کم کم تکاپوی برداشت و خشک کردن انگور در ملایر، شهر جهانی انگور به پایان رسیده است و باغداران محصولات خود را جمع آوری کرده اند.
ملایر دومین شهر بزرگ و پر جمعیت استان همدان است.
اینجا از ابتدای شهریورماه همه باغداران و خانواده هایشان در تکاپوی برداشت محصولی هستند که برای به ثمر رسیدن آن، یک سال خواسته‌ها و آرزوهایشان را مشق کردند تا در زمان برداشت و فروش محصول با حاصل دسترنجشان، به برخی از این آرزو‌ها برسند.
البته زمان برداشت محصول نیز زمانی پرکار برای باغداران است؛ برداشت انگور، تیزاب زدن به آن و پهن کردن، نگهبانی‌های شبانه کنار سبزه‌ها و پخت شیره بخش کوچکی از تلاش‌های شبانه روزی یک باغدار در نخستین ماه پرکار پاییز است.
اما پای درد دل هایشان که بنشینی گلایه‌هایی شنیدنی دارند، از قیمت پایین کشمشی که تا در کیسه برود، دست‌های بسیاری پینه بسته و مو‌های بسیاری سپید شده است.
به هر یک از درختان انگور که می‌نگرند ترس و دلهره‌ای عجیب در وجودشان رخنه می‌کند، از بی آبی و خشکسالی که ممکن است تا چند صباح دیگر از باغ همسایه، مهمان ناخوانده باغ آن‌ها شود.
از چاه‌های آبی که دیگر رمقی برایشان نمانده و از آفت‌هایی که شیره جان درختانشان را نشانه گرفته است.
به گفته مدیر جهادکشاورزی شهرستان ملایر، ۱۰ هزار و ۸۲۶ هکتار از سطح زیرکشت باغات این شهرستان، انگور است که از این میزان، ۱۰ هزار و ۶۱۶ هکتار بارور و ۲۱۰ هکتار غیربارور است.
سیدمهدی میرباقری با بیان اینکه به طور متوسط ۲۴ تن انگور از هر هکتار برداشت می‌شود، پیش‌بینی کرد که امسال ۲۵۴ هزار و ۸۷۴ تن انگور از باغات شهرستان برداشت شود.
او با بیان اینکه ۷۷ درصد از انگور ملایر به انواع کشمش از جمله آفتابی تیزابی، آفتابی غیرتیزابی، آفتابی دانه دار، کشمش کالیفرنیا و سایه خشک تبدیل می‌شود، گفت: ۱۰ درصد انگور تولیدی شهرستان نیز به شیره انگور، دو درصد به آبغوره، سه درصد به سرکه و باسلوق تبدیل و هشت درصد هم برای مصرف تازه خوری به بازار عرضه می‌شود.
محمد غفاری، یکی از باغداران ملایری است که طی سال‌های ۹۲ و ۹۵ عنوان باغدار نمونه را کسب کرده و در حال حاضر دو هکتار باغ داربستی در ملایر دارد که علاوه بر ۱۱ رقم انگور سنتی ملایر، ۱۵ رقم سرشاخه کاری توسط ایستگاه تحقیقات انگور شهرستان ملایر در باغ او کشت شده و در مجموع ۲۷ رقم انگور در این باغ موجود است.
به گفته غفاری، حدود ۷۰ تا ۸۰ تن انگور از هر هکتار این باغ برداشت می‌شود، اما طی سال‌های اخیر به علت تغییرات اقلیم، سرمازدگی و خشکسالی میزان برداشت این باغ به نسبت قبل کاهش یافته است.
او می گوید: سال زراعی ۱۴۰۰-۱۴۰۱، به علت کاهش شدید بارندگی و خشکسالی، نه تنها باغداران ملایری بلکه همه باغداران در سطح کشور با مشکل کاهش محصول مواجه شدند.
غفاری فروش محصول را یکی از چالش‌های جدی باغداران ملایری دانست و افزود: از زمانی که به یاد دارم و باغدار بودم، ما باغداران هیچ وقت نتوانستیم برای محصول خود قیمت تعیین کنیم.
او به ۱۱ هزار هکتار باغ انگور در ملایر اشاره و تصریح کرد: اگر در هر هکتار یک خانواده مشغول به کار باشند، ۱۱ هزار خانوار در شهرستان برای سودآوری ۶۰ کارخانه تلاش می‌کنند. قیمت کشمش را کارخانه داران و صادرکنندگان تعیین می‌کنند، پس باغداران مطیع امر صادرکننده اند.
این باغدار با تأکید بر اینکه باید ارگان یا نهادی برای تعیین قیمت کشمش وجود داشته باشد، گفت: کارخانه داران در اتاق دربسته و بدون حضور باغدار قیمت کشمش را تعیین می‌کنند و باغدار هیچ نقشی در تعیین قیمت ندارد.
