بر اساس یک پژوهش جدید، افراد سالمند سالم که اصطلاحا "SuperAger" یا "اَبَرپیر" نامیده می‌شوند، در مغز خود ابرنورون‌هایی دارند که با وجود افزایش سن به یادآوری واضح خاطراتشان کمک می‌کنند.
اما چه چیزی این سالمندان را جوان نگه می‌دارد؟ اگرچه این سالمندان سالم یا ابرپیر که اصطلاحی است که توسط مرکز نورولوژی شناختی و بیماری آلزایمر Mesulam Northwestern ابداع شده و افراد ۸۰ ساله و بالاتر را توصیف می‌کند، اغلب عادت‌های سالمی را برای تیز نگه داشتن ذهن خود در پیش می‌گیرند، اما یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که اعصاب مغز آن‌ها نیز در این قضیه دخیل است. این نورون‌های بزرگ‌تر به آن‌ها اجازه می‌دهند با سرعتی بسیار کندتر از سن واقعی خود خود پیر شوند.
این پژوهش جدید نشان می‌دهد که اعصاب ناحیه‌ای از مغز که مسئول حافظه است، به نام قشر انتورینال (ERC) در این افراد در مقایسه با همسالان خود با قابلیت‌های شناختی متوسط، بسیار بزرگ‌تر است. این مقایسه گروه همسالان شامل سالمندان با شروع زودرس بیماری آلزایمر و افراد ۲۰ تا ۳۰ سال جوان‌تر از آن‌ها بود.
ابرنورون‌های ابرپیر‌ها
پژوهش دریافتند که نورون‌های این افراد حاوی رگه‌های پروتئین تائو (tau) یا رسوبات غیرعادی پروتئینی نیستند که می‌توانند درون نورون‌ها تجمع کنند و به آن‌ها آسیب برسانند. این پروتئین‌های تائو اغلب نشانه بزرگی از بیماری آلزایمر هستند.
پژوهش روی این افراد و یادآوری باورنکردنی خاطرات آن‌ها در دانشکده پزشکی دانشگاه نورث‌وسترن فاینبرگ در شیکاگو انجام شد و "برنامه تحقیقاتی ابرپیری نورث‌وسترن" نام دارد. این پژوهش نشان می‌دهد که ابرپیر‌ها با حافظه‌های خارق‌العاده، دارای ویژگی‌های بیولوژیکی منحصربه‌فردی هستند که شامل سلول‌های عصبی سالم‌تر در ناحیه ERC در مغزشان است.
در این مطالعه ذکر شده است که شرکت کنندگان مغز خود را برای تحقیق پس از مرگشان، اهدا کرده‌اند.
"تامار گفن"، نویسنده اصلی این مطالعه و استادیار روانپزشکی و علوم رفتاری در دانشکده پزشکی فاینبرگ دانشگاه نورث وسترن می‌گوید: برای درک اینکه چگونه و چرا ممکن است افراد در برابر ابتلا به بیماری آلزایمر مقاوم باشند، مهم است که مغز ابرپیر‌ها پس از مرگ از نزدیک بررسی شود تا دریابیم که چه چیزی مغز آن‌ها را منحصر به فرد می‌کند و چگونه می‌توانیم از ویژگی‌های بیولوژیکی آن‌ها برای کمک به سالمندان برای جلوگیری از بیماری آلزایمر استفاده کنیم؟
دانشمندان برای این پژوهش، مغز شش فرد ابرپیر، هفت فرد مسن که از نظر شناختی متوسط هستند، شش فرد جوان و پنج فرد مبتلا به مراحل اولیه آلزایمر را بررسی کردند. سپس اندازه سلول‌های عصبی را در ناحیه ERC مغز آن‌ها اندازه‌گیری کردند و به دنبال وجود گره‌ها و انباشت‌های تائو در قشر مغز آن‌ها بودند.
آن‌ها توانستند متوجه شوند که مغز ابرپیر‌ها حاوی انباشت پروتئین تائو که موجب بروز آلزایمر می‌شود، نیست.
اهمیت یافته‌های این پژوهش
پژوهشگران در این پژوهش توانستند دریابند که یک نورونِ در امان مانده از انباشت تائو می‌تواند یکپارچگی ساختاری خود را حفظ کند، به این معنی که می‌تواند سالم و بزرگ بماند. عکس این قضیه نیز درست به نظر می‌رسد. انباشت و گره خوردن تائو می‌تواند منجر به کوچک شدن نورون‌ها شود.
این یافته به پژوهشگران اجازه می‌دهد باور کنند که ممکن است به یافتن راهی برای جلوگیری از بیماری آلزایمر و اثرات مخرب آن نزدیک‌تر شده باشند.
گفن می‌گوید: بینش قابل‌توجهی که افراد ابرپیر با نورون‌های بزرگ‌تر نسبت به همتایان و حتی افراد جوان‌تر از خود نشان دادند، ممکن است به این معنا باشد که این سلول‌های بزرگ از بدو تولد وجود داشته‌اند و از نظر ساختاری در طول زندگی‌شان حفظ شده‌اند. ما نتیجه می‌گیریم که نورون‌های بزرگ‌تر نشانه‌ای بیولوژیکی از مسیر ابرپیری هستند.
پژوهشگران تأکید می‌کنند، این امکان وجود دارد که افراد با این سلول‌های بزرگ‌تر به دنیا بیایند که به آن‌ها اجازه می‌دهد از نظر ذهنی و شناختی بهتر از همسالان خود باقی بمانند.مطالعه‌ای که می‌تواند از بروز بیماری آلزایمر در آینده جلوگیری کند.
این پژوهش در حل معمای علت بیماری آلزایمر نوید بزرگی را نشان می‌دهد. این مطالعه به پژوهشگران اجازه می‌دهد تا عوامل اولیه آلزایمر را شناسایی کنند و گام‌هایی را در جهت ایجاد یک روش درمانی موثر و شاید حتی یک درمان و معالجه کارآمد بردارند.
اما امید واقعی، پیشگیری کلی از این بیماری و فهمیدن این است که چگونه ابرپیر‌ها در وهله اول به آلزایمر مبتلا نمی‌شوند و چگونه می‌توان از شکل‌گیری آن جلوگیری کرد. ویژگی‌های شیمیایی، متابولیکی یا ژنتیکی این سلول‌ها چیست که آن‌ها را انعطاف‌پذیر می‌کند؟ هنگامی که به این سوال پاسخ داده شود، می‌توان از آن برای ریشه‌کن کردن بیماری ناتوان‌کننده و پیشرونده آلزایمر استفاده کرد.
نتایج این پژوهش جدید در مجله The Journal of Neuroscience منتشر شده است.