مجتمع سنگ‌آهن سنگان خواف با بیش از یک میلیارد تن ذخیره یکی از ۱۰ معدن بزرگ سنگ‌آهن در جهان و تامین‌کننده خوراک اولیه برای تولید ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره، ۱۵ میلیون تن گندله و پنج میلیون تن سنگ‌آهن در ایران است.
مجموعه کانسار‌های سنگان با ۳۰ درصد ذخایر سنگ‌آهن کشور در گستره‌ای به طول ۲۲ کیلومتر و عرض ۱۰ کیلومتر در ۳۰۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد، ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر خواف و ۱۸ کیلومتری شمال شرقی سنگان در جنوب شرقی خراسان رضوی و نزدیک مرز افغانستان قرار دارد.
بارزترین ویژگی‌های این معادن سنگ‌آهن امکان فعالیت‌های معدنکاری در طول ۱۲ ماه سال، وجود ماده معدنی در سطح زمین، کاهش هزینه‌های استخراج و معدنکاری و وجود عناصر نادر خاکی است که با مشارکت بخش دولتی و سازمان توسعه و نوسازی صنایع و معادن ایران (ایمیدرو)، فولاد سنگان، مجموعه اپال پارسیان، شرکت فراگیر توسعه سناباد و تعدادی دیگر از شرکت‌های بزرگ معدنی ایران الگوی موفق سرمایه‌گذاری و نمونه بسیار خوبی برای سایر نقاط کشور است.
توسعه کمی و کیفی طرح‌های صنعتی و معدنی در منطقه سنگان خواف، نیازمند مشارکت بیشتر سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، عمرانی و خدماتی است و تقویت زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی، هوایی، احداث فرودگاه و محور‌های مواصلاتی از ضرورت‌های توسعه طرح‌های معدنی این منطقه است.
مشارکت شرکت‌های معدنی، بسترساز رونق اقتصادی خواف
مشارکت شرکت‌های معدنی در رونق اقتصادی و توسعه زیرساخت‌های منطقه‌ای و عمل به مسوولیت اجتماعی خود به یکی از مطالبات مهم مردم و دغدغه مسوولان خواف در چند سال گذشته تبدیل شده بود به طوری که بار‌ها فرمانداران و امامان جمعه شیعه و سنی و نمایندگان منطقه در مجلس شورای اسلامی، خواستار توجه بیشتر این شرکت‌ها به توسعه و عمران این شهرستان شده اند.
مهدی عباسپور فرماندار خواف گفت: بر اساس قانون، شرکت‌های معدنی باید هشت تا ۱۵ درصد سود حاصل از درآمد فعالیت‌های معدنی خود را در طول سال به خزانه دولت واریز کنند تا این سود صرف توسعه زیرساخت‌های منطقه و کشور شود، که این مبلغ سال‌ها بدین منظور تخصیص داده نمی‌شد، که با پیگیری‌های دولت سیزدهم و جدیت استاندار خراسان رضوی، از نیمه دوم سال گذشته برای نخستین بار این اقدام انجام شد و بخشی از اعتبارات حاصل از ۱۵ درصد حقوق دولتی معادن به توسعه زیرساخت‌های شهرستان خواف تخصیص یافت.
او افزود: سال قبل برای نخستین‌بار در خواف ۷۰۰ میلیارد ریال از محل حقوق دولتی برای توسعه زیرساخت‌ها و اجرای طرح‌های زیربنایی خواف اختصاص یافت.
فرماندار خواف ادامه داد: این اعتبار برای اجرای طرح‌های مختلف در زمینه احداث و بهسازی راه‌های منطقه، مسکن، آبرسانی، کشاورزی و مرمت قنوات آسیب دیده، حوزه فرهنگی و ... منظور شد.
عباسپور بیان کرد: در راستای ایفای مسوولیت‌های اجتماعی معادن، ۴۰ طرح در زمینه توسعه و رفع مشکلات زیرساخت‌های این شهرستان با محوریت مجتمع سنگ آهن سنگان خواف و شرکت تامین و توسعه زیرساخت‌های شرق کشور با اعتبار ۷۶۰ میلیارد ریال در این شهرستان تعریف و در دستور کار قرار گرفته است.
محمد افشار مقدم رئیس جمعیت هلال احمر خواف گفت: با پیگیری فرماندار این شهرستان، امسال ۵۱ میلیارد و ۳۷۱ میلیون ریال از محل سهم ۱۵ درصدی حقوق دولتی معادن، برای تامین تجهیزات امدادی و ساخت پایگاه امداد و نجات جاده‌ای در این شهرستان اختصاص یافته است.
