میز اقتصاد امروز با موضوع فرصت ها و موانع تجارت آزاد با اوراسیا و با حضور سیدی مشاور امور بین‌الملل و توافق‌نامه تجاری سازمان توسعه تجارت ، کالجی کارشناس مسائل اوراسیا، ذوالرحمی دبیر انجمن صدسا و عابدی رییس کمیسیون صادرات غیر نفتی اتاق بازرگانی برگزار شد.
سوال: فرصت های تجارت آزاد با اوراسیا برای کشور چیست؟
سیدی: میانگین صادرات جهان ناشی از منافع موافقت نامه ها، بیش از نصف صادرات کل جهانی است این در حالی است که در کشور ما حدود پنج درصد صادرات غیر نفتی ما تحت پوشش توافق هایی که با کشور های دیگر داریم صورت می‌گیرد.
این موافقت نامه اولین موافقت نامه تجارت آزادی است که تعرفه حدود ۸۰ درصد اقلام کالایی را هر دو طرف به صفر می‌رسانند .حدود یک سال و نیم است که مذاکرات در این خصوص آغاز شده است.
سوال : نتیجه جلسه هفته پیش اصفهان چه بود؟
سیدی: موافقت‌نامه های تجارت آزاد پیچیده هستند ،نه فصل ضوابط و قوانین دارند. متن تا حد زیادی به پایان رسیده و وارد لیست شدیم در حوزه کشاورزی ،نتیجه مثبت بود و از دوره بعدی وارد صنعت خواهیم شد.
اتحادیه اوراسیا به ما اعلام کرده که در اغلب محصولات صنعتی آمادگی تجارت دارد اگر ما هم تعرفه ها را حذف کنیم .
پیش بینی می‌شود دو تا سه دوره مذاکرات ادامه پیدا کند و سپس به پای امضا خواهد رسید.
سوال : ایران برای استفاده از این فرصت باید به چه نکاتی توجه کند؟
کالجی کارشناس مسائل اوراسیا : حوزه اوراسیا بسیار وسیع است. هم از لحاظ جغرافیایی هم از لحاظ تنوع فرهنگ و زبان و قومی در عین حال باید توجه کنیم که ما دارای سابقه طولانی تجارت با این منطقه به ویژه قفقاز هستیم .
تجار ما باید به طور مداوم در نمایشگاه های تجاری شرکت کنند. باید شرایطی را فراهم کنند که به صورت دوره ای و منظم نمایشگاه های تجاری ایران در آنجا برگزار شود.
یکی از مشکلات تجار ما در اوراسیا زبان روسی است و نیاز به مترجم است و می‌توانند شرکت های ما از ظرفیت های ایران شناسی استفاده کنند هم سود اقتصادی دارد هم نیاز شرکت ها برطرف می‌شود .
نکته مهم دیگر این است که ما نباید از اوراسیا تصویر آرمانی در داخل کشور داشته باشیم .تجار ما باید توجه کنند که مسیر هموار نیست. درصورتی که با چشم باز حرکت کنیم این روند میتواند برای ما یک فرصت باشد.
سوال : سازمان توسعه تجارت چه اقداماتی انجام داده است؟
ذوالرحمی دبیر انجمن صدسا: موافقت‌نامه های تجاری وقتی انجام میشوند به خودی خود موثر نیستند مگر اینکه تجار و تولید کنندگان به آن توجه داشته باشند.
تجار و تولید کنندگان نباید منتظر به پایان رسیدن مذاکرات باشند.باید به عنوان شاهد در این بازار حضور یافته و مطالعه داشته باشند تا بتوانند نفوذ کنند .
سازمان توسعه تجارت با استقرار رایزنان بازرگانی در این بازار ها کمک تخصصی به شرکت ها ارائه می‌دهد و گاهی اگر با مشکلات مواجه شود از طریق رایزن بازرگانی حل می‌کند. رایزنان در حال حاضر فقط در ارمنستان و روسیه هستند.
سوال: فکر نمی‌کنید ما باید در هر پنج کشور رایزن داشته باشیم؟
ذوالرحمی دبیر انجمن صدسا: بله باید انجام شود اما ملاحظات و مشکلاتی وجود داشت برای رایزنان اما هم اکنون در دو کشور و بازار مهم رایزن وجود دارد و در بلاروس هم آماده شده و به زودی اعزام می‌شود.ما سال ها در قزاقستان رایزن داشتیم که اکنون هم در دست بررسی و اعزام است .
