درختان قطع میشوند، یکی پس از دیگری فرقی نمیکند باغ باشد، جنگل و یا خودرُو طبیعی، گذری در طبیعت، باغات و مناطق جنگلی این استان صحنههای غم انگیزی را مقابل چشمتان ترسیم میکند که در آن درختان سر بر زمین گذاشته و یکی یکی قطع شده و تنها کنده آنها باقی مانده است.
چه منظره تاسف باری! طبیعتی که انواع درختان را در خود جای داده بود امروز کم کم به زمین بایری تبدیل میشود.
قاچاق چوب در این دیار تنها به درختان خاص خلاصه نمیشود بلکه تیشه سودجویان در اطراف شهرها و محدوده داخل شهر در سایه بی برنامگیها و سیاست غلط بر پیکر درختان میوه هم که زده میشود تا جای آنها ویلاهای رنگارنگ سبز شود گواه روشن این ادعا، نابودی باغ گردو در یکی از مناطق اطراف ارومیه است باغی با درختان تنومند که میوه آن معروف و مشهور بود، اما بیرحمانه یکی پس از دیگری قطع شد حتی کندهها نیز از زمین در آورده شدند تا فضایی که شباهتی به پارک ندارد، جایگزین آن شود.
گویی قصه تلخ غارت باغها و قطع درختان در این دیار پایانی ندارد و هر شبانه روز داغی بر دل طبیعت گذاشته میشود و در خفا و آشکار کامیونها درختان قطع شده را به مقاصد مورد نظر حمل میکنند تا با فروش آنها به سودهای کلان دست یابند.
تاراج درختان نگرای مردم شهر و روستا را در پی دارد چه بسا در مناطق روستایی این نگرانی بیشتر است چنانکه گوش سپردن به صحبت روستاییان و باغداران حقایق زیادی را آشکار میکند.
کشاورزی در روستاهای اطراف ارومیه خود را یحیی معرفی و در حالیکه تکههای درختان قطع شده را جمع میکند، میگوید: سودجویان و قاچاقچیان بدجوری دوره افتادهاند آنها به تکههای بازمانده درختان هم رحم نمیکنند.
وی ادامه میدهد: صدای اره برقی و تیشه در طبیعت این منطقه، شب و روز نمیشناسد برخی صاحبان باغها فریب پول اندک را خورده و درختان خود را میفروشند، سودجویان نیز با ولع تمام آنها را قطعه قطعه کرده و راهی نقاط نامعلوم میکنند.
قاتلان درختان حتی در گذر از کنار منازل و باغات نیز چشم طمع به طعمه (درختان) خود دوخته و به اصرار خواهان خرید و قطع آنها هستند.
این کشاورز ادامه داد: در سالهای اخیر غارت درختان شتاب بیشتری به خود گرفته و برای سودجویان فرقی نمیکند نوع آن چه باشد البته درختانی که در صنایع کاربرد دارند مشتری بیشتری دارند.
صدای اره برقی یک روز در باغات، روزی دیگر در طبیعت و روزی در جنگل شنیده میشود و این صدای غم انگیز، نگرانی و ترس را در میان مردم بویژه طبیعت دوستان بیشتر میکند.
یحیی گفت: قطع بی رویه درختان آینده غم انگیزی برای طبیعت رقم میزند و میتوان گفت آبادی و سرسبزی را از بین برده و کویر و برهوت که هیچ چشمی را خیره نمیکند، ارمغان میآورد.
این کشاورز اظهار کرد: درختان قطع میشوند و پس از مدتی تبدیل ویلاهای لوکس در آنها ساخته میشود.
وی افزود: روزگاری درختانی با شاخههای درهم تنیده مسیر رهگذاران در کوچه پس کوچههای روستا را مزین و زیبایی طبیعت را دو چندان میکرد، اما امروز آرام آرام درختان فرو میافتند و جایشان را به ویلاهای مد روز میدهند.
