مراسم اختتامیه نخستین جشنواره ملی حلوا ارده سنتی زرقان با حضور مسئولان ارشد کشوری و استانی در شهرستان زرقان استان فارس برگزار شد.
شهرستان زرقان در ۲۵ کیلومتری شمال شیراز و در مجاورت بزرگراه شیراز به تهران قرار گرفته است. حلوای ارده یکی از سوغاتهای معروف این شهر است که در تولید آن از کنجد استفاده میشود.
کنجد با داشتن طبیعت گرم، مزه شیرین و ملایم و با دارا بودن اکثر مواد مورد نیاز بدن، یک غذای مفید و پرانرژی برای انسان به شمار میآید.
بنا بر آماری که در سال ۱۳۹۹ اعلام شد، ظرف ۱۰ سال تعداد کارگاههای تولیدی حلوا در شهر زرقان از ۵ کارگاه به بیش از ۲۰ کارگاه در آن مقطع زمانی رسیده بود. محصول این کارگاهها به تمام نقاط کشور و حتی خارج از کشور ارسال میشود.
اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری زرقان فارس پیش از این روایتی تاریخی از شکلگیری فرایند تولید حلوا در این شهرستان ارائه کرده است: بعد از جنگ نادر شاه افشار با افغانها که در دشت آهوچر زرقان واقع و منجر به پیروزی نادر در مقابل افغانها شد، سربازان نادر مدتی در دشت زرقان ماندند. با توجه به وجود مزارع انگور و تولید شیره از دیر زمان و کارگاههای عصاری و کنجدی که از باغات زرقان به دست میآمد به عنوان دو ماده اصلی در تولید حلوا در زرقان و برای تهیه مایحتاج سپاهیان برای ادامه جنگ، کارگاههایی برای تهیه حلوای ارده در زرقان راهاندازی شد که پس از رفتن سپاه نادر از زرقان یکی از این کارگاهها به کار خود ادامه داد.
بنا بر این گزارش، در دوران زندیه و در زمان لطفعلی خان زند، بهدلیل حضور سربازان سردار حیدر زرقانی (از سرداران سپاه لطفعلی خان زند) در زرقان این صنعت رونق دوباره گرفت و تعداد کارگاهها در این دوره افزایش یافت و با تغییر در فرآیند تولید، محصولی با کیفیت بهتر و ماندگاری بیشتر تولید شد که این محصول در زمان قاجاریان و به وسیله ملا ابوالقاسم حمزوی زرقانی و فردی به نام قلی بگ به حد اعتلای خود که حلوای ارده کنونی است، رسید.
بر این اساس، پس از آن با توجه به دسترسی بیشتر شیره خرما و برای ارزانتر شدن حلوا در بسیاری از نقاط جایگزین شیره انگور شد. در سال ۱۳۱۲ شمسی شخصی به نام حاج مصیب درخشانی که در گذشته در باکو به تولید حلوا اشتغال داشت، در ایران شکر و مقداری گلوکز را جایگزین شیره کرد که در نتیجه حلوا شکری امروزی به دست آمد.
گزارش اداره میراث فرهنگی شهرستان زرقان حاکی است: امروزه با گذشت بیش از ۲ قرن از تولید حلوای ارده در زرقان هنوز این محصول کیفیت خود را حفظ کرده و علیرغم استفاده دیگر نقاط کشور از شکر و گلوکز، هنوز در زرقان کارگاههای حلواپزی برای حفظ کیفیت حلوای خود از شیره انگور استفاده میکنند.
گزارش تصویری از فرزانه چخماق ساز