در میز اقتصاد امروز آقایان پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت، محمد قزلباش معاون رئیس بازار متشکل ارزی بانک مرکزی، ساجد نیک مهر کارشناس مسائل بازرگانی و مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه ایران به بررسی محور پیمان های پولی دوجانبه برای محدودیت دلار پرداختند و به سوالات زیر پاسخ دادند.
چه ضرورت هایی باعث شد به سراغ پیمان های پولی ۲ جانبه رویم؟
آقای پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت: یکی از ابزارهای مهم ابزارهای مالی است چرا که وقتی بحث تحریم مطرح می شود، در حوزه سیستم پولی و بانکی اعمال محدودیت می شود. به همین‌خاطر از هر ابزاری که روند تسهیل می کند، باید حمایت شود.
طی سال های گذشته توجه خاص به حل مسائل و مشکلات مالی نفت و گاز از جایی که دولت مستقیم درآمد کسب کرده داشتیم و یک مقدار به حوزه تجارت غیرنفتی کم توجهی کردیم.
در دولت سیزدهم با ایجاد زیرساخت های متنوع باید فضا را فراهم کنیم تا تجار بخش خصوصی به راحتی منابع جابه جا کنند.
در زمینه پیمان پولی ۲ جانبه بیش از ۹ سال است که مذاکره می‌کنیم، اما عمل کردن بانک مرکزی کشورهای مختلف علت کندی است به طوریکه مسئولان بانک مرکزی دولت سیزدهم اعلام می‌کنند که بانک مرکزی دولت روسیه کندتر است.
پیمان های پولی در حوزه تجارت چه دستاوردی داشته است؟
آقای پیمان پاک: اگر پیمان پولی ۲ جانبه در تسهیل صندوق ضمانت، رمز ارزها و توسعه فضای تهاتر موجب می شود که تجار نگران بازگشت ارز نباشد.
در دولت های قبل پیکان علت اجرا نشدن پیمان های پولی له سمت بانک‌مرکزی بود، حال در دولت جدید چه رویکردی داریم؟
آقای محمد قزلباش معاون رئیس بازار متشکل ارزی بانک‌مرکزی: در دولت سیزدهم بانک مرکزی رویکرد حذف دلار را در دستور کار قرار داده است تا مسافران و دانشجویان با هزینه بسیاری کمتری بتوانند نیاز را رفع کنند، همچنین ماه آینده اربعین داریم که برنامه ریال_ دینار هفته آینده در دستور کار داریم.
در سالیان گذشته بدلیل اینکه از ارزهای دلار و یورو استفاده می کنیم، هزینه بالایی صرف تبدیل ریال می شود، ضمن آنکه مشکل جابه جایی داریم که با پیمان های پولی کاهش هزینه داریم.
گشایش نمادها مثل روبل ریال به توسعه تجارت خارجی چقدر کمک‌می‌کند و چه مشکلاتی پیش روی ظرفیت است؟
آقای ساجد نیک‌مهر کارشناس مسائل بازرگانی: هم ترازی تجاری یکی از مسائل پیمان های دوجانبه است و با کشورهای که می‌خواهیم‌کار‌کنیم، تراز منفی است که برای رسیدن به تراز یکسان باید زیرساخت ها فراهم شود.
تا زمانیکه تحریم هستیم و در انتقال ارز دچار مشکل هستیم، در هم‌تراز تجاری مشکل داریم و ارز دیجیتال می‌تواند راهکار مفید باشد و موردهای دیگر هستند که اگر مورد پذیرش بانک مرکزی باشد، تراز تجاری یکسان می شود.
قوانین‌منطقه در کشور روسیه با یکدیگر‌متفاوت است و طرف تجاری در کشور روسیه ممکن است برای انتقال پول به حساب رسمی ممانعت هایی کند که تراز تجاری به نقطه مدنظر نرسد.
چه برنامه و اقداماتی برای استفاده حداکثری از پیمان های پولی کشورهای منطقه و جهان داشتیم؟
آقای مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه ایران: اینکه قوانین در مناطق مختلف روسیه متفاوت است، این طور نیست چرا که اگر تفاهمی با مسکو کنیم بدان معناست که با ۵۰ ایالت توافق کردیم و باید اجرا شود.
در مورد روسیه اگر نتوانیم خلق روبل کنیم نمی توانیم از این پیمان استفاده کنیم و بعد از اینکه بالانس برقرار شود، سوئیفت یا نیمه سوئیفت قابل اجراست.
بنابر بررسی هایی که وزارت خارجه با قاره و کشورهای مختلف کردیم، خیلی کشورها کالاهای ما را نیازمند هستند و در مقابل کالاهای مورد نیاز بویژه در تامین امنیت غذایی وارد می‌کنیم.
برای پیمان ارزی با پاکستان، ترکیه یا هر کشور دیگری باید انقدر فعالیت کنیم تا در کالاهایی که مزیت صادراتی داریم در جهت صادرات تلاش شود و در مقابل کالاهای گندم و جو وارد شود تا بالانس برقرار شود.
اگر قرار است پیمان های پولی ۲ جانبه موافق عمل کند چه طور متوازن می شود؟
آقای پیمان پاک: پیمان های پولی زمانی می تواند ایده آل باشد که تراز بالانس شود و افزایش تراز یک شبه اتفاق نمی افتد.
بنابر آمار صادرات در تیرماه ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۰ درصد رشد داشته است، اما کالا از این جا که می خواهد حرکت کند، لوجستیک مهم است که یک شبه اتفاق نمی افتد، اما میزان کالا در بازار داخل نباید کم باشد تا برند تجار به سبب ممنوعیت در روسیه از بین رود.
امسال صادرات به روسیه به یک میلیارد دلار می رسد و چند نرخی بودن ارز مانع توسعه صادرات است، برای کلیه گروه های صادراتی به کشورهای اوراسیا امکان رفع تعهد به غیر از طریق روسیه فراهم شده است و ملزم به ثبت ارز در سامانه نیست.
بانک مرکزی چه برنامه ای برای تسهیل پیمان های دوجانبه دارد؟
آقای قزلباش: فارغ از نمادهای جدید که باید اضافه کنیم، به نوعی بازار غیررسمی حجم کاهش دهیم و فعالیت ها را به بازارهای رسمی انتقال دهیم.
آقای پیمان پاک: موافقت نامه ای در ۶ ماه پیش منعقد شده که بحث توجه به رمز ارزها و زیرساخت بلاکچین به عنوان توسعه تجارت اثر گذار است، اما به هرحال مقاومت بانک مرکزی دنیا ما را یاد بحث تلگرام و وایبر می اندازد که مخابرات امروز خلع سلاح است چرا که کسی از پیامک استفاده نمی کند و در سال های بعد بلاکچین ما را باید به رسمیت بشناسد. نکته ای که با اتاق بازرگانی کار می کنیم، براساس سیستم بلاکچین خارج از رمز ارزها شرایطی فراهم کردیم که می تواند در خارج رمز ارز بگیرد و کالا وارد کند.