منبت کار برجسته استان آذربایجان غربی و دارنده مهر اصالت یونسکو نیز با بیان اینکه چوب از مواد اولیه مهم هنر منبت کاری و چوبی است که در سالهای اخیر با افزایش قیمت مواجه و مشکلات فعالان این صنعت را مضاعف کرده است، گفت: چوبی که استفاده میکنیم بیشتر مربوط به درخت گردو است.
جواد درویش زاده ادامه داد: درخت گردو نه تنها در ایران بلکه در دنیا کاربردهای زیادی دارد و بیشتر از آن در ساخت قنداق تفنگ استفاده میکنند در اینجا نیز کارگاههایی وجود دارد که اقدام به خرید این نوع درختان کرده و بصورت «شمش قنداق» برای ساخت قنداق اسلحه به کشورهای دیگر قاچاق میکنند.
وی افزود: ۱۵ تا ۲۰ سال است که این روند ادامه دارد و کارگاهها با سرمایه و ابزاری که در اختیار دارند قسمتهای خوب چوب را برای ساخت قنداق اسلحه از تنه جدا کرده و برای کسب سود بیشتر قاچاق میکنند.
این منبت کار برجسته با بیان اینکه هنرهای چوبی کارش با چوب گره خورده و یکی از مواد اولیه مهم آن است، یادآور شد: قطع درختان و قاچاق چوب متاسفانه در حال افزایش است و باید مسوولان امر در این خصوص تدابیری اتخاذ کنند.
درویش زاده گفت: در گذشته درختان کهنسال یا بزرگ در ریشههای خود جوشهایی داشتند که در هنرهای چوبی و منبت کاری میتوانستیم آن قسمت درخت را بصورت لایه لایه جدا کرده و وسایل زیبایی از آن خلق کنیم، ولی امروز سودجویان اجازه نمیدهند درخت کهنسال شود و در همان جوانی آن را با هدف کسب سود بیشتر، قطع میکنند.
جانشین یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی و کارشناس ارشد جنگل با بیان اینکه جلوگیری از تخریب اراضی به هرشکل اعم از شخم زدن، چرای غیرمجاز، قطع اشجار، قاچاق محصولات جنگلی و مرتعی از جمله وظایف یگان حفاظت است، گفت: در سال گذشته بیش از ۲ هزار و ۸۱۱ فقره به مساحت یک هزار و ۸۷۵ هکتار به جرم تخریب و تصرف اراضی ملی و زراعی اعلام جرم شد.
حسین شهابی پور با بیان اینکه در این مدت ۲ هزار و ۵۹۲ هکتار اراضی نیز تصرف شده توسط مردم و متخلفان نیز خلع ید شد، ادامه داد: پارسال ۲۲ فقره کشف چوب آلات به حجم ۳۳ مترمکعب و بیش از ۱۱۰ فقره پرونده تخلف قطع اشجار و بوته کنی در شهرهای ۲۰ گانه استان تشکیل شد.
جانشین فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی افزود: بیشترین قاچاق چوب، مربوط به شهرستانهای شاهین دژ، سردشت، پلدشت، میاندوآب و بوکان است البته در شهرهای مهاباد، پیرانشهر و اشنویه هم قاچاق چوب صورت میگیرد.
شهابی پور با بیان اینکه درختان بید، گردو، بلوط و گردوی جنگلی بیشترین درختانی هستند که قاچاق میشوند، افزود:، چون این درختان مرغوب هستند و در دکوراسیون مورد استفاده قرار میگیرد و همچنین بازار پسند هستند مورد طمع قاچاقچیان قرار میگیرند.
وی ادامه داد: چون استان ما قطب تولید صنوبر کشور است مردم بیشتر در زمینهای خود میکارند و از این استان به استانهای دیگر میبرند و این کار ما را سختتر میکند تا در مبادی ورودی و خروجی گشتهای کنترل در کنار عوامل انتظامی به مقابله با قاچاق چوب مبادرت کنند.
