استان مرکزی مهد پرورش هنرهایی است که نشانگر فرهنگ غنی این مردم بوده و به واسطه آن تبلور عینی فرهنگ اصیل، بومی، مردمی و معنوی کشورمان است، همواره معرف خصوصیات بارز و شاخص هنر و تمدن این مرز و بوم چه در داخل و چه در خارج از کشور بوده است. امروزه نیز در این استان هنرمندان و صنعتگرانی فعالیت می‌کنند که همچون گذشتگان خود بی‌ادعا در پی تعالی هنر خویش‌اند.
از گذشته‌های دور استان مرکزی به عنوان یکی از مراکز صنعتی و قطب‌های مهم در صنایع دستی به همگان معرفی شده است.
گیوه
گیوه از صنایع دستی روستای سنجان از توابع اراک است که مُهر اصالت و کیفیت آن برای دو دوره در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲ از سوی سازمان جهانی یونسکو تایید شده است و با حمایت‌های اعمال شده توانسته جایگاه مقبولی بین سایر صنایع دستی کسب کند.
گیوه نوعی پاپوش سنتی است که بخش رویه آن با الیاف پنبه‌ای بافته می‌شود و زیره آن نیز از چرم است. این گیوه سنتی، هنوز در برخی از شهرهای ایران از جمله در سنجان از توابع شهرستان اراک بافته می شود و اصالتی جهانی دارد.
براساس بررسی‌های انجام شده قدمت صنعت گیوه دوزی در استان مرکزی به دوره قاجاریه می‌رسد و هم اینک گیوه دوزان این استان در شهرهای ساوه، کمیجان، محلات، اراک و سنجان حیات هنری دارند.
عبدالله گله سنجانی، هنرمندی ۸۰ ساله است که حدود ۶۰ سال در صنعت گیوه دوزی کشور اشتغال به کار دارد و هنوز با عشق و علاقه سرشار خود، از این هنر اصیل ایرانی دست نکشیده و به دنبال انتقال آن به نسل‌های آینده است.
این هنرمند گیوه‌دوز استان مرکزی معتقد است صنایع دستی نیازمند چتر حمایت دولتی است تا بتواند در مقابل هجوم واردات بی رویه، ایستا باشد.
این هنرمند افزود: از سال ۱۳۴۲ تاکنون حدود ۶۰ سال در این حرفه فعالیت دارد.
حاج عبدالله گُله به عنوان کارآفرین اکنون برای ۲ هزار نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده است، افزود: تعدادی از هنرمندان در کارگاه تولید گیوه به تولید اشتغال دارند.
وی بیان کرد: مصالح بافت گیوه که شامل نخ است را در اختیار زنان روستاهای سنجان، گوار، گلشن آباد و رباط میل قرار می‌دهم تا در تولید این پاپوش کهن مشارکت داشته باشند.
این هنرمند گفت: اکنون هر جفت گیوه دست دوز از یک میلیون تا سه میلیون تومان قیمت دارد و از سراسر کشور سفارش کار داریم.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی گفت: گیوه یکی از پاپوش‌های قدیمی و سنتی استان مرکزی است که ریشه در عمق تاریخ این سرزمین دارد و از این پاپوش سنتی در شاهنامه نیز نام برده شده است.
قاسم کاظمی افزود: محله سنجان در شهرستان اراک از قطب‌های تولید گیوه سنتی در استان مرکزی است که بانوان این محله با اشتغال در این حرفه به معیشت خانواده کمک می‌کنند.
وی بیان کرد: روستای وفس از توابع شهرستان کمیجان استان مرکزی، منطقه دیگری از تولید گیوه به شمار می‌رود که زنان و دختران جوان با کسب مهارت لازم با قبول سفارش در تولید این هنر دست همکاری دارند.
معاون صنایع ستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی گفت: گیوه سنتی سنجان با وفس با یکدیگر متفاوت هستن گیوه سنجان با قدمت بیشتر مربوط به دوره قاجاریه شناسایی شده است.
کاظمی افزود: ۱۰ تا ۱۲ نفر در روستای سنجان در تخت‌کشی گیوه مشغول بکار هستند و ۲ هزار زن و دختر در روستاهای گوار، عظیم، فیجان و قره کهریز در تولید پاپوش گیوه مشارکت دارند.
وی بیان کرد: در تولید گیوه زنان رویه آن را با میل و قلاب می‌بافند و مردان با استفاده از چرم گاو دباغی شده رویه بافته شده را به هم می‌آجند(می‌دوزند).
معاون صنایع ستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی گفت: گیوه تولید شده به دست زنان و مردان این استان به بازار صنایع دستی کرمانشاه، قم، قزوین، لرستان و تهران ارسال می‌شود.
کاظمی با بیان اینکه، گیوه استان مرکزی در خارج از مرزها هم مورد استقبال واقع شده، افزود: ساکنان کشورهای خلیج فارس از این پاپوش سنتی ایران به ویژه استان مرکزی به سبب کیفیت مطلوب استقبال می‌کنند.
وی بیان کرد: پاپوش سنتی گیوه در استان مرکزی با نام استاد این هنر به نام حاج عبدالله گُله شناخته می‌شود که این هنرمند چیره دست به همراه خانواده در تولید و پویایی و ماندگاری این هنر دست نقش بی‌بدیل داشته است.
معاون صنایع ستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی گفت: اخیرا نمایشگاه صنایع دستی در کشور عمان به مدت یک هفته دایر شده که به علت استقبال مردم عمان، از این هنرمند خواسته شد تا یک ماه نمایشگاه را در عمان تمدید کند.
کاظمی افزود: فعالان این حوزه مطالبه خاصی ندارند زیرا مواد اولیه فراهم است و بازار فروش نیز رونق دارد و برای توسعه نیاز به تسهیلات برای این هنرمندان است.
از ۳۴۸ رشته صنایع دستی در کشور ۱۱۰ رشته آن در استان مرکزی فعال است.
منبع: ایرنا