکلیف شود و سپس زمین های آزاد شده به سرمایه گذاران توانمند واگذار خواهد شد.
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی کردستان ادامه داد: با توجه به ظرفیت های استان و نزدیکی به مرز تعدادی از قطعات اراضی موجود در این منطقه به سرمایه گذاران خارجی اختصاص داده می شود.
محوطه منطقه ویژه هنوز آسفالت نشده است و یکی از دلایل آن به گفته مسئولان ذیربط این است که اراضی این منطقه با قیمت گذشته به فروش رفته و قرارداد آسفالت آن با نرخ سال جدید بسته می شود که مبلغ آن زیاد بوده و در این راستا نیاز به تخصیص اعتبار دارند.
به گفته امانی در منطقه ویژه اقتصادی و شهرک صنعتی بانه ۵۰۰ میلیارد ریال قرارداد اجرای پروژه‌های زیرساختی منعقد شده و بودجه سال جاری شهر بانه هم جوابگوی فعالیت‌ها و پروژه‌های بخش صنعتی نیست.
علی اصغر قنبری معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار بانه اظهار کرد: از محل اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای سال ۱۴۰۲ در سرفصل مربوط به شرکت شهرک های صنعتی برای تکمیل پست برق و تامین امکانات زیربنایی منطقه ویژه اقتصادی بانه ۲۰ میلیارد ریال پیش بینی شده است.
براساس گفته علی اصغر قنبری با وجود تکمیل فاز نخست و تامین تاسیسات مورد نیاز و واگذاری اراضی به سرمایه‌گذاران، عدم استقرار دستگاه‌های اجرایی ذیربط در سطح منطقه ویژه از جمله گمرک و استاندارد، وضعیت نامناسب جاده دسترسی به این منطقه و مشخص نبودن سازمان متولی مدیریت و نظارت بر این منطقه را از مهمترین موانع عدم فعال شدن منطقه ویژه اقتصادی بانه ذکر کرد.
همپوشانی محدوده منطقه ویژه اقتصادی با محدوده منطقه آزاد بانه-مریوان که موجب ابهام در سازوکار مدیریتی و نظارت بر فعالیت واحدهای تولیدی مستقر در منطقه ویژه شده، فقدان تعبیه سیستم دوربین های مداربسته و کیوسک نگهبانی و سایر تجهیزات مورد نیاز امدادی و اطفای حریق، نگرانی از بابت تامین امنیت تجهیزات و ماشین آلاتی که در واحدهای تولیدی نصب و مستقر خواهد شد، عدم اطلاع رسانی و تبلیغات مناسب از سوی سازمان متولی برای معرفی منطقه و جذب سرمایه گذار از دیگر دلایل اعلام شده از سوی معاون سیاسی فرماندار بانه در راستای عدم تمایل سرمایه‌گذاران به ساخت و ساز در این منطقه است.
قنبری بیان کرد: تعیین سازمان متولی توانمند، استقرار دستگاه های متولی، تامین تجهیزات ایمنی و حفاظتی مورد نیاز و ارائه بسته های تشویقی برای ترغیب و جذب سرمایه گذاران از عوامل مهم در تسریع فعال شدن منطقه ویژه خواهد بود.
سرانه زمین صنعتی در اختیار شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور به طور میانگین ۱۸ مترمربع و در کردستان این میزان ۱۱ مترمربع است، که برای افزایش آن نیاز به تامین زمین و ایجاد زیرساخت های لازم است.
رشد تولید و اهمیت به آن مستلزم اختصاص اعتبار و فراهم کردن زیرساخت های لازم است و حرکت به سمت صنعتی شدن هم نیاز به نگاه ویژه به شهرک های صنعتی دارد که گام هایی در دولت سیزدهم برای ارتقای زیرساخت های صنعتی کردستان برداشته شده است.
امید می رود با اختصاص اعتبارات بیشتر شاهد فعال شدن ظرفیت های ایجاد شده در توسعه صنعتی و رونق تولید و صادرات در منطقه باشیم.
منبع: ایرنا