طی دهه‌های اخیر همواره سیاست خارجی آمریکا و اروپا در یک مسیر جریان داشته است به طوری که بسیاری از ناظران، اتحادیه اروپا را دنباله‌رو سیاست‌های کاخ سفید می‌دانند که از خود هویت مستقلی ندارد. آنها برای اثبات اظهارات خود از مجموعه‌ای مستندات بهره می‌گیرند که تازه‌ترین آن به هزینه‌های پیروی بی‌چون چرای سران اروپا از آمریکا در قضیه اوکراین برمی گردد.
بیشتربخوانید
این ضرب المثل معروف «اگر برای من آب نداره برای تو که نان داره» صراحتاً در این برهه در قبال اروپا و آمریکا در جریان بحران اوکراین صادق است. اگر بحران مزبور برای اتحادیه ۲۷ عضوی اروپا آب نداشت، اما برای آمریکای بایدن نان داشت.
با وقوع بحران اوکراین از پنجم اسفند ۱۴۰۰، فرصتی برای ایجاد هراس در بازیگران جهان و فروش تسلیحات ایجاد شد. در همین راستا یک مقام ارشد پنتاگون اعلام کرد فروش تسلیحات نظامی آمریکا نسبت به سال گذشته میلادی افزایش یافت و واشنگتن در سال مالی ۲۰۲۲ میلادی ۵۰ میلیارد دلار اسلحه به سایر کشور‌های جهان فروخته است.
همچنین از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین، اروپا با بحران شدید انرژی مواجه شده است. خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده که قاره سبز با کنار گذاشتن انرژی روسیه، یک تریلیون دلار ضرر کرده و در سوی مقابل آمریکا گاز طبیعی مایع خود را، چند برابر بیشتر به اروپایی‌ها می‌فروشد.
ماه اکتبر ۲۰۲۲ (مهر) در اوج بحران انرژی آمار‌های سازمان اطلاعات انرژی آمریکا حاکی از آن بود که اروپا توانسته با پشت سر گذاشتن کشور‌های آسیایی به بزرگترین خریدار گاز آمریکا تبدیل شود و آمریکا در چهار ماه نخست سال، سه چهارم کل گاز صادراتی خود را راهی اروپا کرده است. همچنین برای نخستین بار و در سایه کاهش صادرات گاز روسیه به اروپا، آمریکا به بزرگترین تأمین کننده گاز اروپا تبدیل شده است.
در قضیه اوکراین که آمریکا به دلیل سیاست‌های مهاجرتی و دوری مسافت از سیل پناهجویان اوکراینی در امان مانده، اما کشور‌های اروپایی باوجود مشکلات عدیده، میزبان میلیون‌ها پناهجو هستند.
بنابراین سیل پناهجویان در حالی روانه کشور‌های دیگر اروپا شده که آنها یکی از سخت‌ترین روزگار خود را سپری می‌کنند به طوری که روزی نیست خبری درباره اعتراضات خیابانی و اعتصابات سراسری منتشر نشود.
گرانی و کمبود انرژی باعث شده که بسیاری از شهر‌های اروپایی با تاریکی و قطع برق مواجه شوند. شبح و سایه قطعی برق که از مدت‌ها پیش بر آسمان اوکراین سایه افکنده و ۹ میلیون شهروند این کشور را در تاریکی فروبرده است، سران بروکسل را نیز سردرگم کرده و مردم اروپا باید افزون بر قبض‌های نجومی، باید تاریکی را هم تحمل کنند.
کشور‌های اروپایی خود به این نکته واقف اند که بحران‌های دست ساخته آمریکا، همیشه دامن آنها را گرفته است و برخی مواقع آمریکا برای ضربه زدن به منافع متحدان اروپایی، مستقیماً وارد میدان می‌شود؛ دقیقاً کاری که چند ماه پیش با خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا کرد.
