از کوچه صدای طبل و سنج می‌آید. بوی اسپند و چای هل و دارچینیِ هیئت مجاور منزلمان در خانه ما پیچیده و شوق خاصی در چشمان بچه‌ها برق می‌زند، لباس‌های مشکی شان را می‌پوشند تا به هیئت بروند. همینطور سرگرم آماده شدن هستم و به این فکر می‌کنم که چطور بچه‌ها را در هیئت آرام نگه دارم؟ دخترم به سمت من می‌آید و می‌گوید: «مامان ما اونجا باید چیکار کنیم؟ بعد دوباره ساکت می‌شود و ادامه می‌دهد: «منظورم اینه که ما چطوری عزاداری کنیم؟»
بیشتربخوانید
دستم را روی سرش می‌کشم و روسری اش را که شل و ول سر کرده، سفت می‌کنم و می‌گویم: «عزیزم تو که قبلاً با من اومدی، اول دعا می‌خونیم و زیارت عاشورا برای امام حسین (ع) که آن را بلدی. بعد به ما شربت یا چای می‌دهند. در نهایت هم مداحی گوش می‌دهیم. اما آنجا نباید شیطنت کنید، چون خانم‌ها و آقایان برای عزاداری امام حسین (ع) می‌آیند و حواسشان پرت می‌شود.» چشم بلندی می‌گوید و به من گوشزد می‌کند که تصمیم دارد با دوستانش آرام و در گوشی صحبت کند، من هم می‌گویم: «اشکالی ندارد به شرطی که صدای خنده تان بلند نشود.» می‌خندد و می‌دود تا برادرش را صدا کند که آماده رفتن شویم.
ماه محرم و عزاداری هایشان برای بچه‌ها حال و هوای خاص خودش را دارد، همین حال و هواست که برای ما از کودکی‌هایمان یادگار مانده و نمی‌گذارد از دم و دستگاه امام حسین (ع) هر جای دنیا که باشیم و به هر کاری که مشغول هستیم، در ماه محرم دور شویم. بوی اسپند و صدای طبل، مداحی و روضه خوانی و غذای نذری، دیدن فامیل و دوستان و آشنایان قدیمی و گریه برای امامی که مظلومانه خودش و اهل بیتش (ع) به شهادت رسیدند تا اسلام زنده بماند؛ در پس ذهن ما حک شده است و همه این‌ها را از برکات دست‌های پدر و مادر‌ها و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایی است که ما را محرم‌ها با خود همراه می‌کردند و به مجالس عزاداری می‌بردند.
اما این روز‌ها چطور باید بچه‌ها را آماده کنیم تا با ما همراه شوند، به استثنای اینکه مراقبت‌های بهداشتی برای درگیر نشدن با ویروس کویید ۱۹ را هنوز داریم، کودکان را با چه شرایطی باید با خود همراه کنیم تا هم خودمان بتوانیم عزاداری مان را انجام دهیم و از مجالس فیض ببریم و هم بچه‌ها خسته نشوند و پا به پای ما همراه باشند. مادر‌های امروز زیاد گله می‌کنند که بچه‌ها در هیئت‌ها نمی‌مانند، اما ما خودمان از بچگی در همین هیئت‌ها و حسینیه‌ها بزرگ شدیم. پس چطور پدر و مادر‌ها ما را مدیریت می‌کردند؟
حجت الاسلام «حسین محمدی»، کارشناس مذهبی در ارتباط با اهمیت همراه کردن بچه‌ها در مجالس عزاداری حسینی می‌گوید: «حضور بچه‌ها همان نوستالژی کودکانه خودمان است باید اجازه دهیم نسل جدید هم این خاطرات را برای خود خلق کند و در بزرگسالی یادش بماند که چه ریشه‌هایی دارد منتها باید خانواده مدیریت صحیح داشته باشند تا از عزاداری‌ها خاطرات خوب برای بچه‌ها باقی بماند. بهتر است برای اینکه بچه‌ها توجیه شوند که قرار است در چه مجالسی شرکت می‌کنند، برایشان توضیح بدهیم که قرار است کجا بروند؟ چه کار کنند؟ اصلا داستان کربلا و شهادت امام حسین چیست؟ البته به فراخور سن و سالشان این امر شدنی است. قرار نیست وقایع کربلا برای کودکان به طور خیلی ناراحت کننده تعریف شود تا باعث ناراحتی و اضطراب آن‌ها باشد. در سنین بالاتر می‌توان مفاهیم شجاعت، شهادت، ایثار، گذشت و فداکاری و حمایت از مظلوم را به بچه‌ها آموزش داد.»
در حال حاضر کتاب‌های زیادی برای گروه‌های سنی مختلف منتشر شده که بچه‌ها را به زبان شعر و داستان با مفاهیم واقعه عاشورا و کربلا آشنا می‌کند که خانواده‌ها می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند.
*نکات کلیدی حضور بچه‌ها در مجالس عزاداری
برای شرکت در مراسم عزاداری و اینکه بچه‌ها بتوانند تاب بیاورند و در مجلس بمانند، چند نکته لازم است که توسط والدین به ویژه مادران رعایت شود.
