عیسی بزرگ زاده مدیر کل دفتر برنامه ریزی کلان منابع آب ایران در برنامه رادیویی به سوالات زیر پاسخ داد.
بارش‌هایی که تا الان داشتیم قابل توجه است، آیا می‌تواند نگرانی هایمان را در حوزه کمبود آب برطرف کند یا نه؟
بزرگ زاده: ما همیشه به فضل الهی امید داریم، ولی اگر بخواهیم به زبان آمار حرف بزنیم باید بگویم خیر. مجموع بارش ما تا حالا حدود ۶۰ میلی متر بوده که از متوسط کشور پایین‌تر است با توجه به اینکه ما سال‌های پیاپی خشکسالی را داشتیم میزان بارشی که آن آثار به جا مانده را جبران کند، باید بیشتر از نرمال باشد که الان کمتر از نرمال و حدود ۲۴ درصد است ولی امید داریم در روز‌های آتی جبران بشود.
سوال: همین میزان بارش‌هایی هم که داریم یک سوال جدی افکار عمومی همیشه این است که شاید خوب مدیریت نمی‌شود. این‌ها قابلیت ذخیره سازی و انتقال دارد اصلاً دنیا چنین روش‌هایی را داشته و تجربه کرده است؟
بزرگ زاده: در اینکه ما باید مدیریت منابع آب کنیم شکی نیست و همه دنیا هم انجام می دهند، ولی اینکه هر آبی که هر جایی است را جز مهار با سازه کاری نمیشه کرد این هم درست نیست. اگر جایی مثل اسالم و جا‌های دیگر برف یک متری می‌آید اول آن خود برف به صورت طبیعی یک مخزن است و این امکان وجود دارد تا نزدیک عید و یا حتی بعد از عید بسته به اقلیم در منطقه باشد و ذره ذره آب شده و صرف مخازن زیرزمینی بشود.
اگر منظور جنابعالی این باشد که ما مثلاً سدی بزنیم برای این کار باید مختصاتی فراهم بشود از جمله اینکه بایستی محوطه یک محدوده یک ناهمواری داشته باشد یک تکیه گاه‌هایی کوهپایه مانند باشد که ما آن لب پریدگی اش را با یک سازه ای بگیریم و تبدیل به یک مخزن کنیم. بایستی حجم مجموعه آبی را که فراهم می‌شود به اندازه‌ای باشد که ساخت سد را اقتصادی کند.
بنابراین اگر فقط یک ناحیه برف سنگین دارد نمی شود هرگونه کاری را انجام داد، ولی به طور کلی روش‌هایی برای مدیریت آب وجود دارد از جمله آبخیزداری در بالادست با احداث بند‌های کوچک خشکه چین تراس بندی و کار‌هایی از این دست.
سوال:الان جایی را در کشور داریم که بگوییم که از نظر بارشی موقعیت خوبی دارد، ولی حالا بنا به دلایل مختلف شاید مثلاً این امکاناتی که اشاره کرده اید نمی‌توانیم درست بهره برداری کنیم؟
بزرگ زاده: بخش قابل توجهی از کار‌ها در مورد تاسیس منابع آبی را بعد از انقلاب انجام داده ایم حجم گسترده‌ای کار‌های ساخت و ساز انجام شده است یک بخشی از کار‌های ساخت و سازی هم همین الان در دست کار است. بخشی دیگر از پروژه‌های ما در دست مطالعه هستند. بله بالاخره کمبود‌های بودجه هم مسائل خودش را دارد، ولی به حال مسیر طی شده هم مسیر چشمگیری است.
سوال: هر از چند گاهی که بحث کمبود آب مطرح می شود می گویند که الان باید برویم سراغ واردات آب، الان این کار اقتصادی است ؟
بزرگ زاده: مطلقاً واردات آب مطرح نیست مگر کشوری آب آشامیدنی اش را می‌دهد به کشور دیگر. سبک زندگی باید درست شود باید از پر مصرفی و اسراف آب جلوگیری کنیم بایستی درک کنیم منابع آبی چیست. باید سبک زندگی را درست کنیم باید برویم به سمت صرفه جویی و با طبیعت کنار بیاییم .
قطعا عرض می کنم چیزی به عنوان واردات آب وجود ندارد آنچه که مطرح است حق آبه های ایران است که طبق قانون پروتکل وزارت نیرو و در واقع وزارت خارجه و تمام حاکمیت دنبالش هستند آن با واردات فرق می‌کند.
نه ما به واردات آب فکر نمی کنیم ما به تنوع بخشی منابع آبی در کشور فکر می‌کنیم به طرح آمایش سرزمین فکر می‌کنیم. به فهم و شعور هموطنان ایرانی خودمان تکیه کرده ایم .
سوال: یک بخشی از این صحبت شما مخاطبش طبیعتاً مردم هستند و الگوی مصرف و یک بخش هم مسئولین هستند که باید پیش بینی می‌شد که ما در این شرایط قرار می‌گیریم مثلاً بحث انتقال آب از جنوب به فلات مرکزی ایران چند سالی است که مطرح شده دقیق اول بفرمایید که اصلاً چقدر روی این موضوع حساب می شود؟ پروژه یا طرح اتفاق افتاده سال ۹۹ قرار است چقدر توسعه پیدا کند ؟ این موضوع ۷۰ سال برای کشور‌هایی خلیج فارس سابقه دارد.
بزرگ زاده: کشوری مثل ایران یا کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به طرف استفاده از منابع آب دریایی برای رفع نیاز‌هایشان می روند این یک واقعیتی است که وجود دارد شما هم اشاره کردید کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس استفاده بیشتری از این ظرفیت می کنند .در گذشته ما باید بیشتر توجه می‌کردیم متاسفانه نکردیم.
به نظرم حداقل برای نوار ساحلی که اتفاقا هم کم آب هستند، باید بیشتر از این مورد توجه قرار می‌گرفت. ولی الحمدلله باید مژده بدهم خدمت شما که در نقشه راهی که وزارت نیرو در دولت سیزدهم، تدوین کرده چه در بخش آب شرب و چه در بخش صنعتی ، استفاده از منابع آب دریا شش برابر خواهد شد و به ۴.۲ میلیارد لیتر می رسد.
این طرح قرار است به چند شهر توسعه پیدا کند؟
بزرگ زاده: بخش اعظمی از نیاز‌های آب صنعت بایستی از دریا تامین بشود. فلات مرکزی جایی است که ما آنجا فرونشست را داریم. بیشتر این محدوده دشت‌های ممنوعه از نظر زیر زمینی داریم در واقع اگر صنایع موظف بشوند برای خودشان ٖآب تامین کنند، آن منابع آبی آزاد خواهد شد به نفع محیط زیست و به نفع آب شرب و هرگونه مصرف دیگری که کشور بخواهد تشخیص بدهد برای آن جا استفاده شود.