او افزود: از این میزان ۶ میلیارد و ۳۷۱ میلیون ریال برای تامین تجهیزات مورد نیاز امدادی و ۴۵ میلیارد ریال برای ساخت پایگاه امداد و نجات جاده‌ای در سه راهی نشتیفان و مجتمع انبار‌های امدادی هلال احمر شهرستان خواف در نظر گرفته شد.
رئیس جمعیت هلال احمر خواف ادامه داد: با صرف این میزان اعتبار، مقادیر زیادی تجهیزات امدادی مورد نیاز هلال احمر خواف در بخش‌های آوار، کوهستان، سیلاب و جاده‌ای تامین شد.
افشار مقدم بیان کرد: کمبود تجهیزات همواره یکی از مسایل و مشکلات جمعیت هلال احمر خواف در امدادرسانی و انجام وظایف محوله بود که با تامین این تجهیزات، مشکلات این بخش تا اندازه زیادی کاهش یافت.
بومی سازی قطعات گامی در جهت رشد تولید صنایع معدنی خواف
بومی سازی و استفاده از ظرفیت‌های متخصصان داخلی در تولید قطعات در بخش‌های مختلف صنعتی و معدنی، ضرورت و زیربنای توسعه و پیشرفت به شمار می‌رود و ضمن کاهش وابستگی کشورمان به سایر کشورها، مسیر رونق اقتصادی و پیشرفت را هموار می‌کند.
رهبر معظم انقلاب در بیانات خود در سال‌های مختلف و به خصوص در نامگذاری سال‌ها به دفعات بر بهره گیری از توان داخلی برای تولید و توسعه و پیشرفت تاکید کرده اند.
علی امرایی مدیرعامل شرکت فولاد سنگان خراسان گفت : بومی سازی و اتکای به توان متخصصان داخلی در تولید قطعات، راهبرد مهم این شرکت در سال‌های اخیر بوده است که این رویکرد در سال جاری هم با جدیت دنبال می‌شود.
او افزود: طرح‌های اثربخشی مبتنی بر بومی سازی و تولید قطعات توسط متخصصان این شرکت اجرا شد و میزان قطعات تولیدی توسط متخصصان این شرکت در سال ۱۴۰۰ در مقایسه با سال قبل از آن ۱۰۳ درصد افزایش یافت.
مدیرعامل شرکت فولاد سنگان خراسان ادامه داد: بر این اساس شمار قطعات تولیدی توسط متخصصان شرکت فولاد سنگان خراسان که سال ۱۴۰۰ تنها ۵۲ قطعه بود در سال ۱۴۰۱ به ۱۰۶ قطعه رسید و تجهیز دستگاه‌ها هم از ۲ به پنج مورد افزایش یافت.
مدنی بیان کرد: این شرکت در سال گذشته با بومی سازی تجهیـزات و قطعات موفق بـه صرفه جویـی ارزی بـا تکیه بر توان متخصصان داخلی شد.
او تصریح کرد: توسـعه صنعتـی یـک زنجیره به هم پیوسـته از شـرکت‌های سـازنده، تأمین کننـده، مشـاورین فنی و ... است کـه با بومی سازی قطعات و بـا حـذف وابسـتگی صنعتـی بـه خـارج از کشـور، به پویایـی و ظهـور شـرکت‌های دانش بنیـان در سـطح اسـتان و کشـور خواهد انجامیـد.
مدیر مجتمع تولید گندله شرکت اپال پارسیان سنگان خواف ادامه داد: این شرکت یکـی از شـرکت‌های پیشـرو بخش صنعتـی و معدنـی کشـور در فرآیند بومی سازی است کـه بـا اسـتفاده از تجربیـات و فعالیتهـای شـرکت‌های دانش بنیان موفـق بـه بومی سـازی ۲ هزار و ۵۰۰ قععه و تجهیزات در صنایع معدنی شده است و نمونه بارز آن‌ها مهندسـی و سـاخت رول‌های ماشـین HPGR ریکلایمـر و اسـتکر دوار و فیلتراسـیون است.
اردشیر عسکری بیان کرد: بومی سازی خطوط ساخت گندله در این شرکت که از سال ۱۳۹۷ آغاز شده است علاوه بر ایجاد حدود ۶ هزار نفر اشتغال در این منطقه از خروج ۲۰ میلیون یورو ارز از کشور طی یک سال گذشته نیز جلوگیری کرده است.
او تصریح کرد: با بومی سازی طراحی خطوط تولید گندله شرکت اپال پارسیان سنگان توسط متخصصان توانمند داخلی توان سالانه تولید گندله این شرکت از پنج میلیون تن به بیش از ۶ میلیون تن افزایش یافت و به رکوردی جدید در تولید این محصولات، که نقش مهمی در تولید صنعت فولاد کشور دارد، دست یافته ایم.