پس از پنج ماه فرافکنی و فرار به جلوی آمریکا در قضیه انفجار خط لوله نورد استریم، شواهد به دست آمده در اواخر بهمن ماه از عملیات خرابکارانه آمریکا و ناتو حکایت می‌کرد؛ بازی مزورانه‌ای که باعث جلوگیری از ورود گاز روسیه به اروپا و بحران انرژی در قاره سبز شد تا آمریکا به بزرگترین صادرکننده انرژی به اروپا تبدیل شود.
پیشتر، «سیمور هرش» روزنامه‌نگار آمریکایی برنده جایزه «پولیتزر» در گزارشی افشاگرانه نوشته بود که غواصان آمریکایی در تابستان سال ۲۰۲۲ و تحت پوشش رزمایش‌های ناتو مواد منفجره را در خطوط لوله نورد استریم ۱ و ۲ کار گذاشته‌اند. سپس این مواد منفجره توسط نروژی‌ها در عملیات خرابکاری عمدی منفجر شدند.
باوجود اینکه اروپا و آمریکا ابتدا تلاش می‌کردند انگشت اتهام را به سمت روسیه نشانه روند، اما بعد از چند ماه دست داشتن آمریکا در این قضیه برملا و کاخ سفید به دلیل سیاست‌های مزورانه علیه متحدان اروپایی رسوا شد.
لازم به ذکر است که خطوط لوله زیر آبی نورد استریم ۱ و ۲ برای انتقال سالانه ۱۱۰ میلیارد متر مکعب گاز روسیه به اروپا ساخته شده بود که با عملیات خرابکارانه آمریکا فعالیت آن متوقف شد تا آمریکا به بزرگترین صادرکننده گاز اروپا تبدیل شود و گاز خود را چند برابر ارزش واقعی به متحدان بفروشد.
در همین راستا «میخایلو پودولیاک» مشاور رئیس دفتر ریاست جمهوری اوکراین بلافاصله در توئیتی نوشت: نشت گاز از نورد استریم، چیزی نیست جز حمله تروریستی برنامه‌ریزی شده توسط روسیه و اقدامی جنگی علیه اتحادیه اروپا.
این کارشکنی آشکار آمریکا علیه متحدان اروپایی، اما با سکوت سران بروکسل همراه بود بسیاری از تحلیلگران شک دارند از اینکه اروپاییان اراده و یا جرأت پیگیری این موضوع را داشته باشند؛ بنابراین به نظر نمی‌رشد آلمان به عنوان قربانی اصلی این انفجار بخواهد برای تکمیل تحقیقات اقدام کند یا نامی از طراح و مجری این اقدام خرابکارانه ببرد.
به همین دلیل ستون نویس رسانه چینی «گوانچا» در این باره نوشته است: اتحادیه اروپا امروز جرأت نمی‌کند مستقیماً به مقصر اشاره کند، چون نه تنها متحد آمریکا است، بلکه گروهی از کشور‌های با حق حاکمیت محدود است که قادر به تضمین مستقل امنیت خود نیستند.
با تداوم بحران اوکراین که روز به روز اتحادیه اروپا بیشتر در باتلاق فر می‌رود، شاهد سیاست‌های تجاری و صنعتی آمریکا علیه متحدان اروپایی هستیم به طوری که بسیاری از سران بروکسل آشکارا این سیاست‌های آمریکا را به باد انتقاد می‌گیرند. آنها، با ناامیدی از تحقق وعده بایدن برای کمک به بهبود روابط فراآتلانتیک، نگران آغاز جنگ تجاری از سوی واشنگتن هستند.
اواخر دی ماه امسال «برونو لومر» وزیر دارایی فرانسه خواستار اتخاد یک سیاست جدید اروپایی برای حفاظت از صنایع اتحادیه اروپا در مقابل رویکرد‌های اقتصادی آمریکا شد و تاکید کرد: نباید زمان را از دست بدهیم و هر چه زودتر باید یک سیاست صنعتی جدید اتخاذ کنیم تا هم از صنایع سبز حمایت کرده و هم صنایع را تشویق کنیم که به قلمرو اروپا بازگردند.
