احمد صادقی عضو شورای شهر تهران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: حاشیه نشینی یکی از معضلات کلانشهرها می‌باشد که همزمان با توسعه شهرها رخ می‌دهد. با توسعه شهرها ساخت و ساز رونق می‌یابد و این امر موجب جذب جمعیت و مهاجرت به سمت کلانشهرها می‌شود. علاوه بر این یکی افزایش قیمت مسکن و اجازه بها نیز موجب مهاجرت اقشار ضعیف به سمت حاشیه شهر می‌شود. این روند سبب پدید آوردن سکونت گاه‌های غیر رسمی نظیر آلونک نشینی می شود.
وی ادامه داد: سکونت گاه های غیر رسمی که در حریم شهرها شکل می‌گیرد، به مرور تبدیل به سکونتگاه‌های دایمی می‌شوند و به همان علت گرانی و تورم هر روزه جمعیت بیشتری در این حاشیه ها ساکن می‌شوند که امروزه از آن به عنوان مهاجرت معکوس نام برده می شود. پس حاشیه نشینی را می‌توان اسکان بی ضابطه جمعیت در حاشیه های کلانشهرها و همچنین در روستاهای حریم شهرها عنوان کرد. که مشکلات فراوانی را هم برای مدیریت شهری و هم ساکنان روستا ایجاد کرده و لذا نیازمند رسیدگی عاجل از طرف مراجع قانون گذاری و تصمیم گیری است.
صادقی گفت: حاشیه نشینی یک پدیده رایج و پذیرفته نیست که بخواهیم بگوییم افزایش معقولی داشته یا خیر، اما باید گفت بر حسب شرایطی که در طول سالها شاهد آن بودیم حاشیه نشینی افزایش تصاعدی داشته آن هم نه تنها از سوی افراد دارای تابعیت ایرانی بلکه اتباع کشور‌های دیگر نیز اضافه شده است. توسعه نامتوازن شهر ها معلول چند علت است که نبود مدیریت یکپارچه شهری یکی از مهمترین آنهاست. تصمیمات جزیره ای و تعدد مراکز تصمیم گیری، عدم پایبندی به طرح های جامع و هادی در شهرها و روستاهای حریم نیز از دلایل دیگر این امر است. لذاهوشمندسازی، انجام مطالعات گسترده در حوزه بازآفرینی شهری و طرح‌های شهری و ارائه چشم اندازی مناسب از آینده شهر راهکارهایی موثر به منظور جلوگیری از رشد نامتوازن شهر است.
وی تاکید کرد: توسعه شهر باید متناسب با جمعیت و نیازهای بروز آن باشد وقتی نیازهای جمعیت در برحه ای از زمان تامین نمی‌شود لذا این رشد نامتوازن اتفاق می‌افتد. بنابراین باید با بهره گیری از هوشمند سازی برنامه ریزی دقیقی برای سالهای آینده انجام داد تا رشد شهر متناسب با نیاز جمعیت آن باشد. برنامه ریزی هوشمند موجب تسریع روند توسعه شهری و تبعیت از یک الگوی مشخص که همه جوانب شهر را مورد بررسی قرار می‌دهد، می‌شود. از طرفی توسعه شهر باید متناسب با تامین سرانه های خدماتی باشد تا مشکلات اجتماعی، اقتصادی، حتی معضلات زیست محیطی آن به حداقل برسد.
عضو شورای شهر تهران یادآور شد:بدین منظور نیاز است تمامی ابعاد و ویژگی‌های شهر، شامل فرصت ها و تهدیدها نقاط قوت و ضعف شناسایی شده و راهکارها به منظور توسعه متوازن و جلوگیری از رشد نامتوازن شهر مورد توجه قرار بگیرد در غیر این صورت به موجب تغییرات گسترده شهرها و روند مهاجرتی که امروزه شهرها با آن درگیر هستند، چالش‌های گسترده‌ای در انتظار ساختار مدیریتی شهرها خواهد بود. این در حالی است که ساختارهای نامنسجم و پراکنده شهری موجب شده تا هزینه مدیریت شهر برای خدمات رسانی به نقاط مختلف شهر افزایش یابد و امروزه شهرداری به عنوان اداره کننده شهر که وظیفه ارائه خدمات شهری را بر عهده دارد بار سنگینی بر دوش بکشد. بنابراین این عدم توسعه متوازن خود از عوامل شکل گیری حاشیه نشینی هاست.
صادقی تاکید کرد: ما در شورای شهرستان تهران یکی از مواردی که به جد دنبال می کنیم همین امر است یعنی نحوه اداره بخش ها و روستاهای که در حریم تهران هستند و امروز به مراکز حاشیه نشین تبدیل شده اند. در این روستاها طرح هادی جود دارد و برخی زمین ها در داخل بافت محسوب می شوند و برخی در خارج بافت. در داخل بافت مسئولیت و نحوه اداره با دهیاری، بخشداری، فرمانداری و استانداری و در نهایت وزارت کشور است برای تقسیمات کشوری تصمیم گیری می‌کند و مدیریت شهری دخالتی ندارد. اما در بیرون بافت دهیاری ها نمی‌توانند کاری کنند و مسئولیت صیانت از حریم و جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز و تغییر کاربری اراضی کشاورزی به نوعی با شهرداری تهران است و ماده ۹۹ قانون شهرداری به همین موضوع اختصاص دارد.