۱-همراه داشتن اسباب بازی و خوراکی مورد علاقه بچه‌ها
نخست اینکه برخی لوازم مورد علاقه بچه‌ها مثل اسباب بازی‌های کوچک آن‌ها یک عروسک یا مثلا یک ماشین یا چند عدد خوراکی مورد علاقه بچه‌ها و میوه همراه خود داشته باشید تا کودکان سنین پایین با آن سرگرم شوند و تصورتان هم این نباشد که یک کودک بتواند پا به پای شما به مفاهیم روضه خوانی و مداحی گوش دهد و همه را متوجه شود. بچه به فراخور سنش خودش را سرگرم می‌کند و همین کفایت می‌کند.
حجت الاسلام محمدی می‌گوید: «برخی مادر‌ها بدون رعایت این نکات بچه‌های خود را به حسینیه‌ها و مساجد می‌آورند واین بچه‌ها مدام گریه می‌کنند و تمرکز مستمعان را به هم می‌زنند؛ بنابراین مادران در اینطور مواقع باید هوشمند باشند و یک اسباب بازی یا چند خوراکی مورد علاقه بچه یا میوه همراه خود ببرند تا بچه‌ها سرگرم شوند و گشنه هم نمانند.»
۲-محل مناسبی برای نشستن در مساجد یا هیئت‌ها را در نظر بگیرید
با توجه به کم بودن حوصله بچه‌ها و نیاز به دویدن یا راه رفتن، بهتر است در جایی از مجلس قرار بگیرید که اگر بچه‌ها بدقلقی کردند بتوانید به راحتی از مراسم خارج شوید وبیرون حیاط دوری بزنید تا کودک آرام شود. علاوه بر این قبل از آوردن کودک به مجالس حسینی بهتر است کودکتان خواب کافی داشته باشند تا بهانه گیری نکند.
حجت الاسلام محمدی می‌گوید: «این هم انتظار نابه جایی است که توقع داشته باشید بچه‌ها نصفه روز مثلا در یک مجلس عزاداری بنشینند و صدایشان در نیاید، حتی ممکن است با تاریک کردن فضا بترسند و گریه کنند، بنابراین شما با داشتن کودک باید انتظار این را داشته باشید که بچه‌ها خسته بشوند یا اینکه از صدای بلند روضه خوان و مداح یا تاریکی بترسند؛ بنابراین اجازه دهید بچه‌ها با دوستانی که پیدا کرده اند یا از قبل داشتند به آرامی بازی کنند، حتی اگر به صدای مداح یا روضه خان گوش ندهند.»
۳-برای کودکان وسایل عزاداری تهیه کنید
اگر دختر و پسری دارید که به سن پنج ـ شش سال رسیدند، می‌توانید برایشان سنج، پرچم و طبل‌های کوچک کودکان تهیه کنید تا هم در منزل و هم حیاط هیئت‌ها و مساجد از آن‌ها استفاده کنند.
برای انتخاب مجلس عزاداری هم دقت کنید، جایی را انتخاب کنید که بچه‌های بیشتری دارد که کودکان سرگرم شوند نه مجلسی که بسیار جدی است و باید سکوت کامل در آن رعایت شود. برخی مجالس حسینی هم هست مثل تکیه‌ها و حسینیه‌هایی که برای بچه‌ها اتاقی خاص آن‌ها ترتیب داده اند و از این مکان‌ها هم می‌توان استفاده کرد.
۴-مقابل چشم بچه‌ها مراقب نحوه عزاداری تان باشید
یک نکته را مادر و پدر‌ها باید خیلی مراقب باشند، با توجه به پاک و حساس بودن احساسات بچه‌ها و اینکه خیلی مسائل را در سنین پایین نمی‌توانند درک کنند از جمله گریه بر شهادت امام حسین (ع) بهتر است جلوی بچه‌ها برخی مسائل رعایت شود. حجت الاسلام محمدی می‌گوید: «مثلا اینکه گریه خود را کنترل کنید و آرام گریه کنید و اگر کودک شما ترسید، آن را پاک کنید تا باعث اضطراب و ناراحتی اش نشود و خاطره بد برایش باقی نماند. پدر‌ها هم مراقب نحوه عزاداری شان جلوی کودکان باشند تا باعث ترس بچه‌ها نشود.»
۵-از پتانسیل بچه‌ها برای نذری دادن استفاده کنید
اگر تصمیم دارید نذری بدهید از غذا گرفته تا یک شربت یا هر چیز دیگری، از بچه‌ها هم استفاده کنید. نگویید که ممکن است خرابکاری کنند، این کار خیلی حس وحال آن‌ها را نسبت به محرم خوب و مثبت می‌کند و همیشه در یادشان باقی می‌ماند؛ و در نهایت اگر دسته یا هیئتی در محله تان برای بچه‌ها وجود دارد، بچه‌ها را در این مکان‌ها همراهی کنید تا از کودکی با مفاهیم عزاداری حسینی آشنا شوند و بتوانند در این مکان‌ها مشارکت داشته باشند. شما برای همراه کردن کودکانتان به مجالس عزاداری چه کار‌هایی انجام می‌دهید. برایمان بنویسید.
منبع: فارس