صادرات، نیروی محرکه توسعه اقتصادی است و مولفه ای تعیین کننده در رونق تولید و اقتصاد به شمار می رود. افزایش صادرات موجب ایجاد فرصت های جدید شغلی، رونق رشد اقتصادی و ایجاد درآمدهای مختلف می شود.
صادرات یکی از عواملی است که می‌تواند کشورها را مستقل کند چون عرضه کالاهای ساخت یک کشور در بازار جهانی و فضای اقتصاد بین‌المللی از مهمترین عوامل توسعه است.
نقش صادرات در این خصوص به اندازه‌ای مهم است که بسیاری از کارشناسان، صادرات را تنها مسیر پیش روی یک کشور برای موفقیت در بازار جهانی می‌دانند.
صادرات عامل مهم ارتقای کیفیت محصولات تولیدی است و زمینه رقابت پذیری آنها را نیز فراهم می کند و تولیدکنندگان تلاش می کنند برای رقابت در بازار جهانی، روند تولید و بهره وری را ارتقا بدهند.
در استان زنجان واحدهای تولیدی متعددی، محصولات تولیدی خود را به خارج از کشور صادر می کنند و طی چند سال اخیر روند صادرات نیز شیب صعودی به خود گرفته است؛ با این حال میزان صادرات استان متناسب با ظرفیت های تولیدی موجود در استان نیست و جا دارد رقم صادرات استان بیش از پیش افزایش داشته باشد.
تنوع سبد محصولات، گام مهم در توسعه صادرات
مدیرکل گمرک استان زنجان با بیان اینکه تنوع دادن به سبد صادراتی استان از رویکردهای مهم است، گفت: تحقق این مهم مستلزم بهبود فضای کلی کسب و کار و ارتقای وضعیت شرکت های تولیدی است تا در سایه افزایش تولیدات، بازارهای جدید صادراتی نیز محقق شود.
زین‌العابدین گنج خانلو به نقش مهم سرمایه گذاری های جدید و حرکت به سمت تولید محصولات صادرات محور اشاره کرد و ادامه داد: ما در مجموعه گمرک استان زنجان با شرکت ها و کارخانه هایی که تولید محصول جدید دارند، جلسه ها و دیدارهایی را برای فراهم کردن زمینه های صادرات برگزار کردیم.
تنوع بخشیدن به محصولات مستلزم بهبود فضای کلی کسب و کار و ارتقای وضعیت شرکت های تولیدی است تا در سایه افزایش تولیدات، بازارهای جدید صادراتی نیز محقق شود.وی افزود: شرکت ها راغب به صادرات محصولات هستند ولی شمار آنها کافی نیست.
مدیرکل گمرک استان زنجان به صادرات بالغ بر ۶۰۰ میلیون دلاری کالاها از این گمرک اشاره کرد و گفت: بر اساس آخرین رتبه بندی گمرکات کشور، گمرک زنجان به لحاظ ارزش کالاهای صادراتی رتبه ۱۶ را در بین ۱۰۰ گمرک کشور به خود اختصاص داده است.
گنج خانلو با بیان اینکه حدود ۱۰ درصد از صادرات استان از گمرکات خارج از استان صادر می شود، خاطرنشان کرد: انتخاب یک گمرک برای صادر کردن محصول به شرایط حمل و نقل و کشور مقصد بستگی دارد و نمی توان تاجر یا واحد تولید کننده ای را مجبور کرد تا از گمرک خاصی کار صادرات را انجام دهد.
وی افزود: در گمرک زنجان تسهیلات لازم برای صادرکنندگان در نظر گرفته ایم ولی در نهایت این صادرکنندگان هستند که مولفه های مختلف را محاسبه و بر اساس آن عمل می کنند.
گنج خانلو با بیان اینکه مجموعه مدیریت اجرایی استان پیگیر جذب سرمایه گذاری های جدید در زمینه های مختلف در استان است، گفت: جذب سرمایه گذاری، مبنای رونق اقتصادی و تولیدی است که این موضوع نیز به نوبه خود علاوه بر پوشش نیازهای داخلی منجر به توسعه صادرات خواهد شد.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان گفت: سال گذشته میزان صادرات استان ۴۹۱ میلیون دلار هدفگذاری شده بود که میزان صادرات تحقق یافته به ۵۷۰ میلیون دلار رسید؛ برای امسال به دلیل اختلاف برآوردهایی که بین صمت، اتاق بازرگانی و اتحادیه صادرکنندگان استان وجود دارد، تاکنون عدد مشخصی برای هدفگذاری میزان صادرات استان تعیین نشده است.
مجید گلشنی منفرد افزود: موضع ما این است که وقتی هدف صادرات را پایین در نظر می گیریم و در عمل بالاتر از آن رقم هدفگذاری شده محقق می شود، باید عدد هدفگذاری سال بعد بالاتر برود.
این مسوول گفت: الان ۲ سال است که میزان صادرات تحقق یافته استان ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار بالاتر از میزان هدفگذاری است.
موضع ما این است که وقتی هدف صادرات را پایین در نظر می گیریم و در عمل بالاتر از آن رقم هدفگذاری محقق می شود، باید عدد هدفگذاری سال بعد بالاتر برود. الان ۲ سال است که میزان صادرات تحقق یافته استان ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار بالاتر از میزان هدفگذاری شده است.
