نتیجه مطالعات دانشمندان که در مجله زیست‌شناسی کنونی (Current Biology) چاپ شده است، نشان می‌دهد هنگامی که یک کار شناختی جدید، چند ساعت طول می‌کشد، باعث ایجاد مواد بالقوه سمی در قشر پیش‌پیشانی مغز می‌شود.
به نقل از پایگاه خبری سایِنس دِیلی، محققان توضیح می‌دهند که این رویه به نوبه خود کنترل فرد را بر تصمیمات تغییر می‌دهد؛ بنابراین با شروع خستگی شناختی، فرد به سمت اقدامات کم‌هزینه‌ای می‌رود که نیازی به تلاش یا انتظار ندارند.
یکی از دانشمندان معتقد است: نظریه‌های تأثیرگذار نشان می‌دهند که خستگی نوعی توهم است که مغز آن را ساخته است تا ما را وادار کند هر کاری را که انجام می‌دهیم، متوقف کنیم و به فعالیت لذت‌بخش‌تری روی بیاوریم.
وی افزود: یافته‌های ما نشان می‌دهد که کار شناختی منجر به تغییر عملکرد واقعی می‌شود (تجمع مواد مضر) بنابراین خستگی در واقع علامتی است که ما را مجبور به توقف کار می‌کند اما برای هدفی متفاوت همچون حفظ یکپارچگی عملکرد مغز.
نویسندگان این مقاله تلاش کردند، بفهمند که خستگی ذهنی واقعاً چیست؟ در حالی که ماشین‌ها می‌توانند به طور مداوم محاسبه کنند، مغز نمی‌تواند. آنها می‌خواستند دلیل آن را دریابند و احتمال می‌دادند که دلیل خستگی ذهنی با نیاز به بازیافت مواد سمی بالقوه ناشی از فعالیت عصبی مرتبط باشد.
برای یافتن شواهدی برای این موضوع، آنها از طیف‌سنجی تشدید مغناطیسی (MRS) برای نظارت بر شیمی مغز در طول یک روز کاری استفاده کردند. محققان به ۲ گروه از مردم نگاه کردند: آنهایی که نیاز به فکر کردن شدید داشتند و آنهایی که وظایف شناختی نسبتاً آسان‌تری داشتند.
آنها علایم خستگی از جمله کاهش گشاد شدن مردمک چشم را فقط در گروهی که کار سخت انجام می‌دادند، مشاهده کردند. افرادی که در آن گروه بودند نیز در انتخاب‌های خود تغییر به سمت گزینه‌هایی را نشان دادند که با تأخیر کوتاه و با کمی تلاش، پاداش‌هایی را پیشنهاد می‌کردند. آنان همچنین سطوح بالاتری از گلوتامات (یکی از ۲۰ اسید آمینه اصلی یاخته‌های زنده) در سیناپس‌های قشر پیش‌پیشانی مغز داشتند.
پژوهشگران با توجه به شواهد قبلی، اظهار کردند که تجمع گلوتامات، فعال‌سازی بیشتر قشر پیش‌پیشانی مغز را پرهزینه‌تر می‌کند، به طوری که کنترل شناختی پس از یک روز کاری سخت از نظر ذهنی دشوارتر می‌شود.
در نهایت این سوال مطرح می‌شود که «آیا راهی برای دور زدن محدودیت توانایی مغز برای زیاد فکرکردن وجود دارد؟» پاسخ دانشمندان منفی است. از نظر آنها هنوز هم بهترین راه‌حل، استراحت و خوابیدن است. شواهد معتبری وجود دارد که گلوتامات در طول خواب از سیناپس‌ها حذف می‌شود.
محققان تاکید کردند: نظارت بر متابولیت‌های (مواد شرکت‌کننده در متابولیسم یا سوخت و ساز سلولی) پیش‌پیشانی مغز به احتمال زیاد به تشخیص خستگی شدید ذهنی کمک کند. این توانایی ممکن است به تنظیم برنامه‌های کاری برای جلوگیری از فرسودگی کمک کند.
آنها همچنین به افراد توصیه می‌کنند که در هنگام خستگی از تصمیم‌گیری‌های مهم خودداری کنند و آنها امیدوار هستند در آینده متوجه شوند چرا قشر پیش‌پیشانی مغز به ویژه در برابر تجمع گلوتامات و خستگی حساس به نظر می‌رسد. آنان همچنین کنجکاو هستند که بدانند آیا همان نشانگرهای خستگی در مغز ممکن است بهبودی از افسردگی یا سرطان را پیش‌بینی کند یا خیر.