در میز اقتصاد امروز آقایان سید مهدی نیازی معاون هماهنگی و فضای مجازی کسب و کار صنعت و معدن، حمید آذرمند مدیراداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی و محمد علی خادم کارشناس اقتصادی به بررسی توافق ۲۲ بندی برای حمایت از تولید پرداختند و به سوالات زیر پاسخ دادند.
تسهیلات سرمایه در گردش شامل کدام یک از واحدهاست؟ آیا پایشی از واحد‌ها وجود دارد؟
آقای سید مهدی نیازی: امسال شرایط تولید رشد مطلوبی طی کرده به طوریکه در سه ماهه امسال نسبت به سال قبل ۵.۱ درصد رشد داشته است، همچنین شاخص بورسی شرکت‌ها در مرداد هم رشد داشته است.
مهم‌ترین مسئله تولید در شرایط فعلی در قالب رفع موانع تولید دنبال می‌شود، در دیدار اخیر مقام معظم رهبری با رئیس جمهور و برگزاری جلسات متعدد، نتیجه کار تفاهم ۲۲ بندی شد که به امضای رئیس کل بانک مرکزی هم رسیده است. مهم‌ترین موضوع کم کردن نقدینگی با استفاده از ابزارهای اعتباری است.
از مجموع ۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان منابع بانکی ۳۰ تا ۳۱ درصد مربوط به بخش صنعت است که با رشد نقدینگی امسال این عدد به ۹۲۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافت، این اعداد بدان معنا نیست که فرآیند دولتی برای معرفی متقاضیان به بانک طراحی شود و متقاضیان براساس حد اعتباراتی که دارند به بانک مراجعه می‌کنند.
امکان رصد پذیری شیوه تامین مالی وجود دارد؟
آقای حمید آذرمند: بحث رصد پذیری مهم‌ترین ویژگی تامین مالی زنحیره‌ای است و روش‌های تامین مالی زنجیره‌ای این امکان را دارد که گردش منابع مالی را رصد کنیم. یکی از ابزارهای تامین مالی ابزار گام است. تابه امروز حدود ۲۶ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر شده است.
تسهیلات پرداختی ۲ سیاست و رویکرد را مبنای کار قرار می‌دهیم به طوریکه تا پایان سال ۷۰ درصد تسهیلات بخش‌های مختلف مبتنی بر صورت حساب الکترونیکی قرار دهیم. همچنین علاوه بر تامین مالی صورت حساب الکترونیک هدفگذاری کرده ایم که تا پایان سال ۲۰ درصد تسهیلات بخش‌های مختلف مبتنی بر پلتفرم‌های زنجیره‌ای باشد.
با مدل‌های جدید که بحث زنجیره‌ای را مطرح می‌کنند چقدر قابل احصاست؟
آقای محمد علی خادم: ۴ مشکل اساسی در بحث تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها وجود دارد. جدای از این قالب شرکت هاریال یک سری شرکت‌های زیادی هستند که در خصوص روابط و تامین مالی انجام می‌دهند. ساختار موجود منجر به تغییر رفتار بنگاه‌ها شده است.
مشکل ابتدایی دسترسی در قالب بنگاه‌ها به سرمایه محدود است. توجه کنیم در اقتصاد فعلی با تورم حدود ۵۰ درصد، نرخ تسهیلات بنگاه ها ۱۸ درصد است، بدون شک به معنای وجود رانت بسیار زیاد تسهیلات بنگاه هاست. هرجا دستوری بودن قیمت مشاهده کردیم، بازار ثانویه شکل گرفته است. نرخ ماهانه ۲ تا ۶ درصد در مقایسه این نرخ به ما نشان می دهد بدون محدودیت و رانت از بانک تامین کنیم.
طبق آمار و ارقام مشاهده می کنیم مقدار انبارداری شرکت ها بیش از دنیاست. ۲۳ درصد کل دارایی بورسی مربوط به انبار شرکت هاست، این امر نشان می دهد شرکت ها از آن‌جایی که در شرایط تورم قرار دارند، موجودی انبار خود را بالا ببرند.
آقای نیازی: اگر شفاف سازی در پرداخت تسهیلات انجام شود، با ۹۲۳ هزار میلیارد تومان می توانیم نیازمان را تامین کنیم.
رصدپذیری تامین مالی بسیارمهم است، وزارت صمت یک رکن اساسی شفاف سازی است. اعتقاد داریم فاکتورهایی که در سامانه جامع تجارت بصورت الکترونیک تولید می شود، می تواند مبنای تصمیم گیری قرار گیرد. شفاف سازی و هدایت اعتباری انجام دهد که با این وجود پول در اختیار طرفین قرار نمی گیرد و بصورت شفاف در فاکتورها قابل ارزیابی است.
یکی از موضوعاتی که وجود دارد بانک ها برای سرمایه ثابت تسهیلات تخصیص نمی دهند، روش جدید تسهیلات چگونه است؟
آقای آذرمند: نحوه اعتبار سنجی در روش سنتی و تامین مالی زنجیره ای تفاوت دارد، در روش های تامین مالی زنجیره ای وقتی بانک‌مرکزی مدل جدیدی تعریف می‌کند. در این روش بانک با خیال راحت تری با زنجیره مواجه است که با هم قرارداد بلندمدت دارند، از این جهت شرایط ضمانت تسهیل می شود.
یکی دیگر از توافق های ۲۲ بندی پیش بینی کردیم، تقویت ظرفیت های صندوق تضمین است که بانک ها با خیال راحت و ریسک کمتر تسهیلات پرداخت می کنند. اعتبار سنجی و ارائه تضامین بر عهده صندوق هاست.
وقتی تامین مالی زنجیره با ابزارهای اعتباری در دستور کار قرار دهیم تا حد زیادی نیاز به نقدینگی کاهش می یابد، کمااینکه در زنجیره های پایلوت پیاده کردیم، مشکل تامین مالی را پیش بردیم که این موضوع به ثبات اقتصاد کمک می کند.
آقای نیازی: اعتقاد ما بر آن است که هدایت اعتباری دقیق انجام دهیم تا محدودیت های تسهیلات از بین رود، وقتی هدایت اعتبار در طول زنجیره منتقل شود، موضوعات همچون حداعتباری یا بحث های ضمانتی می توان حذف کرد.
هر واحد تولیدی براساس اعتبار حق دارند از تسهیلات بانکی استفاده کنند، دولت از منابع بودجه ای تبصره ۱۸ استفاده می کنند تا تامین اتفاق بیفتد.
در خصوص واحدهای کوچک و متوسط ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفتیم، از سیستم بانکی تقاضا کردیم که در قالب سرمایه ثابت و تامین مالی بازسازی و نوسازی به صورت جدی ورود کند.
چرا بانک ها تمایل دارند به واحدهای بزرگ تسهیلات پرداخت کنند؟
آقای آذرمند: دغدغه ما تامین مالی کل واحدهاست، مدل تامین مالی به گونه ای طراحی کردیم که در قالب زنجیره اعتبار در اختیار بنگاه های کوچک و متوسط قرار گیرد.
بحث تامین مالی صنایع بزرگ از طریق بورس کالا پیش می بریم که این باعث شده تامین مالی از طریق ظرفیت بانکی برای بنگاه کوچک و متوسط باشد.