دو هفته پیش بود که ۳ پیامرسان بله، ایتا و سروش از ساعت ۱۸ از دسترس خارج شدند و پس از گذشت چند ساعت مجددا در دسترس کاربران قرار گرفتند. طبق اعلام وزارت ارتباطات قطع شدن برق دیتاسنتر این سه پیامرسان که همگی در یک محل قرار داشتند باعث بروز این اتقاق شد. اما این خبر با واکنش‌های بسیاری از سوی کاربران پیامرسانهای داخلی مواجه شد برخی از کارشناسان حوزه ارتباطات نیز نسبت به این اتفاق انتقاد داشتند.
در سال ۹۹ خبری از سوی سجاد بنابی نایب رئیس هیئت مدیره شرکت زیر ساخت وقت، مبنی بر هزینه ۴۰۰ میلیارد تومانی برای ساخت مراکز داده اختصاصی پیامرسانهای داخلی منتشر شد و طبق گفته وی برای این پیامرسانها ۵۰۰ سرور قدرتمند نیز در نظر گرفته شده بود تا نیاز کاربران پاسخ داده شود. اما از دسترس خارج شدن ناگهانی پیامرسانها از نیاز به توجه بیشتر به توسعه این حوزه می‌دهد.
در همین راستا «سهراب آغ بیات»، معاون فنی مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت به برخی سوالات در رابطه با وضعیت دیتاسنتر پیامرسانها و عواملی که باعث از دسترس خارج شدن پیامرسانها در چند روز گذشته شده بود، پاسخ داد که در ادامه می‌خوانید:
کدام ارگان مسئول تامین زیر ساخت‌های فنی دیتاسنتر‌ها است؟ از سال ۹۹ که آقای بنابی خبر از هزینه ۴۰۰ میلیارد تومانی برای توسعه زیر ساخت پیام رسان‌های داخلی را داده بود آیا افزایش سرور یا توسعه زیر ساخت برای پیامرسانها را داشتیم؟
آغ بیات: براساس سیاست‌های ابلاغی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تامین نیازمندی‌های پیام رسان‌ها بر عهده شرکت ارتباطات زیرساخت قرارگرفته و تامین دیتا سنتر‌های مربوطه نیز برعهده شرکت ارتباطات زیرساخت گذاشته شده است. از ایتدای راه اندازی و به ویژه در دولت سیزدهم افزایش ۱۰۰ تعداد سرور‌ها و بطور متناسب، توسعه‌ی زیرساخت‌های ارتباطی اجرایی شده؛ ضمن اینکه موضوع مهاجرت به خدمات ابری نیز با جدیت در دستور کار شرکت ارتباطات زیرساخت قرارگرفته است.
علت قطع شدن پیامرسانها قطعی برق در یکی از مراکز دیتاسنتر اعلام شده بود، آیا صرفا یک ژنراتور تامین برق این دیتا سنتر را بر عهده دارد چرا که به طور معمول دیتا سنتر مربوط به پیام رسان‌ها باید برق خود را به کمک دو ژنراتور تامین کنند تا در صورت از دست رفتن ژنراتور اول، ژنراتور دوم وارد مدار شود، علاوه بر این برق اضطراری برای تامین منبع انرژی مراکز داده در نظر گرفته نشده است؟
آغ بیات: به دلیل قطع برق شهر، پروتکل‌های فنی در این مرکز پیش‌بینی شده بود و سیستم‌های برق اضطراری آن فعال شد. لیکن به دلیل مشکل در بخشی از تجهیزات آن، برای دقایقی برق سرور‌ها قطع شد. به طور دقیق تر، عملکرد نامناسب یکی از دیزل ژنراتور‌ها باعث بروز اختلال در تامین پاور مصرفی سرور‌ها گردیده است. همین اختلال منجر به از دسترس خارج شدن سرویس‌های داخلی شد. همیشه پیش‌بینی اختلال در شبکه برق وجود دارد، اما به دلیل طولانی شدن این اختلال، تجهیزات تامین کننده برق به درستی وارد مدار نشدند که همین مساله دقایقی تامین برق مرکز داده را با مشکل روبرو کرد.