او همچنین خواستار ارائه یارانه‌های بیشتر به بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله فعالان و سازندگان باتری‌های الکتریکی، پنل‌های خورشیدی، نیمه‌رسانا‌ها و هیدروژنی شد.
واشنگتن سال گذشته میلادی «قانون کاهش تورم» را تصویب کرد که بر اساس آن حدود ۳۷۰ میلیارد دلار کمک مالی به بخش صنایع انرژی سبز، کاهش مالیات سازندگان باتری‌ها و خودرو‌های الکتریکی ساخت آمریکا در نظر گرفته شده است. کشور‌های اتحادیه اروپا از این قانون آمریکایی بشدت انتقاد کرده و آن را تهدیدی علیه صنایع و مشاغل اروپایی خصوصاً در حوزه‌های خودروسازی و انرژی می‌دانند.
انتقاد بلژیک از سیاست‌های اقتصادی دولت بایدن را باید در راستای همین نگرانی از توطئه آمریکا ارزیابی کرد. «الکساندر دی کرو» نخست وزیر بلژیک، آمریکا را متهم کرد که با استفاده از یک کارزار «تهاجمی» و با وعده‌های حمایتی طبق قانون جدید یارانه‌های سبز به دنبال فریب دادن شرکت‌های اروپایی برای سرمایه گذاری در آن سوی آتلانتیک (آمریکا) است.
از طرفی «کریستین لیندنر» وزیر دارایی آلمان هم نسبت به وقوع جنگ تجاری میان اروپا و آمریکا به دلیل طرح پیشنهادی دولت بایدن به کنگره آمریکا در مورد اختصاص یارانه به شرکت‌های آمریکایی، هشدار داده است.
«اندی پالمر» مدیر شرکت باتری‌سازی اروپایی (InoBat) که سابقه مدیریت در شرکت خودرو سازی «استون مارتین لاگوندا» را نیز دارد، با ابراز نگرانی از آثار مخرب «قانون کاهش تورم آمریکا» بر بخش سرمایه‌گذاری این صنعت، آن را یک زنگ هشدار برای دولت بریتانیا خواند و به این ترتیب این متحد دیرین آمریکا نیز به جمع منتقدان سیاست‌های ایالات متحده پیوست.
فرجام کلام
با نگاهی اجمالی به تجارب تاریخی روابط فراآتلانتیک می‌توان به این نتیجه رسید که برخلاف تبلیغات اروپایی‌ها مبنی بر استقلال و اثرگذاری این اتحادیه ۲۷ عضوی، ولی در واقعیت اوضاع به گونه‌ای دیگر است.
اتحادیه نه تنها از یک هویت مستقل بی بهره است بلکه همواره هزینه‌های ناشی از تبعیت بی، چون و چرا را متقبل شده که نمونه کنونی آن بحران اوکراین است؛ بحرانی که سهم اروپا از آن قطعی برق، کمبود انرژی، پذیرش میلیون‌ها پناهجو و موج اعتراضات و اعتصابات سراسری است و در مقابل، سهم آمریکا عبارتند از فروش میلیارد دلاری جنگ افزار، غلات، گاز و غیره.
این تبعیت کورکورانه و پرهزینه باعث شده که اتحادیه اروپا با قدمت چند دهه‌ای، همزمان که از لحاظ اقتصادی در برابر آمریکا آسیب پذیر است، در حوزه‌های امنیتی- دفاعی و سیاست خارجی هم کاملاً به آمریکا وابسته باشد؛ بنابراین تحلیل امور داخلی و سیاست خارجی اروپا بدون نگاه دقیق و موشکافانه به تصمیم سازی‌های کاخ سفید بی اعتبار است.
منبع: مهر