در میز اقتصاد امروز آقایان علی فکری رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران و پوریا پرتو کارشناس اقتصادی به مقایسه سرمایه گذاری خارجی ایران در ۲ سال اخیر پرداختند و به سوالات زیر پاسخ دادند.
در خصوص افزایش ۱۰۰ درصدی جذب سرمایه خارجی در اقتصاد چه اتفاقی رخ داده است؟
آقای علی فکری رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران: هم اکنون شاهد افزایش ۱۰۰ درصدی سرمایه گذاری دولت سیزدهم در مقایسه با سال پایانی دولت دوازدهم هستیم.
وقتی که سرمایه گذار خارجی جذب می شود و به اشکال مختلف تصمیماتی اتخاذ می کنند که وارد سرمایه گذاری جمهوری اسلامی شوند، از زمان دریافت مجوز سرمایه گذاری ۶ ماه فرصت دارند که سرمایه مدنظر را وارد کنند و این احتمال وجود دارد که بنابه هر دلیلی وارد طرح سرمایه گذاری نشود، براین اساس همیشه بین این ۲ آمار فاصله وجود دارد که در برخی سال ها این فاصله زیاد می شود.
تجربه نشان می دهد که نیمی از طرح هایی که مجوز برای آن صادر شده منتج به سرمایه گذاری می شود و سرمایه گذاری فرآیندی است که از یک‌نقطه شروع و طی چندسال به آخر می رسد.
اگر بخواهیم همانند قبل حساب کنیم ۸.۹ میلیارد دلار جذب سرمایه گذار خارجی داشتیم، اما در واقع ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری داشتیم که بخشی از سرمایه وارد کشور و طرح آغاز شده است. همچنین در سال پایانی دولت دوازدهم ۲ میلیون و ۳۰۰ میلیون دلار مجوز سرمایه گذاری صادر شده که بخشی وارد کشور شده است.
در فاصله یکسال به رغم شرایط تحریم چه اتفاقاتی در جذب ۱۰۰ درصدی سرمایه داشتیم؟
آقای فکری: تغییر و اصلاح رویکرد دولت منجر به جذب سرمایه شده است و از نظر ما رویکرد قبلی روابط اقتصادی خارجی جذب سرمایه نیازمند اصلاح بود که همگام با دولت انجام دادیم و به رغم آنکه هیچ گشایشی در تحریم ایجاد نشده، اما رشد سرمایه داشتیم.
یکی از دلایل رشد سرمایه آن است که کشورهای هدف که تعریف کردیم، کشورهای همسایه جمهوری اسلامی هستند و هم اکنون در دنیایی زندگی می کنیم که همسایگان کنار ما وضعیت مشترکی دارند.
اولین سفر به افغانستان چه بازخوردی داشته است، آن هم کشوری که سالها درگیر جنگ بودند؟
آقای فکری: ابتدایی ترین کار منافع مشترک تعریف کردیم، با کشورهایی که منافع مشترک با ما ندارند امکان جذب سرمایه وجود ندارد. طی ملاقات با وزیر این کشور ایشان اعلام کردند که ما ۲ کشور همسایه هستیم که باید بتوانیم کنار هم کار کنیم، لذا باید پروژه های مشترک سرمایه گذاری تعریف کنیم.
برای تسهیل ورود سرمایه گذار خارجی چه اقداماتی انجام شده است؟
آقای فکری: برخی دستگاه های دولتی یا نهادهای دیگر که در کشور ما هستند باید اقداماتی انجام دهند، براین اساس در راستای بوروکراسی های اداری باید اقداماتی انجام شود، در غیراین صورت زمان بر خواهد بود و این امر منتج به دلزدگی سرمایه گذار خارجی می شود.
در برنامه های آتی قرار است چه اقداماتی انجام شود؟
آقای فکری: اصلاح اساسنامه سرمایه گذاری خارجی یکی از اقداماتی است که در راستای جذب سرمایه در حال انجام است چرا که اساسنامه فعلی مربوط به سال ۵۳ است که با اصلاح اساسنامه این امکان را داریم که سرمایه گذار خارجی به فرصت سرمایه گذاری در داخل هدایت کنیم، هم اکنون پیش نویس تهیه شده و در دستگاه های مختلف اجرایی نظارت ارائه می دهند تا به مجلس لایحه را بدهیم و انتظار می رود که تا پایان شهریور با همراهی دولت، بخش های مختلف لایحه تقدیم مجلس شود که ما معتقدیم تغییرات عمده ای با این امر در سرمایه گذاری خارجی صورت پذیرد.
برای همکاری بیشتر دستگاه ها در لایحه جدید نیازمند همکاری برخی دستگاه ها بیرون دولت و همچنین بخش های مختلف نیروی انتظامی هستیم. هرچند در حوزه های امنیتی و نظامی طی یکسال اخیر همکاری خوبی با ما داشتند.
وقتی سرمایه گذار در یک پروژه سرمایه گذاری می کند، صرفا برای سود پروژه است و اگر قرار است امتیازات برای سرمایه گذاری داشته باشیم، امتیازات باید واقعی باشد.
برای افزایش رقم سرمایه گذاری خارجی چه اقداماتی باید انجام شود؟
آقای پوریا پرتو کارشناس اقتصادی: اگر به روند ۱۰ ساله سرمایه گذاری نگاه کنیم، از سال ۹۸ به بعد استهلاک از سرمایه پیشی گرفت، اما روش های مختلفی برای جذب سرمایه گذار اعم از جذب سرمایه گذار مستقیم یا گرفتن وام‌خارجی وجود دارد.
آقای فکری: نهادها و موسسات بین المللی چندمدل وام یا کمک های اقتصادی ارائه می دهند و ما هم در برخی نهادها عضو هستیم و حق عضویت پرداخت می کنیم، اما اگر آنها تعیین کنند که وام‌ها چگونه مصرف شود یا تحت چه سیاست هایی مورد استفاده قرار گیرد، بدنبال این اعتبارات نمی رویم.
سال گذشته اعتباری از بانک‌جهانی دریافت کردیم که مربوط به خرید بود و با نهادهای بین المللی همچون اکو و بانک توسعه ملی اسلامی در ارتباط هستیم.
بحث ایرانیان مقیم خارج از کشور یکی از منابع مهم جذب سرمایه هستند که به رغم آنکه لایحه در حال نهایی شدن است، اما همین الان می توانند این کار انجام بدهند.