خراسان شمالی از قطب‌های اصلی دامپروری کشور است و در این استان ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد دامی نگهداری و پرورش داده می‌شود که ۶۰۰ هزار راس از آن مربوط به دام‌های عشایر است.
کثرت دام در این خطه موجب افزایش گرایش مردم به لبنیات طبیعی و فله‌ای شده است و به تناسب آن بیماری‌های مشترک انسان و حیوان در فصل تابستان شیوع می‌یابد و تب مالت یا بروسلوز از جمله این بیماری‌ها است که می‌تواند از طریق شیر و محصولات لبنی آلوده به انسان منتقل شود.
کارشناسان علت بالا بودن میزان شیوع تب مالت در خراسان شمالی را رغبت مردم به مصرف لبنیات فله‌ای عنوان کرده‌اند، ولی نکته قابل تامل این است که افزایش قیمت شیر رابطه معناداری با افزایش تب و ملت دارد چرا که قیمت لبنیات سنتی همواره از لبنیات سنتی پایین‌تر است.
بر اساس آمار رسمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی؛ سال گذشته ۴۲۱ نفر و در سال ما قبل آن ۴۴۹ نفر در استان به تب مالت مبتلا شدند که این آمار نگران کننده است و باید در این زمینه چاره اندیشی شود و با برنامه ریزی و نظارت درست آن را تعدیل کرد.
تب این بیماری در شهرستان‌های فاروج و شیروان بیش از سایر نقاط دیگر سرکشی می‌کند و راسته خیابان ورودی شهر فاروج پر از مغازه‌های لبنیاتی است که از هر مدل لبنیات در آن یافت می‌شود و کمتر کسی می‌تواند از خرید این همه لبنیات تازه خودداری کند غافل از اینکه همین خوشمزه‌های اغلب سفیدرنگ خطر بزرگی است بیخ گوش مردمی که بدلیل قیمت پایین به سمت آن‌ها رو می‌آورند.
دامپزشکی خراسان شمالی در این خصوص هشدار داده است که شناسایی کانون‌ها و موارد ابتلا به بیماری تب مالت در جمعیت دامی این استان افزایش یافته است و در ایام عید قربان خطر این بیماری نیز تشدید می‌شود.
به گفته کارشناسان تب مالت از طریق لبنیات به انسان سرایت می‌کند و دام مبتلا به این بیماری هر چه سریعتر باید کشتار شود تا لبنیات آن به مصرف نرسد و نکته قابل تامل این است که دامداران در مقابل این موضوع مقاومت می‌کنند و اجازه کشتار دام را نمی‌دهند.
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره کل دامپزشکی خراسان شمالی در این خصوص گفت: دام مبتلا به تب مالت باید کشتار شود، اما برخی دامداران در این زمینه مقاومت کرده و از آن امتناع می‌کنند که این امر یکی از دغدغه‌های ما است و دامداران متخلف در این زمینه به مراجع قضایی معرفی می‌شود.
حسن قاسمی فرد با اشاره به افزایش کانون بیماری تب مالت در جمعیت دامی استان افزود: شیوع بین گله‌ای بیماری تب مالت (بروسلوز) در جمعیت دامی استان در سال ۹۴و ۹۵ به میزان ۲۴.۸ درصد بود و در داخل گله ۴.۵ درصد ثبت شد، اما در نیمه دوم اسفندماه پارسال و نیمه اول فروردین امسال شیوع بین گله‌ای این بیماری از ۲۴.۸ درصد به ۳۷.۶ درصد رسید و شیوع داخل گله‌ای هم از ۴.۵ درصد به ۶.۷ درصد افزایش یافت.
وی تصریح کرد: از سال ۹۸ و با اجباری شدن بیمه دام، دامپزشکی غرامتی برای کشتار دام آلوده به تب مالت پرداخت نمی‌کند از این رو برخی از دامداران رغبتی به کشتار دام ندارند.
مهمترین راه جلوگیری از بروز بیماری تب مالت واکسیناسیون دام است، اما در این میان، نبود پوشش ۱۰۰ درصدی واکسیناسیون دام هم از علت‌های افزایش شیوع این بیماری عنوان شده است.
