صنعت گردشگری در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از صنایع بزرگ اقتصادی در سراسر جهان مطرح شده و سالانه درآمد قابل توجهی را برای کشورها به همراه می‌آورد.
گردشگری خوراک و غذا به عنوان بخشی از این صنعت قطعاً می‌تواند در جذب گردشگر، کسب درآمد و انتقال فرهنگ بسیار موفق عمل کند.
صنعت گردشگری غذا در ایران در حالی یکی از انواع پرطرفدار مسافرت‌ها می‌باشد که به تازگی با هدف بررسی و جستجوی غذاهای خاص و ناشناخته هر منطقه و همچنین آشنایی با فرهنگ‌های غذایی گوناگون، در بین انواع گردشگری شناخته شده است.
گردشگری غذا در دنیا در واقع نوعی از گردشگری است که امروزه در جذب توریست‌ها و گردشگران به مناطق مختلف بسیار تأثیر گذار بوده و همه افراد را با هر روشی که با غذا ارتباط داشته باشند، را شامل شده و تنها در خوردن غذا خلاصه نمی‌شود.
گردشگری غذایی با تمرکز بر مسائل فرهنگی، علاوه براینکه خاطره‌ای بیاد ماندنی برای مسافران رقم می‌زند، می‌تواند به اقتصاد بخش‌های کوچک جامعه به خصوص جامعه روستایی ایران کمک کند.
این نوع گردشگری اگر به درستی انجام پذیرد، می‌تواند با حفظ هویت به توسعه پایدار کشور هم کمک کند.
از سوی دیگر با توجه به اینکه سفر دریچه‌ای جدید از جاذبه‌ها و مکان‌های دیدنی، اقوام و آداب و رسوم مختلف، سوغات و کشف غذاهای جدید و چشیدن آنها پیش روی انسان می‌گشاید، غذا تنها یک ماده مصرفی برای سیر کردن شکم نیست، بلکه فرهنگ، آداب و رسوم مردم بومی یک منطقه را در دل خود جای داده و نوعی گردشگری غذا است.
شناسنامه دار کردن غذاهای محلی یک موضوع مهم در حوزه گردشگری
یک کارشناس حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در این زمینه گفت: شناسنامه دار کردن غذاهای محلی یکی از نکات بسیار مهم است و ثبت این نوع آثار می‌تواند فرصتهای ویژه ای در گردشگری بوجود آورد.
مجتبی میرحسینی اظهار کرد: با بیان اینکه امروزه در حوزه گردشگری، غذا یکی از مؤلفه‌های گردشگری و یکی از معیارهای سفر شده و مبحث جدیدی در حوزه گردشگری با عنوان گردشگری غذا ایجاد شده، افزود: متأسفانه کباب ایرانی به عنوان کباب ترکی معرفی و ثبت شده، براین اساس باید با ثبت غذاهای محلی و طبخ آنها در رستوران‌ها، اقامتگاه‌های بومگردی و سفره خانه‌ها، این میراث را به نسل‌های بعد منتقل کنیم.
این کارشناس با اشاره به اینکه سفره گردشگری بدون غذای محلی معنا و مفهومی ندارد، ادامه داد: سلامت ما برگرفته از غذای محلی است و امروز با توجه به صنعتی شدن شهرنشینی و گرم شدن و تغییر طبع خوراک مردم به سمت غذاهای فست فودی رفته‌ایم و غذای محلی به عنوان یک دارو برای افراد به شمار می‌رود.
برندسازی غذاهای محلی؛ جاذبه‌ای بی‌نظیر برای گسترش گردشگری
معاون گردشگری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان، گفت: غذا بخشی از میراث فرهنگی ملموس و ناملموس هر ملت بوده که متناسب با آناتومی و جغرافیای آن منطقه شکل گرفته است.
رضا گنجعلی افزود: به دلیل وجود تنوع اقلیمی، آب و هوایی، فرهنگی و اجتماعی در کشور، فهرست غذاهای ایرانی یک گنجینه مهم فرهنگی به شمار می‌آید که در این راستا سیستان و بلوچستان ۳۱ نمونه غذای محلی منطقه را با توجه به وجود غذاهای هندی، پاکستانی، عمانی و کشفیات شهر سوخته مبنی بر نُه نمونه غذا، در میراث ناملموس به ثبت رسیده است.
وی ادامه داد: در راستای برندسازی گردشگری خوراکِ سیستان و بلوچستان، اقدامات بی نظیری در دستور کار قرار دارد به گونه‌ای که در هیچ جای ایران این برندسازی وجود ندارد که غذای چند کشور در آن طبخ شود، در این زمینه گردشگران می‌توانند حدود ۴۰ نمونه غذای هندی، پاکستانی، عمانی و چند نمونه غذای پیش از تاریخ را با یک سفر به این دیار تناول کنند.
این مقام مسئول برگزاری جشنواره بین المللی غذا در سیستان و بلوچستان را اقدام مهمی برای برند سازی غذاهای استان در صنعت گردشگری دانست و گفت: این اقدام برای اولین بار در مهرماه ۱۴۰۱ در هفته گردشگری با حضور چهار کشور «مقیمهای عمانی، افغانی، هندی و پاکستانی» رقم خورد؛ امید که در راستای توسعه صنعت گردشگری غذایی این رخداد هر سال با تنوع باشکوه‌تری گسترش یابد تا به زودی شاهد برگزاری جشنواره‌های غذایی در این استان باشیم.
گنجعلی با اشاره به اینکه ارتقا رفاه و توسعه اقتصاد جوامع محلی در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار، از اهداف برگزاری این جشنواره است، بیان کرد: تنوع بخشی به جاذبه‌های گردشگری استان با تاکید بر تنوع غذایی موجود با توجه به ذائقه گردشگران داخلی و بین المللی هدف دیگر برگزاری جشنواره‌های غذایی گردشگری است.
وی ادامه داد: غذاهای یزدی، بیرجندی و کرمانی‌های مقیم در زاهدان از دیگر غذاهای این خطه به شمار می‌روند، کما اینکه از ۹ نمونه غذای کشف شده در شهر سوخته سه غذا در نمایشگاه بین‌المللی تهران توسط رئیس فدراسیون گردشگری خوراک و مدیر گردشگری داخلی وزارت خانه مطبوع رونمایی صورت گرفت و تناول غذاها توسط بازدیدکنندگان انجام شد.
معاون گردشگری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یکی از برنامه‌های مهم در دستور کار را نامگذاری یک خیابان به عنوان «خیابان غذا» در جنب خیابان امداد زاهدان کنار موزه میراث فرهنگی با تعبیه کانکس ویژه غذاهای مختلف عنوان و افزود: با توجه به اینکه بسیاری از آئین‌ها، آداب، سنت‌ها و رسوم رفته‌رفته در حال فراموشی هستند با برگزاری اینگونه برنامه‌ها حفاظت پاسدارانه از میراث ناملموس صورت خواهد گرفت که از نشستن غبار فراموشی بر میراث ماندگارمان جلوگیری خواهد کرد و راهی برای آشنایی با خوراک اقوام ایجاد می‌شود.