علاوه بر این، اختلال در سیستم برق اتفاق نادری نیست و بار‌ها سرویس‌های جهانی و حتی پیامرسانهای خارجی نیز با چنین مشکلاتی روبرو بوده‌اند. در نظر گرفتن افزونگیها، احتمال بروز اختلال کم می‌کند، ولی آن را به صفر نمی‌رساند. در این مورد از ابتدای راه اندازی منابع لازم بطور ۱+۲ تامین شده‌اند.
آیا بهتر نیست زیر ساخت خدمات پایه کاربردی در چند دیتا سنتر مختلف راه اندازی شوند؟ چرا تاکنون فکری به حال این موضوع نشده است؟
آغ‌بیات: یکی از برنامه‌های شرکت زیرساخت تامین مراکز داده پشتیبان است. طبیعتا بایستی علاوه بر تجهیز مراکز فعلی برای مراکز پشتیبان نیز برنامه‌ریزی کنیم. این مساله در دستور کار شرکت زیرساخت قرار داشت و مقدمات آن در حال انجام بود که با توجه به تجربه اختلال اخیر اهمیت این مساله دوچندان شد و پیش‌بینی می‌کنیم به سرعت این مرکز پشتیبان نیز تامین شود. لازم به ذکر است انجام این کار بطور طبیعی نیازمند تامین کلیه منابع مربوطه است. علی رغم محدودیت‌های تامین منابع، با جدیت بدنبال تحقق این موضوع بوده ایم. تسریع در اجرای مراکز قطب داده با توجه به توزیع جغرافیایی آن‌ها، می‌تواند در ایجاد پایداری سرویس‌های از این دست بسیار موثر باشد.
با وجود این اتفاق آیا برای تکرار مجدد آن تدبیری اندیشیده شده است؟ این راهکار شامل چه مواردی می‌شود؟
آغ بیات: سرویس پایدار نیازمند چرخه‌ای از اقدامات فنی بوده و زنجیره‌ای از دستگاه‌ها باید برای فراهم شدن آن ایفای نقش کنند. تامین مراکز پشتیبان، افزایش تجهیزات و زیرساخت‌های مورد نیاز، بخشی از این اقدامات است که در دستور کار قرار دارد و تلاش داریم با سرعت بیشتری آن را تامین کنیم. در کنار این اقدامات، نیازمند تقویت توان فنی در بخش‌های دیگر هستیم. برخی پیامرسانها از توان فنی خوبی برخوردار هستند و به سرعت توانستند مجدد سرویس خود را راه اندازی کنند، اما در برخی موارد شاهد کندی در راه‌اندازی بودیم.
در محیط کلان شرکت ارتباطات زیرساخت ذینفعان با اهمیت و تاثیرگذار زیادی هستند که درصورت عدم ایفای نقش مناسب و به موقع، بر خروجی‌های مورد انتظار ما تاثیرگذار خواهند بود.. علی رغم تمام محدودیت‌های پیش رو از تحریم‌های ظالمانه تا محدودیت‌های منابع مالی، در سطوح کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت پیشگیری از حوادث مشابه در دست پیگیری می‌باشند. به هر حال از تامین دیماند مورد نیاز برق شهری تا اصلاح دستورالعمل‌های اجرایی برای کارشناسان مربوطه طیف وسیعی از فعالیت‌ها را شامل می‌شوند که در سه سطح مورد اشاره در دست پیگیری هستند. ما در شرکت زیرساخت از توان خود برای تقویت سرویس‌های داخلی استفاده خواهیم کرد تا به حد مطلوبی برسند.
لازم به ذکر است به طور کلی در چند سال اخیر برای توسعه پیامرسانهای داخلی تلاش‌هایی انجام شده است، اما این پیامرسانها همچنان با اختلالاتی نظیر کندی، قطع و وصل شدن و در برخی موارد مانند موضوع قطع شدن برق با مشکل از دسترس خارج شدن مواجه هستند. با توجه به مصوبه سال ۹۶ شورای عالی فضای مجازی وزارت ارتباطات مسئول اصلی توسعه پیامرسانهای داخلی است و انتظار می‌رود این وزارت خانه توجه بیشتری به توسعه پیامرسانها داشته باشد.
منبع: فارس