ابوالفضل نمازی، فوق تخصص گوارش و کبد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در برنامه ضربان شبکه سلامت در خصوص زردی گفت: زردی یا یرقان، نشانه اختصاصی هپاتیت نیست؛ بلکه زردی، علامت غیر اختصاصی بسیاری از بیماری‌ها است، زردی یک سرنخ است که باید علت آن را پیدا کرد.
وی گفت: حساس ترین عضو در مقابل افزایش بیلی روبین خون، سفیدی چشم (صلبیه) است. پس از چشم، پوست و مخاط زرد می شوند.
نمازی افزود: در افرادی که پوست تیره دارند، تشخیص زردی، سخت تر است. بیلی روبین از تجزیه و شکست گلبول های قرمز حاصل می شود. طول عمر گلبول قرمز ۱۲۰ روز است. اگر این تعادل به هم بخورد، یعنی تولید بالا برود و یا دفع آن با اختلال مواجه شود، میزان بیلی روبین در خون بالا می رود و در مخاط ها و پوست رسوب پیدا می کند.
یک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، التهاب کبد را به سه دسته قبل کبدی، کبدی و بعد کبدی، تقسیم بندی کرد و افزود: بیماری های خونی متعددی هستند که تجزیه هموگلوبین را بیش از حد بالا می برند و باعث زردی می شوند. هر بیماری که سلول های کبد را تحت تاثیر قرار دهد، مانند هپاتیت A،B،C،D،E و هپاتیت خود ایمنی، انواع و اقسام داروهای شیمیایی و گیاهی، همچنین طیف وسیعی از سرطان ها (سرطان کبد، مجاری صفراوی، لوزالمعده، اثنی عشر و...) که باعث انسداد در مسیر خون کبدی و مجرای صفراوی شوند، ایجاد زردی می کنند.
این کارشناس یادآوری کرد: شرح حال دقیق بیمار، همراه با انجام آزمایشات و تصویربرداری های مختلف، تشخیص بیماری اصلی را میسر می کند.
نمازی در پاسخ به این سوال که آیا مسکن ها می توانند باعث ایجاد زردی شوند، گفت: بله، شایع ترین مسکنی که مصرف زیاد آن، باعث مسمومیت کبدی می شود، استامینوفن است. در مسمومیت های دارویی، زردی به یک باره اتفاق می‌افتد که گاهی منجر به پیوند کبدی اورژانسی منجر می شود.
این کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که سرطان ها چه زمانی خود را با بروز زردی نشان می دهند، گفت: این زمان، بستگی به محل سرطان دارد. اگر سرطان در ابتدای لوزالمعده قرار داشته باشد، چون مجاور خروجی صفرا است، زردی زودتر اتفاق می‌افتد و یا سرطان مجاری صفراوی که سریعاً باعث بروز زردی می شود.
این فوق تخصص گوارش و کبد یادآور شد: بعضی از غذاها که حاوی رنگدانه ای به نام کاروتن هستند (کاروتن در سبزیجاتی مانند هویج، نارنگی، پرتقال، کدو حلوایی و.... ) باعث افزایش زردی در پوست می شوند؛ اما چون میزان بیلی روبین خون را بالا نمی برند، موجب نگرانی نیست.
وی متذکر شد: بعضی از داروهای گیاهی که به صورت فله خریداری می شوند و خلوص بالایی ندارند، ممکن است با اختلالات عملکرد کبد همراه باشند. مانند مصرف بیش از حد چای سبز که به خصوص اگر خالص نباشد، باعث ایجاد زردی در پوست می‌شود.
وی متذکر شد: مصرف داروها و عرقیات گیاهی را تنها تحت نظر پزشکان متخصص طب سنتی، مصرف کنید. در صورت مواجهه با زردی، با مراجعه به پزشک و انجام معاینات بالینی و آزمایش خون، از سلامت خود اطمینان حاصل کنید.
نمازی در پاسخ به این سوال که آیا شن ریزه های داخل کیسه صفرا می توانند باعث زردی پوست شوند، گفت: به طور معمول خیر، تنها در صورتی این شن ریزه ها می توانند باعث زردی شوند که از کیسه صفرا به سمت مجرای صفرا حرکت کرده باشند و باعث انسداد مسیر و افزایش بیلی روبین خون شوند.
این کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که آیا سیگار می‌تواند باعث زردی پوست شود، گفت: سیگار با این که غلظت خون را بالا می برد و باعث تیرگی رنگ لب ها و همچنین، تغییر رنگ موضعی دندان ها می‌شود، باعث زردی پوست نمی شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: بیماری‌های خونی که با شکست گلبول های قرمز( همولیز) همراه هستند، مانند کم خونی داسی شکل، فاویسم (حساسیت به باقلا)، تالاسمی ماژور و...، باعث زردی پوست می شوند.
وی یادآورشد: کم خونی ناشی از فقر آهن، در مواقعی که شدید نباشد، باعث زردی پوست نمی شود؛ اما کمبود ویتامین ب ۱۲ و اسید فولیک، اگر شدید باشد، می تواند باعث زردی پوست شود.
این کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که آیا قهوه برای کبد خوب است، گفت: ثابت شده است که قهوه اثر حفاظتی بر سلول های کبدی دارد و برای مبتلایان به کبد چرب توصیه می شود؛ اما مانند هر دارویی تیغ دولبه و ممکن است به خاطر وجود کافئین، عوارض دیگری نیز به دنبال داشته باشد.