جانشین فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی اظهار کرد: چوب این منطقه بازار پسند است و عموما در داخل کشور به استانهای دیگر قاچاق میشود.
کارشناس ارشد جنگل افزود: سیاست ما بر این است که به جای قاچاق چوب، مردم به زراعت چوب آلات از جمله زراعت چوب صنبوبر تشویق کنیم تا از درآمد آن بهرهمند شوند و ما نیز اقدام به خرید تضمینی محصول آنها میکنیم و درآمد خوبی هم عاید کشاورزان میشود.
شهابی پور از مردم، دوستداران طبیعت و سازمانهای مردم نهاد خواست هرگونه قطع اشجار، تخریب اراضی ملی را به سامانه گویای «۱۵۰۴ و سامانه ۱۳۹» گزارش دهند تا همکاران ما در اسرع وقت در محل مورد نظر حاضر و جلوی تخریب را بگیرند.
جانشین یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی ادامه داد: آمار سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ در حوزه قاچاق چوب و قطع درختان کاهش نشان میدهد و این کاهش در سایه یکسری اقدامات در قالب برنامههای حفاظتی صورت گرفته است.
وی به استفاده از توان «همیاران طبیعت» یا علاقمندان کمک به طبیعت اشاره کرد و گفت: کسانی که علاقمند کمک به طبیعت هستند یا میخواهند همیار طبیعت باشند میتوانند به سامانه همیاری طبیعت مراجعه و ثبت نام کنند پس از ثبت نام آنها و بررسی صورت گرفته کارت همیاری طبیعت برای شان صادر میشود.
شهابی پور افزود: همیاران طبیعت در مناطق بحرانی و نیمه بحرانی که شناسایی شدهاند در قالب تیمهای ۱۰ و ۱۱ نفره تقسیم شده و در کل استان و در مناطق بحرانی و مناطقی که به آنها معرفی میشود در کنار نیروهای حفاظتی به ما کمک میکنند و میتوان گفت همین اقدام همیاران طبیعت یکی از عوامل کاهش قاچاق چوب نسبت به سال ۱۴۰۰ بود.
جانشین فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی یادآور شد: حل و فصل مسایل مربوط به اراضی اختلافی مردم و منابع طبیعی در کارگروه رفع مداخلات و حل شدن بخشی از مشکلات آنها نیز از دیگر عوامل کاهش قاچاق چوب نسبت به سال ۱۴۰۰ بود.
وی اظهار کرد: سال گذشته ۱۱ هزار و ۵۰۰ فقره گشت خود رو با ۲۰ هزار و ۲۵۰ نفر روز در سطح استان در اراضی ملی گشت زنی کردند همچنین در سال ۱۴۰۱ درآمد حاصل از فروش، جرایم چوب آلات، ادوات و مواد بازداشتی ۱۹ میلیارد تومان بوده که به حساب خزانه دولت واریز شده است.
جانشین فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی ادامه داد: به غیر از فصل زمستان بیشترین قاچاق چوب در فصل پاییز، بهار و تابستان صورت میگیرد و معمولا درختان برش داده شده و دپو میشوند.
به گفته وی، در محل دپو، بارگیری و موقع حمل در صورت اطلاع برخورد میکنیم البته انتظار داریم مردم در صورت مشاهده قطع اشجار با اطلاع رسانی خود باعث شوند تا به موقع با متخلفان اقدام بازدارنده شود.
جانشین یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی یادآور شد: یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی با چند راهبرد پیش میرود راهبرد نخست تغییر از مقابله محوری به اقدامات پیشگیرانه یا همان تشدید اقدامات حفاظتی، استفاده از همیاران طبیعت، گشت خود رویی و سامانههاست.
وی افزود: مردمی کردن حفاظت، راهبرد دوم است چنانکه در این راهبرد از دوستداران طبیعت اعم از مردم، شوراها، دهیاران و سازمانهای مردم نهاد استفاده میکنیم تا حفاظت از اراضی ملی به شکل بهتری صورت گیرد.
