وجود گردوغبار وتوفان‌های شدید این قصه پرغصه امسال و در پی تغییرات اقلیمی، حقآبه هیرمند، خشک شدن کامل تالاب هامون، ماجرای غم‌انگیزتری دارد. قبل از خشکسالی در سیستان باد‌های ۱۲۰ روزه عامل خنک‌کننده هوا بود، اما حالا توفان بلای جان مردم سیستان شده است.
توفان‌های شدید ۱۲۰ روزه سیستان حکایت چندساله این بخش از ایران است که مردمانش بامظلومیت وصبر فراوان دراین سال‌ها تحمل کردند، وازسوی دیگر مطالبه حقابه هامون نیز باوجود پیگیری‌های فراوان مسئولین استانی و کشوری تاکنون بی نتیجه مانده و تالاب بین المللی خشکیده هامون همچنان دربی آبی می سوزد.
سیستان همچنان درفقربی آبی وزمین‌های خشکیده و بسته بودن مرز و.. دست و پنجه نرم می‌کند؛ و اگر فکری واقدامی اساسی به حال این مردم مرزنشین انجام نگیرد خدا می داند چه اتفاقی بیفتد.
پیگیری حقآبه رودخانه هیرمند از مجامع بین المللی به همت مسئولان کشوری، شاید تنها چاره بازگشت زندگی به این سرزمین باشد.
ازسوی دیگر وضعیت نامطلوب بهداشت که دراثرآلاینده‌های گردوغبار بوحودمی آید مردم راخانه نشین و یا روانه مراکزدرمانی کرده است.
سیستانِ خشک
مدیرکل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان در مورد پدیده خشکسالی در این استان ابراز نگرانی کرد.
محسن حیدری گفت: بر اساس شاخص بارش، تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI)، در مدت زمان یکساله تا پایان اسفندماه سال ۱۴۰۰، ۹۲.۱ درصد از استان سیستان و بلوچستان درگیر پدیده خشکسالی است که این مقدار در منطقه سیستان ۹۸.۷ درصد و در منطقه بلوچستان ۹۱ درصد بوده است.
مدیرکل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان می گوید: در مدت زمان یکساله مذکور از مساحت درگیر خشکسالی استان تقریباً ۶۰% آن دچار خشکسالی بسیارشدید و شدید است.
این مقام مسئول از کاهش ۴۰ درصدی میزان بارش‌ها در سال زراعی نسبت به دوره مشابه بلند مدت خبر داد وگفت: در سال زراعی گذشته تنها ۴۸ میلی متر بارندگی از ایستگاه‌های هواشناسی به ثبت رسیده است و با وجود گذشت بیش از ۷ ماه از سال زراعی، تا کنون تنها ۴۸ درصد از بارش‌های سال آبی امسال را دریافت کرده ایم.
هشدار سطح نارنجی برای منطقه سیستان
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان گفت: از اواخر وقت روز شنبه تا صبح دوشنبه وزش باد شدید تا خیلی شدید سبب ایجاد توفان گردوخاک در زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند خواهد شد.
حیدری گفت: توفان در این مناطق سبب کاهش دید و کیفیت هوا می‌شود و در ابتدای هفته، دمای هوا دراین مناطق ۴ تا ۶ درجه خنک‌تر خواهد شد.
او گفت: احتمال خسارت توفان به محصولات کشاورزی، گلخانه‌ها و احتمال لغو پرواز‌ها در این منطقه و در برخی ساعات افزایش غبار در نوار شرقی و غرب استان نیز پیش بینی می‌شود.
او گفت: وزش باد شدید و گردوخاک در نوار شرقی و غرب استان در برخی ساعات به ویژه در دلگان، فنوج، شمال ایرانشهر، شرق میرجاوه، گلشن، سراوان، خاش و میرجاوه و شورگز احتمال اختلال در تردد جاده‌ای و ریلی را نیز به همراه خواهد داشت.
مدیر کل هواشناسی سیستان و بلوچستان توصیه کرد از قرار گرفتن در فضای باز و تردد غیر ضروری در جاده‌های شمال استان و جاده‌های منتهی به استان‌های خراسان جنوبی و کرمان تا حد امکان اجتناب گردد.
زابل تعطیل شد
با توجه به افزایش نفوذ توده گرد و غبار و غلظت ذرات معلق در هوا، فعالیت کلیه ادارات، مدارس، نهاد‌ها شهرستان زابل یکشنبه اول خرداد تعطیل اعلام شد.
فعالیت بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، امدادرسانی و شرکت‌های خدمات‌رسان اعم از آتش‌نشانی، اتفاقات آب، برق و گاز و موارد مشابه طبق روال معمول ادامه خواهد داشت.
رییس مرکز ملی پیش بینی هواشناسی کشور در سفر به سیستان و بلوچستان گفت: باد‌های ۱۲۰ روزه منطقه سیستان این روز‌ها به ۲۲۰ روز رسیده است و دمای هوا در این منطقه نیز دو درجه افزایش یافته است.
ضیاییان گفت: باتوجه به خشکسالی سه دهه اخیر امسال شرایط اقلیمی دشوارتر شده و مردم باید هشدار‌های هواشناسی را جدی بگیرند.
به گفته ضیاییان ازصنعت شیلات گرفته تا صنایعی که بتوان از آن‌ها کسب درآمد کرد همه نیازمند پیش بینی‌های دریایی هستند بنابراین تقویت پیش بینی‌های دریایی در دستورکار قرار دارد .
بهزاد لایقی مدیرکل مرکز علوم‌جوی و اقیانوسی و دبیر شورای عالی اقیانوس شناسی گفت: توسعه سواحل مکران در ایجاد رونق کسب و کار‌های دریایی اهمیت ویژه و به سزایی دارد .