دامپزشکی خراسان شمالی اعلام کرده است که تمامی جمعیت دامی مشمول طرح مایه کوبی، علیه این بیماری واکسینه می‌شوند و زیر پوشش قرار می‌گیرند. البته مشکل و موضوع مهم‌تر کمبود اعتبار برای کنترل این بیماری است.
مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی در این خصوص گفت: راهکار مهم برای کنترل تب مالت و یا بروسلوز، حذف دام مبتلا به این بیماری است، اما در این زمینه اعتبار برای پرداخت غرامت به دامدار وجود ندارد و دامدار هم راغب به کشتار دام خود نیست.
حمید رمضانی اظهار کرد: غرامت دامدار تنها از طریق بیمه پرداخت می‌شود، اما بیشتر دام‌های استان بیمه نیستند و این امر مشکل و چالش ما برای کنترل بیماری تب مالت است و اگر تمامی جمعیت دامی استان بیمه شوند دغدغه‌ها برای کنترل این بیماری رفع می‌شود.
وی درباره مایه کوبی دام‌ها علیه تب مالت گفت: سالانه ۲۰ تا ۲۳ درصد از جمعیت دام سبک و ۵۰ درصد از جمعیت دام سنگین علیه این بیماری واکسینه می‌شوند که البته این ارقام معادل تمامی جمعیت دامی مشمول طرح واکسیناسیون علیه این بیماری است.
وی با اشاره به اینکه برای کنترل بیماری تب مالت دام سنگین علاوه بر واکسیناسیون، انجام تست مراقبت هم باید در جمعیت دامی انجام شود گفت: برای مقابله با این بیماری و جلوگیری از شیوع آن، باید تست مراقبت و کشتار دام مبتلا انجام شود که در این زمینه تست مراقبت در واحد‌های دامداری صنعتی در اولویت قرار دارد.
مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی گفت: در سه ماهه امسال ۱۰ هزار و ۷۴۰ مورد خونگیری برای انجام تست از دام‌های صنعتی انجام شده است که میزان ابتلا بسیار پایین است.
بیماری تب‌مالت یا بروسلوز که در حیوانات به نام سقط جنین واگیر مرسوم است به عنوان یکی از مهمترین بیماری‌های مشترک انسان و دام محسوب می‌شود.
این بیماری در تمام فصول سال وجود دارد، اما در بهار و پاییز یعنی زمان زایش و شیردهی دام‌ها بیشتر دیده می‌شود.
این بیماری همواره از ۲ بعد اقتصادی و بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است. دام‌های مبتلا به بروسلوز، معمولا در اولین دوره آبستنی سقط جنین نموده و در هنگام سقط و تا مدتی پس از آن، با دفع ترشحات به شدت آلوده رحمی، باعث آلودگی محیط، مزارع و مراتع می‌شوند که این موضوع خود زمینه آلودگی را برای سایر حیوانات گله و نیز انسان فراهم می‌سازد. دفع دوره‌ایِ باکتری عامل بیماری (گونه‌های باکتری بروسلا) از طریق شیر حیوانات و ترشحات رحمی در دام‌های فاقد علائم بالینی مخاطرات فراوانی را برای سایر دام‌ها و نیز انسان در بر دارد.
دوره نهفتگی بیماری (فاصله‌ی زمانی تماس با منبع عفونت تا بروز علایم) اغلب بین ۱ تا ۳ هفته و گاهی تا ۶ ماه طول می‌کشد. براساس شدت بیماری، علایم به سه شکل حاد، تحت حاد و مزمن بروز می‌کند.
در استان خراسان شمالی ۲ میلیون و ۱۲ هزار راس دام سبک شامل گوسفند و بز، ۷۹ هزار راس دام سنگین از جمله گاو و گوساله، ۲ هزار و ۴۰۰ نفر شتر وجود دارد که سالانه ۲۲۱ هزار و ۱۱۸ تن انواع محصول از جمله گوشت قرمز، گوشت مرغ، شیر، عسل و تخم مرغ تولید می‌شود.
ایرنا