عضو شورای شهر تهران گفت: وقتی به هر علتی جمعیت در این نواحی افزایش می‌یابد، ساکنانش درخواست دارند که یا تبدیل به شهر شوند یا از خدمات شهری شهرداری بهره مند باشند. که البته ایجاد شهرهای جدید و شهرداری در آن مسئولیت ندارد. اما در خصوص ارائه خدمات شهری به ساکنان این نواحی، شهرداری تا حدودی مسئولیت دارد که از طریق اداره کل حریم و شهرداری مناطق آن را انجام می‌دهد.
وی تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که وجود دارد، موانع قانونی در ارائه خدمات به سکونتگاه های است که به صورت غیر مجاز ساخته شده است. لذا مدیریت شهری بر حسب قانون نمی‌تواند به این مراکز خدمات رسانی کند و از طرفی جمعیت ساکن در این مراکز خواهان خدمات هستند و لذا تناقض بزرگ اینجا به وجود می‌آید. این در حالی است که جمعیت ساکن در این مراکز بر شهر تهران اثر گذار هستند. یعنی روزانه این جمعیت به تهران رفت و آمد دارند (بحث حمل و نقل) و از طرفی عارضه های شهر نیز بر آنان وارد می شود نظیر پسماند چرا که بیشتر این مراکز در جنوب پایتخت واقع شدند و از همین رو است که آنها خواهان خدمات رسانی مدیریت شهری هستند. این بلاتکلیفی و نیز ازدیاد هر روزه جمعیت مشکلات متعددی را به وجود آورده است.
وی ادامه داد: با مهاجرت معکوس قیمت زمین در همین روستاها و بخش ها نیز افزایش پیدا می‌کند و از طرفی هم زمین‌ها برای ساخت و ساز استفاده می‌شود و لذا کار اصلی ساکنان بومی که همانا کشاورزی و دامپروری بوده است از بین می‌رود. طبیعتا شغل که نباشد جمعیت جویای کار به سمت کلان شهر حرکت می کند.
موضوع بعدی گسست فرهنگی است، جمعیت ساکن در این مراکز که بعضا قدمت طولانی نیز دارند با یک فرهنگ بومی رشد یافته اند اما امروز جمعیت فراوان با فرهنگ های متفاوت به این مراکز آمده اند و نیز اتباع کشور های دیگر به این روستاها می‌آیند که اسکان جمعیتی با فرهنگ های گوناگون و گسست فرهنگی خود موجبات مشکلات فراوان می شود.
صادقی اضافه کرد: از طرفی ازدیاد جمعیت و نبود امکانات خدماتی و همان بلاتکلیفی که اشاره شد سبب شده امروزه معتادان بسیاری در این مراکز سکنی گزیدند و این امر خود آسیب های اجتماعی بسیاری را به وجود آورده و سبب رنجش مردمان آنجا شده است. وجود زمین های وقفی در این مراکز مشکل دیگری است که باید مورد توجه دستگاه های مسئول باشد. موضوع دیگر عارضه های زیست محیطی است که در حاشیه های شهر نظیر مرکز جمع آوری زباله، زباله سوزی و... وجود دارد مشکلات فراوانی را برای شهر تهران ایجاد می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: همانطور که ذکر شد عواملی که در ایجاد توسعه نامتوازن شهر نقش دارند را باید به حداقل برسانیم و هر چه سریعتر بر نحوه اداره این مراکزی که در حال حاضر با ازدیاد جمعیت مواجه هستند با حضور همه دستگاه های ذی مدخل و ذی ربط تصمیم گیری شود. یعنی اداره آنجا یا باید با مدیریت شهری باشد یا وزارت کشور و باید این مهم مشخص شود.
عضو شورای شهر تهران گفت: از منظر ساخت و ساز باید بگویم در زمان کنونی ساخت و ساز ها در حاشیه شهر خیلی کم شده اما همچنان شاهد روند مهاجرت معکوس به این مراکز هستیم. در ثانی به دلایلی که ذکر شد و توسعه ی نامتوازن شهر این پدیده همچنان استمرار دارد. در حال حاضر همین جمعیتی که در شهر تهران سکونت دائم دارند بیش از ظرفیت پایتخت است و تامین سرانه های خدماتی در نقاط جدیدی که در پایتخت ایجاد می شود با مشکل مواجه است. از طرفی باید زیر ساخت هایی فراهم شود که شاهد رشد و ارتقا کیفیت زندگی شهروندان باشیم که پذیرش جمعیت بیش از این نمی تواند چنین آمالی را برآورده کند.
صادقی در پایان عنوان کرد: اما ما در شورای شهرستان تهران نیز برای روستاها و بخش های حاشیه ای پایتخت نیز سند نظام مسایل را تدوین کردیم که یک سند راهبردی بر اساس شناخت فرصت ها، تهدید ها و نقاط قوت و ضعف این مکان ها است تا بتوان برای آن برنامه ریزی دقیقی انجام داد. اما مهمترین نکته که ما در شورای شهرستان، شورای شهر و نیز شورای عالی استان ها پیگیر آن هستیم اصلاح قوانین در این بخش ها و لزوم تدوین قانون خاص برای این محدوده ها است . وقتی روستاها و بخش های حاشیه ای دارای قانون مشخص باشند و یا اگر جمعیت آنها فراتر رفت و مشمول اطلاق واژه (شهر) شدند بسیاری از مشکلاتی که ذکر شد رفع خواهد شد.