سیستان رکورد دار بیشینه سرعت وزش باد شد
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان گفت: همانطور که انتظار می‌رفت، بیشینه سرعت وزش باد‌های ۱۲۰ روزه در ایستگاه فرودگاهی زابل در شنبه شب ۱۲۶ کیلومتر بر ساعت رسید و گردوغبار حاصل از آن شعاع دید افقی در این شهر را هم به ۲۰۰ متر کاهش داد.
محسن حیدری می گوید:درتیرماه سال ۱۳۵۸ بیشینه سرعتی معادل ۱۴۸ کیلومتر بر ساعت به وقوع پیوسته بود و بعد از آن نیز این عدد به ۱۳۰ کیلومتر بر ساعت در خرداد ۱۳۶۳ ثبت شده است که بعد از گذشت ۳۸ سال، در ایستگاه فرودگاهی زابل بیشینه سرعت باد به ۱۲۶ کیلومتر بر ساعت هم رسید که در ۳۸ سال گذشته بی سابقه بوده است.
وزش باد شدید باعث سقوط ۱۷ اصله پایه شبکه برق در منطقه سیستان شد
معاون بهره‌برداری و دیسپاچینگ شرکت توزیع نیروی برق سیستان و بلوچستان گفت: وزش باد شدید و توفان که از شنبه در شهرستان‌های زابل، زهک و هیرمند در حال وزیدن است، باعث سقوط ۹ اصله پایه فشار متوسط و ۸ اصله پایه فشار ضعیف شد.
مریم بندئی گفت: یک اصله پایه فشار متوسط و یک عدد ترانس ۲۵ کاوا در منطقه شهرک صنعتی محمد آباد و یک اصله پایه فشار ضعیف در روستای سنچولی شهرستان زهک دچار خسارت شد که با تلاش پرسنل این منطقه شبکه خسارت دیده اصلاح و برق این مناطق در حال حاضر پایدار است.
او گفت: هشت پایه فشار متوسط و ضعیف در شهرستان هیرمند انشعاب روستای غلامعلی گل بیگ، سه پایه فشار متوسط در شهرستان زهک انشعاب کشاورزی و چهار پایه فشار متوسط در انشعابات منطقه حسن آباد سفلی، شهرک علی اکبر و خیابان باهنر ۱۶ شهرستان زابل دچار خسارت شده اند که پرسنل امور برق در حال اصلاح و پایداری مجدد شبکه برق این مناطق هستند.
معاون بهره‌برداری و دیسپاچینگ شرکت توزیع نیروی برق استان سیستان و بلوچستان گفت: غیر از بخش‌های عنوان شده شبکه برق سایر مناطق حوزه سیستان پایدار است، و با توجه به استمرار وزش باد شدید در این منطقه احتمال خسارت به شبکه برق وجود دارد.
او گفت: اعتبار اولیه این میزان خسارت به شبکه برق بیش از پنج میلیارد ریال برآورد شده است.
بندئی گفت: وزش باد شدید و توفان یکی از معضلات مهم این منطقه است که همواره خسارت بسیاری به شبکه توزیع برق وارد می‌کند.
او گفت: مشترکان برق در صورت بروز هر گونه خسارت وارده می‌توانند از طریق اپلیکیشن برق من، منوی خاموشی درخواست خود را اعلام و پیگیری کنند.
او گفت بیش از ۸۰ خدمت مورد نیاز مشترکین توزیع برق به صورت غیر حضوری از طریق اپلیکیشن برق من، سایت اینترنتی شرکت توزیع نیروی برق استان به آدرس www.sbepdc.ir (میز خدمت الکترونیک)، شماره گیری سامانه‌های تلفنی۱۵۲۱ امور مشترکین و ۱۲۱ اتفاقات قابل انجام است.
توفان سیستان؛ زاهدان را هم تحت تاثیر خود قرار داد
مدیر کل هواشناسی سیستان و بلوچستان گفت: میزان بیشترین غلظت آلاینده‌ها در زاهدان ۲۳۱۰ میکروگرم بر مترمکعب بوده است که ۱۵ برابر حد مجاز است.
او گفت:شرایط غبارآلود بودن شهر زاهدان تا دوشنبه نیز ادامه دارد و غبار موجود در شهر زاهدان که ناشی از توفان‌های مناطق شمالی استان است، دید افقی ایستگاه فرودگاهی زاهدان را تا ۳۰۰ متر کاهش داده است.
توفان گرد و غبار پرواز‌های فرودگاه زاهدان را هم لغو کرد
مسئول روابط عمومی فرودگاه‌های سیستان و بلوچستان گفت: پرواز‌های فرودگاه بین المللی زاهدان دیروز بدلیل توفان، کاهش دید افقی تا ۶۰۰ متر و شرایط نامساعد جویی لغو شد.
حمید بارانی گفت: پرواز ایران ایر ۳۸۲ در مسیر هوایی تهران- زاهدان- چابهار و برعکس به دلیل دید افقی ۶۰۰ متر لغو شد.
او گفت: همچنین پرواز کاسپین ۶۹۸۶ در مسیر هوایی تهران- زاهدان- تهران به دلیل شرایط جوی و دید افقی ۶۰۰ متر لغو شد.
منطقه سیستان با پنج شهرستان زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون در شمال زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان واقع شده و همه ساله با باد‌های موسمی ۱۲۰ روزه که به سبب خشکسالی به ۱۶۰ تا ۱۸۰ روز در سال افزایش پیدا کرده با مشکلات متعدد رو به رو است و برخی روز‌ها شدت گردوغبار به ۲۰ برابر حد استاندارد می‌رسد.
گزارش از عاطفه گنجعلی