اکنون قیمت هرکیلو گرم کشمش مرغوب کالیفرنیایی( گوگردی شده و طلایی رنگ) در ملایر حدود۴۰ هزار تومان است و خرید و فروش هم پر رونق نیست که با هزینه های بالای نگهداری باغ انگور وفراوری محصول همخوانی ندارد.
یکی دیگر از باغداران دره جوزان ملایر انگور را تنها محصول روستای جوزان دانست و گفت: تقریباً همه اهالی این روستا و روستا‌های دره جوزان به کار باغداری مشغول بوده و از این طریق امرار معاش می‌کنند.
حسین نصیری فروش کشمش را بزرگترین مشکل باغداران دانست و مطرح کرد: ما باغداران از ابتدای بهار تا ماه مهر با مشکلات بسیار از جمله گرانی کود‌ها و نهاده‌های کشاورزی باغ را به ثمر می‌رسانیم، اما در آخر این کارخانه دار و برخی دلالان هستند که به سود می‌رسند.
او کم آبی و خشکسالی را یکی دیگر از مشکلات باغداران برشمرد و افزود: اکنون باغات دره جوزان دچار آفات شده و به علت قیمت بالای سم این آفات، بسیاری از باغداران توانایی خرید آن‌ها را ندارند و باغ‌هایشان خشک شده است.
مدیرعامل کارخانه کشمش یاقوت ناب پارس نیز با سابقه بیش از ۱۵ سال کار در حوزه تولید و صادرات کشمش و کسب عنوان صادرکننده نمونه استان طی هفت سال متوالی، اظهار کرد: این سه مجموعه کارخانه، برای ۶۰ نفر به طور مستقیم و ۲۰۰ نفر به طور غیرمستقیم اشتغال ایجاد کرده است.
حسین ابراهیم‌خانی ادامه داد: این شرکت به کشور‌های اروپایی از جمله فرانسه، ایتالیا، لهستان، رومانی، مجارستان، صربستان، لیتوانی، روسیه و اوکراین کشمش صادر می‌کند.
او تولید و صادرات این کارخانه را سالانه حدود ۶۰۰۰ تن دانست و گفت: متأسفانه باغداران گمان می‌کنند که کارخانه دار کشمش فله را ارزان از آن‌ها خریداری می‌کند و گران می‌فروشد در حالیکه عرضه و تقاضا قیمت را مشخص می‌کند.
به گفته ابراهیم‌خانی، قیمت تمام شده کشمش ایران به علت بازار رقابتی باید از قیمت تمام شده این محصول در کشور‌های دیگر تولیدکننده کشمش از جمله ترکیه و ازبکستان، کمتر یا نزدیک به آن‌ها باشد.
او می گوید: به علت تورم سالانه و افزایش چند برابری هزینه‌های تولیدکنندگان و باغداران، قیمت تمام شده کشمش ایران به نسبت کشور‌های دیگر تولیدکننده از جمله ترکیه، هند، شیلی، ازبکستان و آمریکا طی سال‌های اخیر افزایش یافته است و به همین علت بازار اروپا را از دست دادیم.
به گفته این تولیدکننده، با اینکه اکنون برداشت انگور از بسیاری باغات به اتمام رسیده، هنوز قیمت ثابتی برای خرید فله مشخص نشده و پیگیری برای قیمت‌گذاری این محصول از سوی دولت، سازمان جهادکشاورزی و اتاق بازرگانی انجام نشده است.
نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی نیز در این باره گفت: خرید تضمینی ویژه کالا‌های اساسی و راهبردی مانند گندم است و قیمت آن هر ساله توسط شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی مشخص می‌شود.
به گفته حجت‌الاسلام احد آزادیخواه، این شورا متشکل از وزیر جهادکشاورزی، نمایندگان مجلس، نمایندگانی از کشاورزان و تشکل‌های کشاورزی است.
او با تأکید بر اینکه کشمش جزو کالا‌های لوکس و صادراتی محسوب می‌شود و کالای راهبردی و اساسی نیست، ادامه داد: عمده کشمش ملایر به کشور‌هایی از جمله اوکراین و روسیه صادر می‌شود و خرید این محصول حمایتی است نه تضمینی.
او مطرح کرد: سال گذشته منطقی در شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی ایجاد کردیم که محصولات غیرراهبردی کشاورزی نیز در این شورا تعیین تکلیف و قیمت گذاری شوند و کشمش سال قبل هم در همین شورا قیمت گذاری شد. امسال هم درصدد هستیم قیمت کشمش در شورای تعیین قیمت محصولات کشاورزی، تعیین شود.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با تأکید بر اینکه محصول امسال کمتر از سال گذشته است بنابراین قیمت کشمش باید بالاتر از آنچه در بازار هست، باشد، به باغداران اطمینان داد که طی روز‌های آینده این محصول کشاورزی در شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی تعیین قیمت شود.
منبع:ایسنا