شهابی پور فرهنگ سازی را راهبرد دیگر یگان حفاظت منابع طبیعی آذربایجان غربی عنوان کرد و گفت: در این راهبرد بدنبال استفاده از تاثیر گذاری ائمه جمعه، جماعات و فرمانداران در جهت آگاهی بخشی به مردم با هدف جلوگیری از تخریب اراضی ملی هستیم.
شهابی پور ادامه داد: هوشمند سازی سیستم مانیتورینگ، فنس الکترونیک، مجهز کردن خودروهای یگان به ردیاب، استفاده از امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در جهت پایش عرصههای ملی از طریق سامانه مدیریت ملی پنجره واحد زمین که طبق آن عرصههای ملی بصورت آنلاین پایش و هر گونه تخریب بلافاصله به ماموران حفاظتی اطلاع رسانی میشود، در دستور کار است.
وی اضافه کرد: تقویت و توسعه یگان حفاظت و انجام اقدامات سخت افزاری و نرم افزاری همچنین توسعه، تعامل و انسجام با نیروهای نظامی، انتظامی، دستگاه قضایی و هر کسی که بتواند به ما کمک کند تا با تعامل به بهترین شکل در راستای حفاظت از اراضی ملی قدم برداریم راهبرد دیگر یگان حفاظت است.
شهابی پور تاکید کرد: قاچاق چوب، قطع اشجار، شخم زمین ملی و چرای غیرمجاز دام در مراتع براساس قانون جرم انگاری و برای آنها مجازات تعیین شده و دستگاه قضایی براساس قانون برای متخلفان این جرایم حکم صادر میکند و مجازاتی، چون حبس، زندان و جایگزین حبس برای آنها در نظر گرفته میشود.
جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز در راستای صیانت از درختان و جلوگیری از قطع آنها مقرر کرده صاحبان باغات میوه بنا به هر دلیلی از جمله بدون بار بودن درختان یا مبتلا شدن به امراض و نیاز به کاشت درختان جایگزین، باغداران باید به مرکز خدمات مراجعه و مجوز دریافت کنند و پس از دریافت مجوز کارشناس مربوطه به محل مورد نظر رفته نوع درخت، مساحت زمین همچنین مقرون به صرفه نبودن رقم کاشته شده را قید و پس از این مراحل صاحب باغ میتواند به جای درختان موجود درختان دیگری بکارد و درختان مبتلا به امراض را قطع کند.
براساس اعلام جهاد کشاورزی، کامیونهایی هم که اقدام به حمل درختان مبتلا به امراض یا کهنسال قطع شده کنند باید حتما مجوز حمل داشته باشند.
به عبارتی بدون مجوز جهاد کشاورزی صاحبان باغات نمیتوانند اختیاری درختان خود را قطع کنند بلکه دلایل قطع اعم از بیماری درختان، یا بار ندادن آنها و یا کهنسالیشان باید توسط کارشناسان باغبانی بررسی و تایید شود.
آذربایجان غربی از جنگل، باغات میوه، انواع درختان میوه جنگلی، غیر مثمر و مثمر برخوردار است، اما دیرگاهی است سوداگران چوب چشم طمع به این ثروت عظیم دوخته و در تلاش هستند با تاراج آن به ثروت برسند به همین خاطر در مناطق مختلف استان صدای اره برقی و قطع درختان با هدف قاچاق چوب شنیده میشود چه بسا باغهای میوه هم در سایه شوم سوداگران جان خود را از دست بدهند.
ادامه این روند و قطع درختان و تبدیل شدن باغات به زمین آینده خوبی برای منطقه نوید نمیدهد لذا نباید اجازه دهیم درختان باغات و جنگلهای استان دستاویز قاچاقچیان و سودجویان واقع شوند.
منبع: ایرنا