وی ادامه داد: میزان صادرات استان در سال ۱۴۰۰ بیش از ۵۴۰ میلیون دلار بود ولی برای سال ۱۴۰۱ هدفگذاری رقم ۴۹۱ میلیون دلار تعیین شد در حالی که رقم هدفگذاری شده باید سال به سال با توجه به میزان تحقق بالاتر برود.
گلشنی منفرد خاطرنشان کرد: این نوع هدفگذاری ها معمولا برای این است که مدیران ادعا کنند چقدر خوب کار کردند و برنامه ها بالاتر از هدفگذاری ها محقق شده درحالی که ادعای ما این است که هدفگذاری میزان صادرات استان حداقل باید رقم ۶۵۰ میلیون دلار باشد چون رقم های کمتر در سال پیش محقق شده است.
وی تصریح کرد: فلسفه هدفگذاری این است که مجموعه ها را به تحرک و تلاش وادار کند.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان همچنین یکی از چالش های مهم پیش روی صادرات در زنجان را برندسازی عنوان کرد و گفت: ما تاجران قوی که بتوانند کار بازرگانی را به صورت برندسازی انجام دهند، کم داریم و باید برای جبران این خلاء تلاش کنیم.
گلشنی منفرد افزود: صادرات در استان زنجان بیشتر تولید محور است یعنی تولیدکنندگان خودشان صادرکننده شده اند.
وی خاطرنشان کرد: نیازمند صادرکنندگانی در استان هستیم که ممکن است تولید کننده هم نباشند ولی در کار صادرات، حرفه ای و تخصصی عمل می کنند.
گلشنی منفرد افزود: اگر صادرکنندگان خبره و بازرگانان ویژه در استان داشته باشیم با سهولت بیشتری می توانیم برای محصولات تولیدی صنعتی و کشاورزی بازار مناسب پیدا کنیم.
سهم ۱.۲ درصدی استان زنجان از میزان صادرات کشور
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان با بیان اینکه عمده اقلام صادراتی زنجان شامل شمش روی، ترانسفورماتور، پروفیل و مفتول مسی بوده که به بیش از ۳۵ کشور صادر می شود، گفت: بر اساس آمار سازمان توسعه تجارت ایران، سهم استان زنجان از میزان صادرات کشور به میزان ۱.۲ درصد است.
مهدی رنگ رونا افزود: خوشبختانه وضعیت صادرات ما بر اساس برنامه‌ریزی که از سالهای گذشته صورت گرفته روند رو به رشدی را تجربه کرده است که باید آن را حفظ و در راستای افزایش آن از لحاظ ارزش آوری و صادرات کالای با ارزش افزوده بالاتر تلاش کنیم.
وی اظهار کرد: طی چند سال گذشته برنامه صادراتی استان در قالب نقشه راه تجارت خارجی تدوین شده بود که این نقشه هر ساله نیازمند اصلاح و به روز رسانی با توجه به وضعیت همان سال است.
بر اساس آمار سازمان توسعه تجارت ایران، سهم استان زنجان از میزان صادرات کشور به میزان ۱.۲ درصد است.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان با بیان اینکه در آن نقشه راه به صورت کامل کشورهای جدید صادراتی با توجه به ظرفیت و پتانسیلی که در استان وجود دارد دیده شده است تا در راستای عملیاتی کردن آن گام برداشته شود، افزود: شیوع کرونا و بسته بودن مرزها و محدودیت ها و ممنوعیت ها در کشورهای هدف صادراتی طی چند سال گذشته روند عملیاتی کردن نقشه راه را کند کرد که خوشبختانه در حال حاضر این موارد بسیار کاهش یافته و صادرات روند خود را ادامه می دهد.
وی با بیان اینکه شناسایی بازارهای هدف صادراتی افزون بر افزایش میزان صادرات می‌تواند صادرکنندگان جدیدی را معرفی و کالاهای بالقوه را در بازارهای جدید شناسایی کند و در میزان افزایش صادرات استان نقش آفرین باشد، خاطرنشان کرد: برخی از کالاهای خاص ما به صورت سنتی به کشورهای خاص صادر می شود که باید تلاش شود تا کالاهای جدیدی که ظرفیت حضور در بازارهای جدید را دارند شناسایی شوند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان گفت: این مهم نیازمند برنامه‌ریزی دقیقی است که در ابتدا کالاها باید مشخص و به صادرکنندگان و تولیدکنندگان آن محصول کمک شود تا در بازار جدید حضور پیدا کنند.
وی گفت: در این راستا یکی از برنامه های اتحادیه در سال جاری اضافه کردن کالاهای جدید صادراتی به سبد کالایی صادرات استان و در کنار آن معرفی واحدهای جدید صادراتی نیز به بازارهای صادرات استان است.
به اعتقاد صاحب نظران و کارشناسان، افزایش صادرات موجب ایجاد فرصت های جدید شغلی، رونق رشد اقتصادی و ایجاد درآمدهای مختلف می شود.
استان زنجان ظرفیت های زیادی در حوزه تولید کالاها و محصولات مختلف دارد که می توان با تنوع بخشی به سبد تولیدی استان و هدفگذاری مطلوب صادراتی نسبت به توسعه صادرات استان اقدام کرد.