مدیر مجتمع تولید گندله شرکت اپال پارسیان سنگان خواف ادامه داد: طراحی خطوط گندله سازی از سال‌های قبل در اختیار شرکت‌های خارجی بود، ولی با افزایش تحریم‌ها و خروج شرکت‌های خارجی فرصتی فراهم آمد تا با استفاده از فناوری‌های دانش بنیان، بومی سازی طراحی این خطوط با بهره گیری از توان شرکت‌ها و متخصصان توانمند داخلی در دستور کار قرار گیرد.
عسکری بیان کرد: با پیاده سازی دقیق جدیدترین سامانه‌های بهره برداری و نگهداری، بهترین رکورد‌های تولیدی را نسبت به استاندارد‌های بین المللی به دست آوردیم.
او تصریح کرد: همچنین با توان متخصصان توانمند داخلی در زمینه ساخت بخشی از مهمترین تجهیزات وارداتی همچون کوره گندله سازی، دیسک‌های گندله سازی، نوار نقاله‌های خاص ناحیه کوره مانند نوار نقاله توزیع کننده رفت و برگشتی و نوار نقاله عریض تغذیه کوره به خودکفایی دست یافتیم.
مهار تورم و رشد تولید لازمه توسعه و رونق اقتصادی صنایع معدنی
مهار تورم و رشد تولید که توسط رهبر معظم انقلاب به عنوان شعار امسال اعلام شده است از ارکان مهم توسعه و رونق و نیز کاهش مشکلات اقتصادی کشور است و رشد تولید، بستر مهار تورم را هموار می‌کند و در این صورت سرمایه گذاری موجب مهار تورم نیز خواهد شد.
مدیرعامل شرکت فولاد سنگان خراسان گفت: برای رشد تولید در بخش‌های مختلف و از جمله صنایع معدنی، به غیر از نرخ تقاضا، عوامل ملموس‌تر نظیر منابع انسانی، سرمایه فیزیکی، منابع طبیعی و فناوری نیز حائز اهمیت است که در فرآیند خلق سرمایه مالی و بازگشت آن یا سرمایه‌گذاری در تولید نقش مستقیم دارند.
او افزود: رهبر انقلاب در نامگذاری امسال بر بهره گیری از همه ظرفیت‌ها برای کاهش معضل گرانی و شکوفایی تولید تاکید داشتند و یکی از عوامل بسترساز رشد تولید، افزایش سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی است.
مدیرعامل شرکت فولاد سنگان خراسان ادامه داد: لازمه مهم توسعه سرمایه گذاری، کاهش تصدی‌‍گری دولت و به جای آن تقویت جنبه نظارتی بخش دولتی در حوزه‌های اقتصادی و تولیدی و به خصوص صنایع معدنی است و ایجاد فرصت‌های مناسب، نیازمند تغییر نگرش به حوزه اقتصاد است.
اجرای چنین سیاست‌های کاربردی با رویکرد حضور در بازار‌های جهانی و حرکت به سمت تولید رقابتی، منجر به ایجاد ارتباطات راهبردی اقتصادی دو و چندجانبه می‌شود که روند جذب سرمایه برای رونق تولید در همه بخش‌ها و به خصوص صنایع معدنی را روان سازی و سرعت می‌بخشد.
محمد گل محمدی مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان خواف هم گفت: میزان بارگیری سنگ آهن از این مجتمع به وسیله حمل و نقل ریلی طی پارسال نسبت به سال قبل از آن ۴۶۸ درصد افزایش یافت.
او افزود: میزان بارگیری سنگ آهن از طریق ایستگاه راه آهن این شهرستان از ۸۲ هزار تن در سال ۱۴۰۰ به ۴۶۶ هزار تن در سال ۱۴۰۱ افزایش یافت.
مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان خواف ادامه داد: میزان تحویل کلوخه سنگ آهن نیز توسط این مجتمع به سرمایه گذاران پهنه صنعتی و معدنی سنگان خواف در سال گذشته ۴۰ درصد رشد داشت.
گل محمدی اظهار کرد: افزون بر ۱۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تن کلوخه سنگ آهن توسط این مجتمع به سرمایه گذاران مستقر در پهنه صنعتی- معدنی سنگان طی پارسال تحویل داده شد که نسبت به سال ۱۴۰۰، افزایش ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد.
مرکز شهرستان ۱۶۰ هزار نفری خواف با ۱۲۳ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان در ۲۸۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد قرار دارد.