زاینده رود که خشک شد و جریانش فصلی و محدود، حفر چاه رونق گرفت، چاه‌هایی که یکی پس از دیگری و هرکدام عمیق‌تر از چاه دیگر حفر می‌شد تا نیاز بخش‌های آشامیدنی، صنعت و کشاورزی را تامین کند و حالا همان چاه‌ها هم آب چندانی به خود نمی‌بینند و هر روز سفره‌های آب زیرزمینی را خالی و خالی‌تر می‌کنند.
در این بین کم نیستند افرادی که با هدف سودجویی و یا حتی از سرناچاری به حفر چاه‌های غیرمجاز روی می‌آورند.
شناسایی هزار و ۶۵۱ حلقه چاه غیرمجاز صنعتی
مینا بگی رئیس گروه حفاظت از منابع آب زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما از مهروموم تعداد زیادی از چاه‌های غیرمجاز خبر داد.
به گفته او، در استان اصفهان دو هزار و ۶۶۶ حلقه چاه مجاز صنعتی با پروانه تخلیه حدود ۶۷ میلیون مترمکعب وجود دارد که با توجه به شرایط خشکسالی، آبدهی آن‌ها نسبت به پروانه بهره برداری طی سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته است.
رئیس گروه حفاظت از منابع آب زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان می‌گوید: هزار و ۶۵۱ حلقه چاه غیرمجاز صنعتی نیز در استان شناسایی شده که سالیانه ۲۵ میلیون مترمکعب آب از آن‌ها استحصال می‌شود.
بگی می‌گوید: با توجه به وضع بحرانی منابع آب زیرزمینی و ضرورت جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز در استان، برای چاه‌های غیرمجاز صنعتی فرآیند شکایت و دریافت احکام قضایی طی شده که بر این اساس این چاه‌ها مسدود خواهند شد.
از سال ۱۳۹۵ تاکنون، ۶۶۶ حلقه چاه غیرمجاز مصرف صنعتی در استان اصفهان، با حکم قضایی بسته شده است.
الزام مالکان چاه‌ها به نصب کنتور هوشمند
به گفته او، در زمینه نصب ابزار اندازه گیری هوشمند تفاوتی بین چاه‌های مصرف صنعتی با دیگر مصارف وجود ندارد و روی همه چاه‌های مجاز، باید کنتور نصب شود.
رئیس گروه حفاظت از منابع آب زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان می‌گوید: از سال ۱۳۹۶ تاکنون ۳ هزار و ۴۵۹ کنتور هوشمند حجمی الکترومغناطیس روی چاه‌های مجاز استان نصب شده که ۵۲۷ حلقه از این چاه‌ها صنعتی است.
افزایش گشت‌های بازرسی منابع آب
محمد خلجی مدیر حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: پارسال ۷۱۵ فقره از دستگاه‌ها و ادوات غیرمجاز حفاری چاه در استان توقیف شد.
او این اقدام را بخشی از اقدامات مرتبط با طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی دانست که به دلیل کاهش چشمگیر منابع آب زیرزمینی و برای جلوگیری از ادامه آن اجرا می‌شود.
درمجموع در یک دهه گذشته بیش از سه هزار و ۸۰۰ دستگاه و وسیله حفاری غیرمجاز چاه در استان اصفهان توقیف شده است.
آمار‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ و ۹۷ به ترتیب ۷۱۵ و ۵۵۲ دستگاه حفر غیرمجاز چاه در استان توقیف شده که بیشترین آمار در یک دهه اخیر است.
به گفته مدیر حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای اصفهان، افزایش گروه‌های گشت و بازرسی منابع آب در گستره دشت‌های استان به ۶۲ گروه، به گزارش دهی به موقع و جلوگیری از موارد متعدد قانون شکنی منجر شده است.
فرهنگ سازی، مهم‌ترین عامل کاهش تخلفات
خلجی معتقد است اقدامات مرتبط با طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی مانند توقیف دستگاه‌ها و ادوات غیرمجاز حفاری چاه نیازمند همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی و تخصیص اعتبار است.
به گفته او، فرهنگ‌سازی و آگاهی بخشی هفت گروه عمده اثرگذار شامل کشاورزان، مقامات اجرایی، دانش آموزان، بانوان، روحانیان، تشکل‌های مردمی، قضات و نیروی انتظامی به کمک رسانه‌ها و با بهره گیری از خدمات مشاور راهکار مناسبی برای کاهش تخلفات آبی به شمار می‌رود.
مقابله پلیس با حفاران چاه‌های غیر مجاز
سرهنگ عزیزالله سپه‌وند رئیس پلیس پیشگیری از جرم فرماندهی انتظامی استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: همیشه یک سازمان شاکی در موضوع چاه‌های غیرمجاز وجود دارد که آن، سازمان آب منطقه‌ای است که در عمل به وظایف قانونی خود و با هماهنگی مرجع قضایی، با حفاران چاه‌های غیرمجاز برخورد می‌کنند.
او گفت: بنابر درخواست شرکت آب منطقه‌ای از مرجع قضایی، نیروی انتظامی برای مهروموم چاه‌های غیرمجاز با سازمان آب منطقه‌ای همکاری می‌کند.
رئیس پلیس پیشگیری از جرم فرماندهی انتظامی استان اصفهان می‌گوید: تخصص تشخیص این چاه‌ها با شرکت آب منطقه‌ای است و نیروی انتظامی پشتیبان آن در عمل به وظیفه قانونی اش است.
به منظور چاره‌اندیشی برای کنترل افت و کسری در آبخوان‌ها، وزارت نیرو، طرح تعادل بخشی، تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب را از سال ۸۴، کلید زد و برنامه‌های خود برای بهبود وضع منابع آب زیرزمینی را آغاز کرد.
طرحی که شواهد مربوط به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین نشان می‌دهد دست کم در اصفهان به خوبی اجرا نشده و چندان ثمربخش نبوده است.
گزارش از ملینا بابایی