در میز اقتصاد امروز به موضوع مشکلات صف کامیون داران در گمرک آستارا با حضور مسئولان آقای شهرکی معاون حمل و نقل سازمان راهداری، آقای شامانی مدیر کل اداره گمرک، آقای نیک پی رئیس انجمن شرکت‌های حمل و نقل بین اللملی و آقای هاشمی صادر کننده عضو اتحادیه گلخانه داران پرداخته شد.
سوال: علت تشکیل صف کامیون ها در مرز چیست؟
نیک پی: در ارتباط با محصولات تجاری عمده محصولات با کامیون به مقاصد هدف حمل می‌شود. پایانه‌های مرزی اصولا محل گذر هستند، اما شاهد هستیم سازمان‌های مختلف رویه مختلف را در گمرک در نظر گرفته اند که اگر این روند به قبل از گمرک برسد شرایط می‌تواند متفاوت باشد. باید تشکیل مدیریت واحد را داشته باشیم در شرایط فعلی تقریبا از ۱۰ تا ۷ روز زمان می‌برد یک کامیون از مرز عبور کند.
سوال: استفاده از سیستم‌های برخط برای نوبت دهی می‌تواند گره کشا باشد؟
نیک پی: محتملا بله.
سوال: می‌توان برآورد خسارت داشت؟
نیک پی: برآورد خسارت بسیار مشکل است اگر تصور کنیم ۱۰۰ دستگاه کامیون متوقف باشند و روزانه حق توقف هر کدام ۱۵۰ دلار باشد می‌توان به یک عدد رسید البته که هر کدام از کامیون‌ها نیز حامل محموله‌های هستند که باید ارزش آن‌ها نیز لحاظ شود.
سوال: کدام دستگاه‌ها در این حوزه کوتاهی داشته اند؟
نیک پی: نمی‌شود به صراحت گفت کدام دستگاه‌ها مقصر هستند هر دستگاه کار خود را انجام می دهد اما از آنجایی که کارها تحت یک مدیریت واحد نیست شاهد این روند هستیم.
سوال: آخرین آمار و گزارشات از مرز را بفرمایید؟
شامانی: در فرآیند تجارت سازمان‌های مختلفی نقش ایفا میکند که موثر‌ترین آن گمرک است. این که همه مشکلات را در زمینه گمرک بدانیم درست نیست از چند سال اخیر گمرک در خصوص تسهیل دو اقدام انجام داد یکی دور اظهاری الکترونیکی بوده و مورد بعد سیستم مدیریت مسیر بود که این مسیرها با رنگ بندی سبز، زرد یا قرمز مشخص هستند.
سوال: چرا صف طولانی کامیون ها را در گمرک آستارا داریم؟
شامانی: مرز‌های خروج را باید به شکل سالن در نظر بگیریم که ورود و خروج دارند میانگین چیزی حدود ۲۵۰ کامیون وارد مرز آستارا می‌شود و خروجی را به ۲۲۰ کامیون رسانده ایم.
علت تشکیل صف دلایل بیرونی و درونی دارد. زمانی که کشور مقابل بیشتر از ۲۰۰ ماشین نمی‌پذیرد عملا ۵۰ کامیون پشت مرز می‌ماند اگر خروجی کمتر باشد این تعداد بیشتر هم می‌شود.
سوال: چند درصد رسوب به خاطر طرف آذربایجان است؟
شامانی: شاید درصد نتوان گفت، اما خواست طرف مقابل مهم است. مشکل داخلی در حوزه آستارا یکی این است که از مسیر‌های دیگر می‌توان استفاده کرد. مسیر‌هایی مانند ریلی، زمینی و دریایی وجود دارد یکی از مشکلات این است که از ظرفیت ناوگان دریایی و ریلی استفاده نمی‌شود و فشار به بخش زمینی است.
سوال: ارزیابی شما چیست؟
شهرکی: رویکرد دولت توسعه مناسب تجارت با همسایگان و ترانزیت بود این اتفاق در حوزه دیپلماسی در حال رقم خوردن است متناسب با این اقدامات باید دستگاه‌های مختلف نیز حرکت کنند تا فرصت از دست نرود.
بخش‌های مختلف در این زمینه وجود دارد و کارگروه‌های مختلفی تشکیل شده است در حوزه اجرا مشکلات وجود دارد. بحث مدیریت جدی است باید یک دستگاه به عنوان فصل الخطاب بتواند اقدامات را انجام دهد. حتما باید رویه‌ها را تغییر دهیم.
سوال: کدام بخش ها کم کار هستند؟
شهرکی: ماه گذشته در این مرز حضور داشتیم نباید بپذیریم صفی باشد اگر سامانه به شکل برخط باشد مطلوب خواهد بود از لحاظ ناوگانی مشکل نداریم در بحث ترانزیت خروجی فقط در آستارا از ابتدای سال تا تاریخ ۲۰ دی حدود ۱۱ هزار و ۱۲۳ دستگاه ترانزیت خروجی داشته ایم سال گذشته حدود ۷ هزار بوده که این یعنی ۵۴ درصد رشد داشته ایم در ترانزیت صادرات ۳۹ هزار و ۲۲۳ دستگاه که سال گذشته بیش از ۳۶ هزار دستگاه بود که ۶ درصد رشد داشته ایم. در بحث ورود نیز ترانزیت ورودی ۱۴ هزار و ۸۹ دستگاه بود که سال قبل ۴ هزار و ۹۷ دستگاه بوده که یعنی ۲۴۳ درصد رشد داشته است. تقاضا بیشتر از این است باید تقویت منابع انسانی را هم داشته باشیم.
سوال: نظر شما چیست؟
هاشمی: این که آذربایجان باید ظرفیت ورود خود را بالا ببرد درست است ما سامانه نوبت دهی جامعی در این موضوع نداریم بسیاری از محصولات تولیدی صرفا برای بازار روسیه است، اما به سبب نداشتن سامانه جامع محصولات ما عمدتا پشت مرز قرار گرفته و زمانی که زمان طلایی بار از دسته رفته است به کشور هدف می‌رسد. می‌توان ماشین ترانزیت را به مرز‌های نزدیک دیگر هدایت کنیم تا بارترافیکی آستارا کم شود. در بلند مدت مذاکره با آذربایجان، تکمیل پل اتصالی و تکمیل سایر زیر ساخت‌ها باید در نظر گرفته شود مسئولان به ویژه شخص رئیس جمهور نیز باید به این موارد توجه ویژه داشته باشند.
سوال: نوبت دهی جامع چقدر زمان می‌برد؟
شامانی: اطلاع رسانی وجود دارد و یک سامانه است، اما نه به این شکل در کل سامانه نوبت دهی چیزی نیست که مشکل اساسی را حل کند بخش هماهنگی وجود دارد که گمرک آستارا با بخش‌های مختلف در ارتباط است این سامانه‌ای نیست که تنها گمرک داشته باشد.
این صف بحث اش به خروجی آذربایجان بستگی دارد امروز از صبح یک کامیون هم در آذربایجان پذیرش نشده است.
سوال: آیا سامانه نوبت دهی وجود دارد؟
نیک پی: سامانه وجود ندارد و ما اکنون خبر نداریم.