سوال : در روند تجارت توسعه آزاد شرکت داشتید یا خیر و اینکه تحقیقات برای صادرات به این کشور ها برای بررسی موانع انجام داده اید ؟
ذوالرحمی: تا حدودی در جریان این صحبت ها بودیم. اعضای اوراسیا شرایطی خوبی دارند که ما بتوانیم به آنها ماشین آلات صادر کنیم .
حدودا سهم تجارت ما از دو و نیم میلیارد دلار به پنج میلیارد دلار رسیده و فرصت خوبی برای صادرات ما وجود دارد.
همیشه موانعی برای صادرات داشتیم ولی موانع خاصی نیست ما هنوز بازار آنها را شناسایی نکردیم و گام اول شناخت این بازار هاست اما می‌دانیم که نیاز به ماشین آلات دارند .
درخواست شما از دولت چیست ؟
سیدی : آنها باید فرصتی را فراهم کنند که ما امکان شناسایی کشور ها و بازارهای آنها را داشته باشیم .
سوال : برای اینکه ما بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم چه اقداماتی باید در دستور کار قرار بگیرد ؟
عابدی رئیس کمیسیون صادرات غیر نفتی اتاق بازرگانی: ما باید برای صادرات پیش زمینه هایی داشته باشیم ،نقش بخش دولتی و بخش خصوصی بسیار مهم است.
بستر های لازم در حوزه تجارت خارجی باید با ثبات در اقتصاد کلان پیش بیاید. ما باید اقداماتی انجام دهیم که صادر کننده مطمئن باشد که کاری که انجام می‌دهد با ریسک کمتری است و منافعی پایدار در این بخش استفاده خواهد کرد .
ما این موافقت نامه را یک تمرین می‌بینیم تا بتوانیم در موافقت نامه های بین المللی وارد شویم .
در حوزه بخش خصوصی، حوزه بازرگانی ایران و قزاقستان یکی از موانع و مشکلات اصلی در توسعه اقتصادی بحث روادید بود که روادید چهارده روزه لغو شد برای تاجران و مسافران ایرانی. این فرصتی را برای ما ایجاد می‌کند برای حضور در کشور های اوراسیا که با قزاقستان شروع شد.
باید در حوزه لجستیک سرمایه گذاری صورت بگیرد .مبادلات بانکی هم یکی از مهم ترین موانع تجاری است .
سوال : چه ظرفیت هایی در اوراسیا وجود دارد که اطلاع از آنها میتواند به صادرکنندگان ما کمک کند؟
کالجی : در فضای رسانه ای کشورمان این موضوع مطرح شده که ایران جزو اتحادیه نشده و نمی‌شود چون در اوراسیا نیست .کشور هایی که در حوزه اوراسیا نیستند مثل ایران از دو طریق تجارت ترجیحی و یکی تجارت آزاد باید همکاری کنند.
ما هم اکنون در مرحله ارتقا از تجارت ترجیحی به تجارت آزاد هستیم فقط قرار است ارتقا پیدا کند نه اینکه عضو اتحادیه شود.
زمانی که ستاد تنظیم بازار برای مدیریت بازار تصمیم به لغو صادرات می‌گیرد، این بزرگترین مانع است در این شرایط هیچ صادر کننده ای حاضر به همکاری با این حوزه ریسک پذیر نیست زیرا ممکن است خسارت ببیند .
بار اصلی تجارت ما به سمت روسیه که هشتاد درصد تجارت اوراسیا است.
بنادر و کشتیرانی و کشتیسازیها و مبادلات تجاری بین شمال و جنوب دریای مازندران به گسترش تجارت و ترانزیت در دریای خزر کمک خواهند کرد.
جمعیت تهران و البرز و استانهای شمالی بدنهایی یک چهارم جمعیت کشورمان ایرانند که به شهرهایی ساحلی و یا همسایگان بنادر و سواحل تبدیل میشوند البته با گسترش و توسعه بنادر و تجارت و ترانزیت و کشتیسازیها و توسعه و گسترش راهها و ریلها.